Яніс Чакстэ

Яніс Чакстэ
Яніс Чакстэ
	лат.: Jānis Čakste
	14 лістапада 1922 — 14 сакавіка 1927
Папярэднік	пасада заснавана
Пераемнік	Густаус Зэмгалс
1-ы Старшыня Народнага Савета Латвіі
	17 лістапада 1918 — 1 мая 1920
Папярэднік	пасада заснавана
Пераемнік	пасада скасавана
	1 мая 1920 — 7 лістапада 1922
Папярэднік	пасада заснавана
Пераемнік	пасада скасавана
Нараджэнне	14 верасня 1859[…]; Viesturi Parish[d], Курляндская губерня, Расійская імперыя;
Смерць	14 сакавіка 1927[…] (67 гадоў); Рыга, Латвійская Рэспубліка;
Месца пахавання	Лясныя могілкі[d];
Дзеці	Mintauts Čakste[d] і Konstantīns Čakste[d]
Партыя	Сялянскі Саюз Латвіі, Партыя Дэмакратычнага Цэнтра
Член у	Latvian Literary Society[d];
Адукацыя	юрыдычны факультэт Імператарскага Маскоўскага ўніверсітэта[d] (1886); Academia Petrina[d];
Прафесія	Юрыст
Дзейнасць	палітык, адвакат
Месца працы	Латвійскі ўніверсітэт;
Аўтограф
	Ордэн Адраджэння Польшчы 1-й ступені
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Яніс Чакстэ (лат.: Jānis Čakste; 14 верасня 1859 — 14 сакавіка 1927) — першы прэзідэнт Латвійскай Рэспублікі.

Палітычная дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

У студзені 1919 года на чале латвійскай дэлегацыі наведвае Лондан і парыжскую мірную канферэнцыю. 1 мая 1920 года адкрывае першае пасяджэнне Канстытуцыйнага сходу. Прымае ўдзел у выбарах яго старшыні. Атрымлівае 83 галасы, тады як Яніс Райніс — толькі 48.

14 лістапада 1922 г. Сейм абірае Чакстэ першым прэзідэнтам Латвіі (92 дэпутата — «за», 6 устрымаліся) як адзінага кандыдата. 6 лістапада 1925 г. ён абіраецца паўторна. За час прэзідэнцтва абвясціў 402 законы. Ліберальным быў закон аб адукацыі, які абавязваў дзяржаву і самакіраванне ствараць столькі школ нацменшасцей, колькі неабходна. Памілаваў 549 чалавек. З 14 лістапада 1919 года — дацэнт Латвійскага ўніверсітэта, 28 верасня 1924 года атрымаў ступень Dr. iur. honoris causa. З 1921 года чытаў лекцыі і на афіцэрскіх курсах.

14 сакавіка 1927 г. памёр. Пахаваны на Лясным могілках у Рызе.

У 2003 годзе ў Елгаве ўсталяваны помнік, а ў сталіцы імем Чакстэ названая вуліца.

Зноскі

↑ ^а ^б Janis Cakste // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
↑ Janis Cakste // Brockhaus Enzyklopädie
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ Deutsche Nationalbibliothek Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 15 снежня 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ ^а ^б Чаксте Янис // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[_1c7134243b88221c-1] а ^б Janis Cakste // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>

[_16e1ad6157947351-2] Janis Cakste // Brockhaus Enzyklopädie
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[_c543f77e8c8b153b-3] Deutsche Nationalbibliothek Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 15 снежня 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[_5b303fb85ac7bdc0-4] а ^б Чаксте Янис // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

Прэзідэнты Латвіі
1922—1940	Яніс Чакстэ (1922—1927) Густаўс Зэмгалс (1927—1930) Албэртс Квіесіс (1930—1936) Карліс Улманіс (1936—1940)
З 1993 года	Гунтыс Улманіс (1993—1999) Вайра Віке-Фрэйбэрга (1999—2007) Валдыс Затлэрс (2007—2011) Андрыс Бэрзіньш (2011—2015) Раймандс Вэёніс‎ (2015—2019) Эгілс Левіц (2019—2023) Эдгарс Рынкевічс (з 2023)