Тарым

Тарым
кіт. 塔里木河
Характарыстыка
Даўжыня	2 030 км
Басейн	557 000 км²
Расход вады	920 м³/с
Вадацёк
Выток
• Каардынаты	40°27′46″ пн. ш. 80°52′10″ у. д.
Вусце	Тарымская ўпадзіна
• Каардынаты	41°05′00″ пн. ш. 86°40′00″ у. д.
Размяшчэнне
Водная сістэма	Тарымская ўпадзіна
Краіна	Кітай
— выток, — вусце
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Тары́м (кіт.: 塔里木河) — рака ў Азіі, на захадзе Кітая. Самая доўгая рака ў вобласці ўнутранага сцёку Цэнтральнай Азіі.

Тарым утвараецца пры зліцці рэк Аксу, Хатан і Яркенд, вытокі якіх знаходзяцца на высакагор’ях Куньлуня, Паміра, Каракарума і Цянь-Шаня. Даўжыня ракі ад вытоку Яркенда складае 2030 км. Плошча вадазбору каля 1 млн км². Сярэднегадавы расход вады пры зліцці рэк Аксу, Хатан і Яркенд складае 167 м³/сек, дасягае 900—1000 м³/сек. Аб’ём сцёку складае 29 км³ за год. Доля сцёку ракі Аксу складае 70—80 %.

Сярэдняе і ніжняе цячэнне Тарыма ў межах Тарымскай раўніны ўздоўж паўночнай ускраіны пустыні Такла-Макан. Тут рака ўтварае лабірынт рэчышчаў і невялікіх азёр і мае складаную дэльту, агульную з ракой Канчэдар’я. На працягу 1000—1200 км сцёк Тарыма пастаянна змяншаецца, вада выкарыстоўваецца на арашэнне Яркендскага, Аксуйскага і Кашгарскага аазісаў. Да 1923 года рака ўпадала ў возера Лабнор, а зараз жывіць папераменна азёры Лабнор і Карабуранкёль. Жыўленне ракі снегавое і дажджавое, у вярхоўях дадаецца ледавіковае. Разводдзе з мая да верасня.

Літаратура

• Тары́м // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 446—447. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Тари́м // Большой словарь географических названий (руск.) / Гл. ред. В. М. Котляков. — Екатеринбург: У-Фактория, 2003. — С. 629. — 832 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-94799-148-9.
• Тари́м / Кузнецов Н. Т. // Т. 25. Струнино — Тихорецк. — М. : Советская энциклопедия, 1976. — С. 277. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
• Тари́м // Географический энциклопедический словарь: Географические названия (руск.) / Гл. ред. А. Ф. Трёшников; Ред. кол.: Э. Б. Алаев, П. М. Алампиев (зам. гл. ред.) и др. — 2-е изд., исправл. и дополн. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 470. — 592 с. — 210 000 экз. — ISBN 5-85270-057-6.
• Тари́м // Географические названия мира: Топонимический словарь: Ок. 5000 единиц (руск.) / Е. М. Поспелов; Отв. ред. P. A. Агеева. — 2-е изд., стереотип.. — М.: Русские сло­вари: ООО «Издательство Астрель»: ООО «Издательство ACT», 2002. — С. 410. — 512 с. — ISBN 5-17-001389-2 (ООО «Издательство ACT»), ISBN 5-271-00446-5 (ООО «Издательство Астрель»), ISBN 5-93259-014-9 (Издательство «Русские словари»).