Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Лаосе

Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Лаосе
Гады існавання	1960—1970, 1974—1991
Краіна	СССР
Тып	ваенспецы і ваенныя саветнікі
Колькасць	больш за 1840 чалавек за ўвесь час
Дыслакацыя	Лаос
Удзел у	Грамадзянская вайна ў Лаосе

Група савецкіх ваенных спецыялістаў у Лаосе — кантынгент савецкіх вайскоўцаў у Лаосе, якія аказвалі падтрымку ў грамадзянскай вайне 1960—1973 гадоў і наступным ваенным будаўніцтве.

Гісторыя

Са снежня 1960 года з тэрыторыі Паўночнага В’етнама савецкім кіраўніцтвам распачаты паветраныя пераброскі ў Лаос для ўрада прыхільнікаў нейтралітэту, каб перашкодзіць усталяванню ў краіне пракітайскіх сіл (гл. Савецка-кітайскі раскол). У ходзе аднаго з рэйсаў быў збіты транспартны самалёт, загінулі 7 чалавек, у тым ліку 5 членаў экіпажа і 2 в’етнамцаў.

З 1964 года, у сувязі з актывізацыяй амерыканскага ўмяшання, Савецкі Саюз стаў аказваць ваенную дапамогу паўстанцам Патрыятычнаму фронту Лаоса (ПФЛ). Праз тэрыторыю Паўночнага В’етнама вяліся пастаўкі артылерыі, боепрыпасаў, гаручага і харчавання. У краіну былі накіраваныя савецкія спецыялісты і інструктары. З 1960-га па снежань 1970-га праз «гарачую кропку» прайшлі 113 кадравых вайскоўцаў, 3 з якіх памерлі.

Баявыя дзеянні скончыліся перамогай ПФЛ і ўсталяваннем рэжыма прасавецкай арыентацыі. Пачалося актыўнае супрацоўніцтва краіны з Масквой, у тым ліку і ў ваеннай галіне. У сярэдзіне 70-х накіравана авіяцыйная група. У яе задачы ўваходзілі падрыхтоўка лаоскіх лётчыкаў, аказанне дапамогі ў фарміраванні ўнутранай структуры ВПС. У склад групы ўваходзілі тылавікі, спецыялісты па авіяцыі, медыкі, авіяцыйныя тэхнікі, інжынеры, а таксама непасрэдна лётчыкі.

Са снежня 1978 года стаў фармавацца апарат савецкіх ваенных спецыялістаў, які да канца 1979 года налічваў у сваім складзе каля 7—8 афіцэраў. Прыкладна праз год па хадайніцтве лаоскага ўрада статус замежнікаў быў павышаны і створаны саветніцкі апарат, якому стаў падпарадкоўвацца ўвесь савецкі кантынгент. Да 1982 года ў апарат галоўнага ваеннага саветніка ўваходзіла каля 30 саветнікаў пры начальніках родаў войск, служб, навучальных устаноў Лаоскай арміі.

У канцы 1979 года па просьбе лаоскага ўрада прыбыў спецыяльна сфармаваны ў СССР сапёрны батальён. У яго задачу ўваходзіла суцэльнае размініраванне ўчасткаў раёна Даліны Збаноў. Асабісты склад падраздзялення налічваў каля 200—240 вайскоўцаў пад камандаваннем 5 старэйшых афіцэраў (у званні падпалкоўнікаў і палкоўнікаў). Агульнае кіраўніцтва размініраваннем было ўскладзена на саветніка пры начальніку Генеральнага штаба Лаоскай арміі па ваенна-інжынерных пытаннях палкоўніка Аляксандрава. Работы вяліся на працягу паўгода. За гэты час спецыялістамі было абясшкоджана больш за 200 тысяч выбухованебяспечных прадметаў, галоўным чынам супрацьпяхотных мін.

Дзякуючы дзейнасці замежнікаў сфарміраваны службы тылу, навучальныя структуры, рамонтна-аднаўленчая база, наладжана харчаванне вайскоўцаў.

Работа савецкіх спецыялістаў у краіне ўскладнялася цяжкімі кліматычнымі і прыроднымі ўмовамі: спякотай пад 60°, вельмі высокай вільготнасцю, наяўнасцю мноства атрутных насякомых, нізкай якасцю пітной вады, што прыводзіла да выбліскаў інфекцыйных захворванняў.

У 1961—1962 і 1974—1991 гадах па лініі міністэрства абароны ў Лаосе пабывала 1840 вайскоўцаў і грамадзянскіх служачых УС СССР, у тым ліку 33 генерала, 1136 афіцэраў, 89 прапаршчыкаў, 167 салдат і сяржантаў, 415 рабочых і служачых. Агульныя страты склалі 8 чалавек.

Літаратура

• Окороков А. В. Секретные войны Советского Союза: Первая полная энциклопедия. — М.: Эксмо, Яуза, 2008. — 736 с. — (Войны XX века). — 4000 экз. — ISBN 978-5-699-27278-5.