Аляксандр Баршчэўскі

Аляксандр Баршчэўскі
Аляксандр Баршчэўскі
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	2 лістапада 1930
Месца нараджэння	Бандары[d], Гміна Міхалова, Беластоцкі павет, Падляскае ваяводства, Польшча;
Дата смерці	28 сакавіка 2022 (91 год)
Месца смерці	Варшава, Мазавецкае ваяводства, Польшча;
Пахаванне	Бандары[d];
Грамадзянства	Польшча;
Альма-матар	філалагічны факультэт Лодзьскага ўніверсітэта[d];
Месца працы	Варшаўскі ўніверсітэт;
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	літаратуразнавец, паэт, філолаг, выкладчык універсітэта, літаратар
Мова твораў	беларуская
Грамадская дзейнасць
Член у	Беларускае літаратурнае аб’яднанне «Белавежа»; Беларускае грамадска-культурнае таварыства; Саюз польскіх пісьменнікаў[d];
Узнагароды	Ганаровы доктар Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта[d] (1993) Нагрудны знак «За ўклад у развіццё культуры Беларусі»

Аляксандр Баршчэўскі (псеўд. Алесь Барскі, 2 лістапада 1930, в. Бандары, Беластоцкае ваяводства — 28 сакавіка 2022) — беларускі паэт, літаратуразнавец, публіцыст, перакладчык, фалькларыст, педагог, грамадска-культурны дзеяч. Доктар філалагічных навук (1984).

Біяграфія

Нарадзіўся 2 лістапада 1930 года ў вёсцы Бандары ў гміне Міхалова на Беласточчыне^[2].

Скончыў у 1955 годзе аддзяленне рускай філалогіі філалагічнага факультэта Лодзінскага ўніверсітэта. З 1956 г. працаваў на кафедры беларускай філалогіі Варшаўскага ўніверсітэта, з 1975 г. загадчык гэтай кафедры^[2]. У 1966 абараніў у Варшаўскім універсітэце кандыдацкую дысертацыю на тэму «Творчасць Я. Коласа 1906—1930 гадоў».

У 1959—1980 гг. старшыня праўлення Беларускага літаратурнага аб’яднання «Белавежа». З 1984 г. старшыня Галоўнага праўлення Беларускага грамадска-культурнага таварыства ў Польшчы^[2].

У 1975—2004 ён узначальваў аддзяленне Беларускіх даследаванняў пры Варшаўскім універсітэце. Супрацоўнічаў з Люблінскім каталіцкім універсітэтам і Універсітэтам Марыі Складоўскай-Кюры. У 1993 годзе атрымаў званне ганаровага доктара Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта ў Мінску. З 1993 года з’яўляўся старшынёй Цэнтральнага камітэта Алімпіяды па беларускай мове (польск.) (бел. ў Польшчы.

Сябра Саюза польскіх пісьменнікаў з 1962 года^[2].

Памёр 28 сакавіка 2022 года ў Варшаве^[3]. Пахаваны ў в. Бандары, гміна Міхалова на Беласточчыны^[2].

Узнагароды

Узнагароджаны ордэнамі Кавалерскі крыж Адраджэння Польшчы^[2], медалём «Заслужанага дзеяча культуры» (1970), Залатым крыжам за Заслугі (1971)^[4], залатым медалём «Заслужаны беластаччанін» (1984), медалём Камісіі нацыянальнай адукацыі (1986), медалём Францыска Скарыны (1991), медалём Рыгора Шырмы «За клопат пра мудрасць народу» (2005), медалём «За ўклад у развіццё культуры Беларусі» (2010), ордэнам Францыска Скарыны (2015)^[5].

Творчасць, даследчыцкая дзейнасць

Друкаваўся з 1956 года. Як паэт дэбютаваў у зборніку «Рунь» (Беласток, 1959). Аўтар паэтычных зборнікаў «Белавежскія матывы» (Беласток, 1962), «Жнівень слоў» (Беласток, 1967), «Мой бераг» (Мінск, 1975), «Блізкасць далёкага» (Беласток, 1983), «Лірычны пульс» (Мінск, 1987). У паэзіі А. Баршчэўскага матывы вернасці роднай зямлі, мове, складаны і супярэчлівы духоўны свет сучасніка.

Даследчык і папулярызатар старажытнай і сучаснай беларускай літаратуры. Аўтар артыкулаў па гісторыі беларускай літаратуры (у штотыднёвіку «Ніва» і «Беларускім каляндар»)^[6] і цыклу артыкулаў «Беларуская літаратура і беларускі фальклор» (1965—88), універсітэцкіх падручнікаў «Гісторыя беларускай літаратуры — фальклор» (1976), «Гісторыя беларускай літаратуры — пісьменнасць Кіеўскай Русі і Вялікага Княства Літоўскага» (1981) і інш.

Пераклаў на польскую мову зборнік беларускіх народных казак «Д’ябальская скрыпка» (1973)^[6] зборнік казак Міншчыны, Гарадзеншчыны і Магілёўшчыны «Невычэрпны збан» (1976). Складальнік, аўтар прадмовы і біяграфічнага артыкула да кнігі Я. Купалы «Выбраныя паэтычныя творы» (Варшава, 1984), для якой пераклаў на польскую мову паэму «Яна і Я», а таксама вершы. Збірае, публікуе і даследуе беларускі фальклор Беласточчыны. Аўтар зборніка абразкоў, артыкулаў, дарожных нататак «3 пабачанага і перажытага» (Мінск, 1992).

Зноскі

↑ Czech National Authority Database Праверана 29 студзеня 2023.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>
↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е Барскі Алесь – Белліт (бел.) (7 ліпеня 2023). Праверана 20 ліпеня 2024.
↑ Памёр беларускі паэт і літаратуразнаўца Алесь Барскі
↑ Aleksander Barszczewski (1930–2022) // Studia Białorutenistyczne 16/2022
↑ Жыццё і творчасць Алеся Барскага (Аляксандра Баршчэўскага)
↑ ^а ^б Барщевский Александр // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 43. — 737 с.

Літаратура

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 2. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0061-7 (т. 2).
Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінска. У 4 кн. Кн. 1-я. — Мн.: БЕЛТА, 2001. — 576 с.: іл. ISBN 985-6302-33-1.
Lesław M. Bartelski: Polscy pisarze współcześni, 1939—1991: Leksykon. Wydawn. Nauk. PWN. ISBN 83-01-11593-9.

Спасылкі

Aleksander Barszczewski na stronie Uniwersytetu Warszawskiego Архівавана 30 жніўня 2011. (польск.)
Aleksander Barszczewski na stronie bialorus.pl Архівавана 18 верасня 2010. (польск.)

[_e3ea778c78a500e2-1] Czech National Authority Database Праверана 29 студзеня 2023.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

[:0-2] а ^б ^в ^г ^д ^е Барскі Алесь – Белліт (бел.) (7 ліпеня 2023). Праверана 20 ліпеня 2024.

[3] Памёр беларускі паэт і літаратуразнаўца Алесь Барскі

[4] Aleksander Barszczewski (1930–2022) // Studia Białorutenistyczne 16/2022

[5] Жыццё і творчасць Алеся Барскага (Аляксандра Баршчэўскага)

[БС-6] а ^б Барщевский Александр // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 43. — 737 с.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]