Канфлікт у Амхары

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Канфлікт у Амхары
Асноўны канфлікт: Грамадзянскі канфлікт у Эфіопіі
Тэрыторыі, захопленныя атрадамі Фано.
Тэрыторыі, захопленныя атрадамі Фано.
Дата з 9 красавіка 2023
Месца штат Амхара, Эфіопія
Статус працягваецца
Праціўнікі
 Эфіопія Фано
Камандуючыя
Абій Ахмед Алі Эскіндэр Нега

Канфлікт у Амхары — узброены канфлікт у штаце Амхара ў Эфіопіі, які пачаўся ў красавіку 2023 года паміж рэгіянальным апалчэннем Фано і федэральным урадам.

Перадгісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Узброеныя атрады Фано з штата Амхара адыгралі вырашальную ролю ў Тыграйскім канфлікце, змагаючыся на баку ўладаў супраць Сіл абароны Тыграя[1]. Першапачатковыя мэты апалчэнцаў заключаліся ў тым, каб зона Метэкель рэгіёна Бенішангул-Гумуз, паўночныя раёны Велкайт і Рая ў Тыграі, а таксама паўднёвы раён Дэра былі перададзены ў склад рэгіёна Амхара[2].

Дадзеныя планы сутыкнуліся з процідзеяннем федэральнага кіраўніцтва, якое да канца баявых дзеянняў апынулася не зацікаўлена ў падтрымцы тэрытарыяльных прэтэнзій Фано. Больш за тое, у маі 2022 года ўрад правёў масавыя арышты ў Амхары, затрымаўшы 4000 чалавек. Мерапрыемствы праводзіліся з мэтай падарваць уплыў рэгіянальнага апалчэння[3]. 11 верасня арыштаваны адзін з кіраўнікоў Фано Земене Касэ, якога абвінавачвалі ў забойстве паліцыянта[4].

Ход падзей[правіць | правіць зыходнік]

У пачатку красавіка 2023 года федэральныя сілы ўварваліся ў рэгіён Амхара, каб раззброіць рэгіянальныя ваенізаваныя фарміраванні. 9 красавіка ў гарадах Гондэр, Коба, Сэкота і Велдзія ўспыхнулі пратэсты. Мясцовыя жыхары перакрывалі дарогі і падпальвалі шыны, каб блакаваць рух ваенных калон[5][6]. У адказ урад Эфіопіі пачаў рэпрэсіі супраць апазіцыйных СМІ ў рэгіёне. Невядомымі праводзіліся забойствы супрацоўнікаў гуманітарных арганізацый, у выніку чаго Сусветная харчовая праграма спыніла сваю місію ў Амхары[7]. 4 мая Эфіопская камісія па правах чалавека паведаміла аб шэрагу ўзброеных інцыдэнтаў у гарадах Шэва-Рабіт, Арманія, Анцокіяна-Гемза і Мажэтэ[8]. Неўзабавае эфіопскія сілавікі арыштавалі 47 падазраваных, якія нібыта мелі дачыненне да змовы з мэтай звяржэння ўлады[9].

1 жніўня адбыліся сутыкненні паміж апалчэннем Фано і Узброенымі сіламі Эфіопіі ў Дэбрэ-Табар і Коба[10]. На наступны дзень амхарскія баевікі захапілі аэрапорт Лалібэла. Адначасна паведамлялася аб цяжкіх сутыкненнях вакол Гондэра[11][10][12]. 3 жніўня рэгіянальны губернатар Амхары Ылкал Кефале звярнуўся па дапамогу да федэральных войск, каб спыніць сутыкненні[13]. 4 жніўня ўрад Эфіопіі абвясціў надзвычайнае становішча. Уведзены каменданцкі час, забаронены масавыя сходы[14]. Пазней стала вядома, што Гондэр, Лалібэла і Дэсэ трапілі пад кантроль Фано[15][16]. 5 жніўня апалчэнцы захапілі Мераві і прасунуліся ў бок Бахр-Дара[17]. Урад Эфіопіі прызнаў, што страціў кантроль над некаторымі гарадамі і раёнамі[18]. Пазней Гондэр і Лалібэлу ўлады адбілі[19][20]. 13 жніўня эфіопскія вайскоўцы нанеслі ўдар з беспілотніка па горадзе Фінотэ-Селам, у выніку чаго загінулі 26 чалавек[21].

