Лінейныя караблі тыпу «Нэльсан»

Лінейныя караблі тыпу «Нэльсан»
Nelson-class battleship
Лінейны карабель «Нэльсан» на Спітхедскім парадзе. 1937 год
Праект
Краіна	Вялікабрытанія
Наступны тып	«Кінг Джордж V»
Гады ў страі	1927—1947
Пабудавана	2
Адпраўлена на злом	2
Асноўныя характарыстыкі
Водазмяшчэнне	Стандартнае — 33 300 т, поўнае — 37 780 т
Даўжыня	201,3/216,6 м
Шырыня	32,3 м
Асадка	8,6 м
Браніраванне	Пояс — 330…356 мм; насавыя траверзы — 305…203 мм; кармавыя траверзы — 254…102 мм; палуба — 159…95 мм; вежы ГК — 406 мм (лоб), 280—229 мм (борт і тыл), 184 мм (дах); барбеты веж ГК — 381…305 мм; вежы сярэдняга калібра — 38…25 мм, барбеты — 25 мм; рубка — 356…254 мм, дах — 165 мм
Рухавікі	2 ТЗА Brown Curtis
Магутнасць	45 000 к.с.
Хуткасць ходу	23 вузлы
Далёкасць плавання	7000 марскіх міль на 16 вузлах
Экіпаж	1314 чалавек
Узбраенне
Артылерыя	3 × 3 — 406-мм/45, 6 × 2 — 152-мм/50
Зенітная артылерыя	6 × 1 — 120-мм/40, 2 × 8 (3 × 8 — «Родні») — 40-мм/40, 2 × 4 — 12,7-мм кулямёты
Мінна-тарпеднае ўзбраенне	2 × 1 — 622-мм тарпедныя апараты
Авіяцыйная група	1 катапульта, 1 гідрасамалёт (толькі «Родні»)

Лінейныя караблі тыпу «Нэльсан» — тып лінкараў Каралеўскага ваенна-марскога флоту Вялікабрытаніі часоў Другой сусветнай вайны. Усяго для брытанскага флоту пабудаваны 2 караблі: «Нэльсан» (англ.: Nelson) і «Родні» (англ.: Rodney).

«Нэльсаны» сталі першымі «вашынгтонскімі лінкарамі». Паводле вашынгтонскага марскога пагаднення Вялікабрытанія атрымала права пабудаваць два лінкары з гарматамі калібрам да 406 мм і стандартным водазмяшчэннем да 35 560 т. Фармальна «Нэльсан» і «Родні» былі 23-вузлавой версіяй лінейных крэйсераў тыпу «G-3», ад будаўніцтва якіх Вялікабрытанія адмовілася паводле дагавора.

Лінкары атрымалі максімальна магчымае ўзбраенне, якое дазвалялася дагаворам, — дзевяць новых 406-мм гармат. Для гарматы была выбрана нехарактэрная для брытанскага флоту канцэпцыя «лёгкі снарад — высокая пачатковая хуткасць». У далейшым канцэпцыя была прызнана памылковай, паколькі пацягнула за сабой павышаны знос ствала і пагаршэнне трапнасці стральбы. Караблі праектаваліся з улікам вопыту Першай сусветнай вайны. Упершыню для брытанскіх дрэдноўтаў іх браніраванне было выканана па схеме «ўсё або нічога». Новыя лінкары атрымалі добра абароненую цытадэль, але за яе межамі браніраванне было зведзена да мінімуму. Крытыкаваліся адсутнасць браніравання ў насавым ускрайку і недастатковае паглыбленне бранявога пояса. Тым не менш, у рамках адведзенага ліміту водазмяшчэння новыя лінкары атрымалі максімальна магчымую абарону. Канструктыўная падводная абарона была распрацавана з правядзеннем выпрабаванняў на доследных адсеках і вытрымлівала трапленне тарпеды з зарадам у 340 кг ТНТ.

152-мм гарматы сярэдняга калібра не былі ўніверсальнымі. Да пачатку Другой сусветнай вайны стала зразумела, што шасці ўсталяваных 120-мм гармат недастаткова. Замест неабходных чатырох зенітных гармат далёкага дзеяння ў кожным сектары стральбы, на некаторых сектарах маглі весці стральбу толькі тры і нават дзве гарматы. Правесці кардынальную мадэрнізацыю з заменай гармат і ўзмацненнем браніравання не паспелі. У гады вайны прыйшлося абмежавацца павелічэннем колькасці 40-мм і 20-мм зенітных аўтаматаў.

Нягледзячы на шэраг недахопаў і нізкую максімальную хуткасць, «Нэльсан» і «Родні» лічыліся наймацнейшымі брытанскімі лінкарамі перыяду Другой сусветнай вайны, па сукупнасці характарыстак пераўзыходзячы пазнейшыя лінкары тыпу «Кінг Джордж V». У гады вайны абодва лінкары прымалі актыўны ўдзел у баявых аперацыях. Так, «Родні» адыграў вырашальную ролю ў патапленні германскага лінкара «Бісмарк», які раней знішчыў гонар Каралеўскага флоту — лінейны крэйсер «Худ».

Развіццё авіяцыі паставіла пад пытанне існаванне буйных артылерыйскіх караблёў. Таму, улічваючы значную зношанасць, «Нэльсан» і «Родні» пасля заканчэння вайны былі выведзены ў рэзерв і спісаны.

Літаратура

• Балакин С. А., Дашьян А. В. и др. Линкоры Второй мировой. — М.: Коллекция, Яуза, Эксмо, 2005. — ISBN 5-699-14176-6.
• Raven, Alan. Roberts, John. = British Battleships of World War Two: The Development and Technical History of the Royal Navy's Battleships and Battlecruisers from 1911 to 1946. — London: Arms and Armour Press, 1976. — 436 с. — ISBN 0853681414.
• Brown, Les. Brown, Robert. ShipCraft 23: Rodney and Nelson. — Barnsley, Yorkshire, United Kingdom: Seaforth Publishing, 2015. — 64 p. — (ShipCraft Series). — ISBN 978-1848322196.
• Raven, Alan. Roberts, John. Man o' War: Rodney and Nelson v. 3. — Arms & Armour Press, 1979. — 56 p. — (Man o' War Series). — ISBN 978-0853682639.
• Дашьян, Александр. Убийцы «Бисмарка». Линкоры «Нельсон» и «Родней». — М.: ЭКСМО, 2010. — 121 с. — (Война на море). — ISBN 978-5699412471.
• Апальков Ю.В. Линейные корабли типа «Нельсон». — Арбузов В.В., 1997. — 32 с. — (Боевые корабли мира).
• Campbell, John. Naval Weapons of World War Two. — London: Convay Maritime Press, 2002. — ISBN 0-87021-459-4.
• Conway's. = All The Worlds Fighting Ships, 1906—1921 / Gray, Randal (ed.). — London: Conway Maritime Press, 1985. — 439 с. — ISBN 0-85177-245-5.
• Parkes, Oscar. British Battleships. — Annapolis, Maryland: Naval Institute Press, 1990. — ISBN 1-55750-075-4.

Спасылкі

• Даклад у інстытуце карабельных інжынераў на 70-й сесіі ў Лондане 20-га сакавіка 1929 год. «Тrans. Inst. Naw. Arch.», 1929, London, рр. 1—21. (пераклад) Архівавана 25 чэрвеня 2009.