Паслён чорны
| Паслён чорны | |||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||
| Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
прамежныя рангі
| |||||||||||||||||||||||
| Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||||||||||
|
Solanum nigrum L. | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Паслён чорны[3] (Solánum nígrum) — расліна сямейства Паслёнавых, від роду Паслён (Solanum), якое паходзіць з Еўразіі і інтрадукавана ў Амерыку і Аўстралію.
Назва[правіць | правіць зыходнік]
Паслён чорны, гузічнік, залоцнік, ліснік, лістнік[4], плісклён[3], ягады воўчыя, якады сабачыя, ягады свіныя[5][6], гліснік[7].
Батанічнае апісанне[правіць | правіць зыходнік]
Куст з прамым сцяблом вышынёй 10-120 см.
Лісце простае, без прылісткаў, чарговае, чарашковае, яйкападобнае або падоўжана-яйкападобнае завостранае, цэльнакрайняе або выемкава-зубчастае, 11-13 см даўжынёй і 6-8,5 см шырынёй.
Кветкі белыя зоркападобныя, сабраны па тры — восем у бакавыя паўпарасонікі. Тычынак пяць, песцік адзін, пялёсткаў пяць (зрослых), калякветнік двайны. Вяночак 6-7 мм у папярочніку, колападобны, з яйкападобна-ланцэтнымі долямі. Цвіце з другой паловы лета да глыбокай восені.
Плод — шарападобная чорная ягада памерам 8-10 мм, якая спее ў жніўні — кастрычніку.
Манакарпік.
Распаўсюджанне і асяроддзе пражывання[правіць | правіць зыходнік]
У Расіі распаўсюджаны ў еўрапейскай часткі (акрамя тайговай і тундравай зон), на Каўказе, на поўдні Сібіры.
Расце на сметніках, каля жылля.
Хімічны склад[правіць | правіць зыходнік]
Трава і няспелыя плады паслёну чорнага ўтрымліваюць атрутны алкалоід саланін, які прысутнічае ў форме глікаалкалоіду саланіну.
Парасткі і плады ўтрымліваюць сапаніны, дубільныя рэчывы. Асабліва шмат дубільных рэчываў у каранях (да 6 %).
Гаспадарчае значэнне і прымяненне[правіць | правіць зыходнік]
У некаторых краінах, асабліва ў Індыі і Эфіопіі, а таксама ў Расіі спелыя ягады паслёну чорнага ўжываюцца ў ежу.
Саспелыя плады ядуць сырымі, робяць начынкі для пірагоў, вараць варэнне, павідла і кісялі.
У маладым лісці ўтрыманне алкалоідаў нязначнае, на Каўказе іх ужываюць замест шпінату.
У народнай медыцыне ўжываецца як адхарквальны, мачагонны сродак і як сродак ад рэўматызму.
Ягадамі па розных пратравах афарбоўваюць тканіны ў карычневы, шэры, блакітны і сіні колеры.
Зноскі
- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
- ↑ 3,0 3,1 Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь.. — Минск: «Наука и техника», 1967. — С. 123. — 160 с. — 2 350 экз.
- ↑ Federowski M. Lud Bialoruski na Rusi litewskiej. Krakow, I, 1897
- ↑ Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. Горы-Горкі, 1927
- ↑ Чоловский К. Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. Могілев.
- ↑ Анненков Н.(руск.) бел. Ботанический словарь, Спб, 1878
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 1136. Solanum nigrum L. — Паслён чёрный // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во научных изданий КМК, Ин-т технологических исследований, 2004. — Т. 3. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 169. — ISBN 5-87317-163-7.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Solanum nigrum (Purdue University)
- Solanum nigrum L. (англ.) . IPCS Poisons Information Monograph (PIM) 501. IPCS. Архівавана з першакрыніцы 19 сакавіка 2014. Праверана 19 сакавіка 2014.
Слоўнікі і энцыклапедыі | |
|---|---|
| Таксанамія | |
| Нарматыўны кантроль |