3 верасня УС Эфіопіі захапілі горад Мажэтэ, выцісніўшы баевікоў Фано[22]. 24 верасня сілы Фано зноў увайшлі ў Гондэр, дзе пачаліся цяжкія баі[23]. 8 лістапада амхарскія атрады ненадоўга адбілі Лалібэлу, але на наступны дзень страцілі горад[24].

3 студзеня 2024 года адбыліся баі ў горадзе Дэбрэ Бірхан[25]. 8 студзеня войскі Фано ў трэці раз увайшлі ў Гондэр, дзе зноў пачаліся баі[26]. 29 лютага амхарцы пачалі наступленне ў бок Бахр-Дара[27]. 3 сакавіка адбыўся бой у Шэва-Рабіт[28].

20 сакавіка атрады арома напалі на Атае, дзе ўступілі ў сутыкненне з амхарскім апалчэннем[29].

Правы чалавека[правіць | правіць зыходнік]

Камісія па правах чалавека Эфіопіі заявіла, што па ўсім рэгіёне Амхара адбываюцца шматлікія парушэнні правоў чалавека, як, напрыклад, бамбардзіроўкі жылых кварталаў[30] і пазасудовыя забойствы[31]. Паведамлялася, што грамадзянскіх асоб у Бахр-Дары выцягвалі з дамоў і забівалі на вуліцах або каля іх дамоў, а некаторых маладых людзей спецыяльна абшуквалі, збівалі і забівалі. У сталіцы Эфіопіі Адыс-Абебе праводзілся масавыя арышты асоб амхарскага паходжання[31].

Рэакцыя[правіць | правіць зыходнік]

Злучаныя Штаты заявілі, што глыбока занепакоены гвалтам. Іспанія і Вялікабрытанія перасцераглі сваіх грамадзян ад паездак у некаторыя раёны штата Амхара[32]. Генеральны дырэктар СААЗ Тэдрас Гебрэесус заявіў 7 жніўня 2023 года, што аказанне гуманітарнай дапамогі ў рэгіёне абцяжарана з-за блакіроўкі дарог[33].

Заўвагі[правіць | правіць зыходнік]

