Поня (рака)
| Поня | |
|---|---|
| Характарыстыка | |
| Даўжыня | 44,9 км |
| Басейн | 503 км² |
| Расход вады | 3,4 м³/с (у вусці) |
| Вадацёк | |
| Выток | |
| • Месцазнаходжанне | каля вёскі Крыпулі |
| • Каардынаты | 54°47′13″ пн. ш. 27°37′03,20″ у. д.HGЯO |
| Вусце | Бярэзіна |
| • Месцазнаходжанне | каля вёскі Бераспонне |
| • Каардынаты | 54°55′00″ пн. ш. 28°05′41,30″ у. д.HGЯO |
| Ухіл ракі | 0,4 м/км |
| Размяшчэнне | |
| Водная сістэма | Бярэзіна → Дняпро → Чорнае мора |
|
|
|
| Краіна | |
| Рэгіёны | Віцебская вобласць, Мінская вобласць |
| Раёны | Докшыцкі раён, Вілейскі раён |
  выток  вусце |
|
Поня — рака ў Докшыцкім раёне, правы прыток р. Бярэзіна (бас. Дняпра).
Назва[правіць | правіць зыходнік]
Назва Поня балцкага паходжання. Адпачатная балцкая форма назвы — *Paniā (Паня́)[1], *Panjā[2].
Звязана з латышскім paņa «балаціна», прускім *panjan (> pannean) «балота», літоўскім pania-bùdė «шэры мухамор», літаральна «балотны грыб» (ад budė (не ядомы) грыб). Літоўскае слова са старой яцвяжскай тэрыторыі, таму *panjan «балота» аднаўляецца і для яцвяжскай мовы[3].
Далей да індаеўрапейскага *pen- «глей, балота, вада», *pon-io «балота»[4].
Назва Поня значыць «Балотная (рака)».
Балцкую назву мае і правы прыток Поні рэчка Варлынь «Жаб’я (рака)».
Гідраграфія[правіць | правіць зыходнік]
Даўжыня 44,9 км. Плошча вадазбору 503 км². Сярэднегадавы расход вады ў вусці 3,4 м³/с. Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,4 %.
Пачынаецца на паўднёвай ускраіне в. Крыпулі, вусце ў межах в. Бераспонне. Цячэ ў скразной даліне на Докшыцкім узвышшы.
Асноўны прыток — р. Варлынка (справа). Даліна ў вярхоўі трапецападобная, шырынёй 1,5—2,5 км, на астатнім працягу невыразная, пры ўпадзенні ў Бярэзіну зліваецца з прылеглай мясцовасцю. Пойма асушаная, парэзаная густой сеткай меліярацыйных каналаў. Рэчышча каналізаванае, шырынёй ад 6 м да 30 м. Прымае сцёк з сеткі меліярацыйных каналаў.
Заўвагі[правіць | правіць зыходнік]
- ↑ В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 202.
- ↑ K. Būga. Rinktiniai raštai. T. 1. Vilnius, 1958. — P. 529.
- ↑ V. Mažiulis. Prūsų kalbos etimologijos žodynas. Vilnius, 2013. C. 664.
- ↑ J. Pokorny. Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Bern / München 1959 / 1969. C. 807—808.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Блакітная кніга Беларусі : Энцыклапедыя / рэдкал.: Н. А. Дзісько і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — 415 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-133-1.
- Природа Белоруссии: Попул. энцикл. / БелСЭ; Редкол.: И. П. Шамякин (гл. ред.) и др. — Мн.: БелСЭ, 1986. — 599 с., 40 л. ил. (руск.)
- Ресурсы поверхностных вод СССР. Описание рек и озёр и расчёты основных характеристик их режима. Т. Ч.