Кермек
| Кермек | |||||||||||||||||
 Limonium vulgare | |||||||||||||||||
| Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
прамежныя рангі
| |||||||||||||||||
| Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||||
|
Limonium Mill., 1754 | |||||||||||||||||
| Тыпавы від | |||||||||||||||||
|
Limonium vulgare Mill.
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Кермек[3] (Limonium) — род кветкавых раслін сямейства плюмбагавыя (Plumbaginaceae).
Батанічнае апісанне[правіць | правіць зыходнік]
Шматгадовыя травы, радзей паўкусты.
Лісце буйное, большай часткай толькі прыкаранёвае.
Кветкі у мяцёлках, дробныя, пяцічленныя, ружовыя, пурпурныя або жоўтыя; песцікі ніткападобныя.
Арэал і экалогія[правіць | правіць зыходнік]
Прадстаўнікі роду сустракаюцца на ўсіх кантынентах, але пераважна ад Міжземнамор'я да Цэнтральнай Азіі[4]. Прадстаўлены на тэрыторыі былога СССР 40 відамі, дзевяць сустракаецца ў Заходняй Сібіры і два на Алтаі[5].
Расліны гэтага роду часта растуць на засоленых глебах. Некаторыя ўтвараюць так званае перакаці-поле.
Віды[правіць | правіць зыходнік]
 | ||||||||||
Limonium carolinianum [syn. Limonium nashii]. Канада, востраў Île aux Basques на рацэ Святога Лаўрэнція
| ||||||||||
 | ||||||||||
У розных крыніцах прыведзены розныя дадзеныя аб колькасці відаў, якія ўваходзяць у склад роду: 200, 300. Па дадзеных сайта Angiosperm Phylogeny Website (APWeb) агульная колькасць відаў кермека складае 350.
У ЦБС АН РБ інтрадукаваны віды: Кермек Бандуэлі, кермек выемчаты (Limonium sinuatum), кермек Гмеліна (Limonium gmelinii), кермек Меера (Limonium meyeri) і кермек шыракалісты (Limonium gerberi).
Некаторыя віды паводле сайта GRIN[6] з пазначэннем арэалу:
- Limonium arborescens (Brouss.) Kuntze
- Limonium bellidifolium (Gouan) Dumort.
- Limonium brassicifolium (Webb & Berthel.) Kuntze
- Limonium californicum (Boiss.) A.Heller
- Limonium carolinianum (Walter) Britton. Узбярэжжы паўночнага ўсходу Паўночнай Амерыкі (ЗША і Канада), у тым ліку берагі ракі Святога Лаўрэнція і атлантычнае ўзбярэжжа; Бэрмудскія астравы; Мексіканскі штат Тамауліпас.
- Limonium fruticans (Webb ex Boiss.) Kuntze
- Limonium gerberi Soldano — Кермек шыракалісты — Еўропа, Каўказ.
- Limonium gmelinii (Willd.) Kuntze — Кермек Гмеліна. Еўрапейская частка Расіі, Сібір, Алтай, Сярэдняя Азія, Сярэдняя Еўропа, Паўночны Кітай, Манголія.
- Limonium lobatum (L.f.) Chaz.
- Limonium macrophyllum (Brouss. ex Spreng.) Kuntze
- Limonium otolepis (Schrenk) Kuntze
- Limonium pectinatum (Aiton) Kuntze
- Limonium peregrinum (P.J.Bergius) R.A.Dyer
- Limonium perezii (Stapf) F.T.Hubb. — Кермек Переса. Канарскія астравы.
- Limonium puberulum (Webb) Kuntze
- Limonium sinense (Girard) Kuntze
- Limonium sinuatum (L.) Mill. — кермек выемчаты. Міжземнамор’е, Малая Азія. Папулярная садовая расліна. М. М. Цвялёў у 1-м томе «Канспекту флоры Усходняй Еўропы» вылучыў гэты від у асобны род Linczevskia, адпаведная такому падходу назва віду — Linczevskia sinuata (L.) Tzvel.[7].
- Limonium tomentellum Kuntze
- Limonium vulgare Mill. typus. Заходняя Еўропа, Паўночная Афрыка.
Практычнае выкарыстанне[правіць | правіць зыходнік]
Карані ўтрымліваюць таніны і многія кермекі здаўна выкарыстоўваюцца для дублёння скуры. З некаторых кермекаў атрымліваюць жоўтую, зялёную, ружовую і чорную фарбы для скураной і дывановай вытворчасцей. Многія прадстаўнікі роду выкарыстоўваюцца як дэкаратыўныя расліны. Да апошняга часу ў кветкаводстве выкарыстоўваліся каля 30 відаў кермекаў, ды і то вельмі абмежавана, аднак цяпер цікавасць да гэтых культур моцна ўзрасла як у аранжыроўшчыкаў, так і ў ландшафтных дызайнераў і аматараў-кветкаводаў. У сувязі з гэтым селекцыянерамі было створана шмат новых цікавых сартоў і ўведзены ў культуру шэраг новых відаў. У якасці адналетнікаў вырошчваюцца кермек выемчаты (Limonium sinuatum), Limonium sinense, Limonium perezii, у якасці шматлетнікаў — кермек Гмеліна (Limonium gmelinii), Limonium vulgare, кермек шыракалісты (Limonium gerberi).
Кермек Гмеліна (Limonium gmelinii) з'яўляецца лекавай раслінай, выкарыстоўванай у сучаснай народнай медыцыне.
Зноскі
- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
- ↑ Кермек у адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах., Т.8. Мн., 1999, С.239
- ↑ Большой Российский энциклопедический словарь: кермек Архівавана 22 мая 2014. (Праверана 12 мая 2010)
- ↑ Никифоров Ю.В. Алтайские травы-целители. — Горно-Алтайск: Юч-Сумер — Белуха, 1992. (Праверана 4 лістапада 2009)
- ↑ Спіс відаў роду Кермек на сайце GRIN Архівавана 24 верасня 2015. (Праверана 12 мая 2010)
- ↑ Цвелёв Н. Н. Род 4. Linczevskia Tzvel. // Конспект флоры Восточной Европы / Под ред. Н. Н. Цвелёва. — М.; СПб.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — Т. 1. — С. 338. — 630 с. — 200 экз. — ISBN 978-5-87317-872-8.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Линчевский И. А., Рожкова О. И., Штейнберг Е. И. Свинчатковые — Plumbaginaceae Lindl. // Флора СССР. В 30-ти томах / Начато при руководстве и под главной редакцией акад. В. Л. Комарова; Редакторы тома Б. К. Шишкин и Е. Г. Бобров. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1952. — Т. XVIII. — С. 292—474. — 802 с. — 3 000 экз.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Limonium у Флоры Паўночнай Амерыкі на сайце eFloras (англ.) (Праверана 17 мая 2010)