Юозас Урбшыс

Юозас Урбшыс
Юозас Урбшыс
	Juozas Urbšys
	5 снежня 1938 — 15 чэрвеня 1940
Папярэднік	Стасіс Лазарайціс
Нараджэнне	29 лютага 1896; Шацяней[d], Кедайнейскі раён[d], Літва;
Смерць	30 красавіка 1991 (95 гадоў); Каўнас, Каўнаскае гарадское самакіраванне[d], Літва;
Месца пахавання	Пятрашунскія могілкі;
Жонка	Marija Mašiotaitė-Urbšienė[d]
Адукацыя	Чугуеўскае ваеннае вучылішча[d]; Рыжскі політэхнічны інстытут[d];
Дзейнасць	палітык, дыпламат
Навуковая дзейнасць
Навуковая сфера	ваенны, дыпламат, палітычны вязень, перакладчык і мемуарыст[d]
Род войскаў	пяхота
Званне	прапаршчык і капітан
Бітвы	Першая сусветная вайна; Вайна за незалежнасць Літвы;
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Юо́зас Урбшы́с (літ.: Juozas Urbšys; 29 лютага 1896, вёска Шацяней (цяпер у Кедайнейскім раёне) — 30 красавіка 1991, Каўнас) — літоўскі дыпламат, міністр замежных спраў Літвы ў 1938—1940 гг., перакладчык.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

У 1905—1907 гадах жыў у Зарасаі. Вучыўся ў Панявежыскай рэальнай гімназіі (1907—1914), затым у Рыжскім політэхнічным інстытуце, эвакуіраваным падчас Першай сусветнай вайны ў Маскву. У 1916 годзе быў мабілізаваны. Вучыўся ў Чугуеўскім ваенным вучылішчы, браў удзел у баявых дзеяннях. Увосень 1918 года вярнуўся ў Літву. У 1919—1922 гадах служыў у Літоўскай арміі. Сышоў у запас, служыў у Міністэрстве замежных спраў, кіраваў консульскім аддзелам у Берліне (1922—1927), першым сакратаром і саветнікам пасольства Літвы ў Парыжы (1927—1933), надзвычайным і паўнамоцным паслом у Латвіі (1933—1934). З 1934 года быў дырэктарам палітычнага дэпартамента Міністэрства замежных спраў, з 1936 года — генеральны дырэктар міністэрства, з 5 снежня 1938 года да 15 чэрвеня 1940 года займаў пасаду міністра замежных спраў.

17 ліпеня 1940 года разам з жонкай Марыяй Урбшэне быў арыштаваны і высланы ў Тамбоў. Утрымліваўся ў турмах у Тамбове, Саратаве, Маскве, Кіраве, Горкім, Іванаве, Уладзіміры. У 1954 годзе быў вызвалены без права вяртання на радзіму. Працаваў у лазне ў Вязніках Уладзімірскай вобласці. У 1956 годзе вярнуўся ў Літву, жыў у Каўнасе. Пахаваны на Пятрашунскіх могілках у Каўнасе.

Літаратурная дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

З 1921 года супрацоўнічаў у друку. У 1930 годзе быў выдадзены яго пераклад аповесці Жоржа Дзюамеля «Дзённік Салавена». У перакладах Урбшыса друкаваліся «Жаніцьба Фігаро» Бамаршэ, «Тарцюф» і іншыя п'есы Мальера, раманы «Сапсаваныя дзеці» Філіпа Эрыа, «Выхаванне пачуццяў» Гюстава Флабера, «Кала Бруньён» Рамена Ралана.

Напісаў мемуарныя кнігі «Успаміны» („Atsiminimai“; 1988, 1990), «Літва ў фатальныя 1939—1940 гады» („Lietuva lemtingaisiais 1939—1940 metais“; 1988).

Узнагароды і званні[правіць | правіць зыходнік]

Узнагароджаны ордэнамі Вялікага князя Літоўскага Гядзімінаса 2-й і 4-й ступені, Вітаўтаса Вялікага 4-й ступені, ордэнамі іншых дзяржаў, медалямі. У 1990 годзе Урбшысу было прысвоена званне ганаровага грамадзяніна Кедайнейскага раёна, у 1991 — горада Каўнаса. У 1995 годзе імем Юозаса Урбшыса была названа 29-я сярэдняя школа ў Каўнасе, у 1997 — адна са школ у Кедайнейскім раёне.

Зноскі

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Garbės pilietis Juozas Urbšys Архівавана 9 снежня 2021. (літ.)
Laikas — bejėgis. Diplomato ir vertėjo Juozo Urbšio gimimo 110-osioms metinėms (літ.)