  1. ↑ Amhara forces withdraw from northern Ethiopia's Tigray region (англ.). www.aljazeera.com. Праверана 31 ліпеня 2023.
  2. ↑ "Fano Will Not Lay Down Arms If Demands Are Not Met: Chairman". Ezega News. 28 March 2020. Архівавана з арыгінала 2 December 2020. Праверана 2 December 2020.
  3. ↑ Conflict in Ethiopia (англ.). Global Conflict Tracker. Праверана 30 ліпеня 2023.
  4. ↑ Court acquits Fano militia leader Zemene Kase as federal security taskforce claims to squash new insurgency in Amhara region. Addis Standard (31 ліпеня 2023).
  5. ↑ Endeshaw, Dawit (2023-04-09). "Gunfire, protests in Ethiopia's Amhara over plan to disband regional force". Reuters [англійская]. Праверана 2023-07-30.
  6. ↑ "Ethiopia's Amhara region hit by protests over move to dissolve regional forces". BBC News [брытанская англійская]. 2023-04-10. Праверана 2023-07-31.
  7. ↑ Ford. Ethiopia: Crackdown in Amhara risks escalating conflict (англ.). New African Magazine (5 мая 2023). Праверана 30 ліпеня 2023.
  8. ↑ Rights commission says civilians killed in ongoing military conflict in Amhara region, calls for dialogue. Addis Standard (30 ліпеня 2023).
  9. ↑ 47 arrests after murder of Girma Yeshitila, head of Abiy's Propserity Party party in Amhara. The Africa Report. Праверана 1 May 2023.
  10. ↑ а б Endeshaw, Dawit (2023-08-02). "Ethiopian military clashes with militia in Amhara, injuries reported". Reuters [англійская]. Архівавана з арыгінала 2023-08-04. Праверана 2023-08-04.
  11. ↑ Israel closely monitoring Ethiopia's state of emergency – minister Архівавана 4 жніўня 2023 года., 4 August 2023
  12. ↑ Casualties as Ethiopian security forces, Amhara militia clash (англ.). TRT Afrika. Архівавана з першакрыніцы 4 жніўня 2023. Праверана 4 жніўня 2023.
  13. ↑ Account. Amhara regional state president calls for Federal gov't intervention (англ.). Borkena Ethiopian News (3 жніўня 2023). Архівавана з першакрыніцы 4 жніўня 2023. Праверана 5 жніўня 2023.
  14. ↑ Endeshaw, Dawit (2023-08-04). "Ethiopia declares Amhara state of emergency following militia clashes". Reuters [англійская]. Архівавана з арыгінала 2023-08-04. Праверана 2023-08-04.
  15. ↑ Local Fighters Control Three Towns In Tense Ethiopian Region Архівавана 5 жніўня 2023 года., 5 August 2023
  16. ↑ Ethiopia Declares ‘State Of Emergency’ Over Amhara Violence Архівавана 5 жніўня 2023 года., 4 August 2023
  17. ↑ Ethiopia: Govt declares six-month state of emergency in Amhara following clashes Архівавана 5 жніўня 2023 года., 5 August 2023
  18. ↑ Anna. Ethiopia's government says it lost control of some areas in the Amhara region to militia fighters (англ.). AP News (7 жніўня 2023). Архівавана з першакрыніцы 7 жніўня 2023. Праверана 7 жніўня 2023.
  19. ↑ Endeshaw, Dawit (2023-08-09). "Ethiopian military pushes back militiamen in two major Amhara towns". Reuters [англійская]. Архівавана з арыгінала 2023-08-10. Праверана 2023-08-09.
  20. ↑ Ethiopian forces push Fano fighters from Amhara's Gondar city (англ.). www.aljazeera.com. Архівавана з першакрыніцы 10 жніўня 2023. Праверана 9 жніўня 2023.
  21. ↑ Holland. Suspected air strike kills 26 in Ethiopia's Amhara region (англ.). www.zawya.com. Праверана 14 жніўня 2023.
  22. ↑ SITUATION REPORT - HORN OF AFRICA No. 478 - 11 September 2023 (англ.). Праверана 11 верасня 2023.
  23. ↑ MUHUMUZA. Fresh fighting reported in Ethiopia's Amhara region between military and local militiamen (англ.). AP News (25 верасня 2023). Праверана 25 верасня 2023.
  24. ↑ Ethiopian troops force armed group out of Orthodox holy site of Lalibela (англ.). Al Jazeera. Праверана 10 лістапада 2023.
  25. ↑ Account. Fano forces battled Ethiopian troops in Debre Berhan (англ.). Borkena Ethiopian News (3 студзеня 2024). Праверана 29 студзеня 2024.
  26. ↑ Account. Battle Reported in Gondar City, Resulting in 14 Deaths, Including Civilians (англ.). Borkena Ethiopian News (8 студзеня 2024). Праверана 29 студзеня 2024.
  27. ↑ Mandefro. Fano entered the regional capital Bahir Dar. X.com (1 сакавіка 2024).
  28. ↑ Account. Shewa Robit town reportedly came under Fano control (англ.). Borkena Ethiopian News (4 сакавіка 2024). Праверана 5 сакавіка 2024.
  29. ↑ Account. Ataye experiencing renewed fighting , at least ten reportedly killed (англ.). Borkena Ethiopian News (22 сакавіка 2024). Праверана 23 сакавіка 2024.
  30. ↑ "Suspected air strike kills 26 in Ethiopia's Amhara region". Reuters [англійская]. 2023-08-14. Праверана 2023-08-14.
  31. ↑ а б Dejene. The human rights impact of the armed conflict on civilians in Amhara Regional State (англ.). Ethiopian Human Rights Commission - EHRC (14 жніўня 2023). Праверана 14 жніўня 2023.
  32. ↑ Ethiopia Announces Arrests in Tense Amhara Region (англ.). VOA (5 жніўня 2023). Архівавана з першакрыніцы 5 жніўня 2023. Праверана 6 жніўня 2023.
  33. ↑ WHO expresses concern, calls for uninterrupted access and protection of health care in Amhara region. Addis Standard (7 жніўня 2023). Архівавана з першакрыніцы August 7, 2023. Праверана August 7, 2023.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Канфлікт_у_Амхары&oldid=4712092"