Пратэсты фермераў у ЕС (2024)
 | Артыкул апісвае бягучыя падзеі. |
| Пратэсты фермераў у ЕС | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||
| Пратэстная акцыя ў Аксітаніі, Францыя. | |||||||||||
| |||||||||||
| Страты | |||||||||||
| |||||||||||
Са снежня 2023 года краіны Еўрапейскага Саюза ахапілі пратэсты фермераў.
Перадгісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Прычыны хваляванняў ляжаць у еўрапейскай экалагічнай і эканамічнай палітыцы, якая, на думку ўдзельнікаў пратэстаў, праводзілася на карысць буйных ферм[3][4]. Прыняты ЕС «зялёны курс» дыктуе фермерам нямала новых умоў і правілаў у галіне экалогіі і барацьбы са змяненнем клімату. Напрыклад, абмежаванае прымянення пестыцыдаў і хімічных угнаенняў, рэгуляванне водакарыстання, абавязкі па азеляненні, захаванню і стварэнню месцаў пражывання дзікай фауны. Усё гэта патрабуе дадатковых выдаткаў і выклікае падаражанне прадукцыі[5].
Акрамя таго, кіраўніцтва ЕС спрыяла імпарту сельскагаспадарчай прадукцыі з замежжа (Украіны, рэгіёнаў Паўднёвай Амерыкі і Афрыкі)[6]. У чэрвені 2022 года, на фоне расійска-ўкраінскай вайны, Еўрасаюзам прынята рашэнне ў якасці жэсту добрай волі прыпыніць спагнанне пошлін на ўкраінскія тавары. Важную ролю адыграла і адкрыццё «калідораў салідарнасці» — маршрутаў вывазу ўкраінскага збожжа ў ЕС. У выніку схема пачала працаваць не зусім так, як было задумана першапачаткова: асноўная частка збожжавых стала асядаць у бліжэйшых да Украіны краінах ЕС, што выклікала там крызіс аграрнай перавытворчасці. У маі 2023 года Еўракамісія прыслухалася да занепакоенасці з боку Балгарыі, Венгрыі, Польшчы, Румыніі і Славакіі і ўвяла эмбарга на ўвоз туды ўкраінскага збожжа. Аднак ужо ў верасні эмбарга знялі, што справакавала канфлікт усходнееўрапейскіх рэспублік з Бруселем і новую хвалю незадаволенасці мясцовых фермераў[7].
Іншым фактарам незадаволенасці стаў рост цэн на дызельную паліву і зніжэнне цэн на сельскагаспадарчую прадукцыю[1].
Развіццё падзей[правіць | правіць зыходнік]
Акцыі пачаліся ў снежні 2023 года. Найбольшы размах пратэстны рух набыў у Германіі, Бельгіі, Францыі, Грэцыі і Італіі[8][9]. Асноўнымі прэтэнзіямі сталі: бяспошлінны імпарт сельгаспрадукцыі з Украіны, неабгрунтаваныя «экалагічныя амбіцыі» кіраўніцтва ЕС, «невыносная бюракратыя і складаныя адміністрацыйныя працэсы». Удзельнікі акцый перакрываюць рух на буйных дарогах, скідаюць гной і сена ля адміністрацыйных будынкаў і перахапляюць грузавікі з імпартным украінскім збожжам[7]. Пратэстны рух вельмі разнастайны, яго ўдзельнікі прытрымліваюцца часта ўзаемавыключальных поглядаў. У большасці краін дэманстрацыі мірныя, але ў Францыі пратэстоўцы паспрабавалі захапіць рынак Ранжыс пад Парыжам, паліцыя затрымала некалькі дзясяткаў чалавек. Яшчэ на адной акцыі ў Францыі загінулі два чалавекі — маладую фермерку і яе дачку збіў аўтамабіль, які ўрэзаўся ў фермерскую акцыю на поўдзень ад Тулузы[1].
20 лютага 2024 года пратэстоўцы заблакавалі польска-ўкраінскую мяжу з мэтай прыпынення руху грузавікоў на ўсіх шасці пунктах пропуску. Прэм’ер-міністр Польшчы Дональд Туск паведаміў аб магчымасці часовага поўнага закрыцця граніцы. Адносіны дзяржавы з Украінай ускладніліся[10].
26 лютага адбылася буйная акцыя ў «еўрапейскім квартале» Бруселя. Паводле ацэнак паліцыі, 900 трактароў заблакавалі рух на пад’ездах да плошчы Рабэра Шумана. Самыя агрэсіўныя групы пратэстоўцаў уступілі ў сутыкненні з сілавікамі. Удзельнікі акцыі палілі шыны, кідалі ў паліцыянтаў фаеры, гной, яйкі. Тыя ў адказ ўжылі вадамёты і слёзатачывы газ. У канцы лютага і пачатку сакавіка фермеры выйшлі на вуліцы ў цэлым шэрагу краін Еўропы. У Парыжы яны блакавалі плошчу Зоркі з Трыумфальнай аркай, у Іспаніі перакрывалі рух на аўтамагістралях каля французскай мяжы. Асабліва абвастраюцца хваляванні ў Польшчы[5].
3 сакавіка ўкраінскі лідар Уладзімір Зяленскі заявіў, што сітуацыя на граніцы з Польшчай выйшла за межы «і эканомікі, і маралі» і выказаў меркаванне, што Польшчы не варта выкарыстоўваць сітуацыю ва Украіне «ва ўнутранай палітычнай барацьбе»[11]. 6 сакавіка абвастрылася сітуацыя ў Варшаве: удзельнікі пратэстаў сталі разбіраць брук і закідваць паліцыянтаў камянямі і бутэлькамі. Таксама яны паспрабавалі прарвацца ў будынак Сейма. Некалькі праваахоўнікаў паранены[12]. Усяго ў пратэстах у сталіцы Польшчы прынялі ўдзел да 150 тысяч чалавек[13]. Як адзначана ў Euronews, гэтая была «самая жорсткая акцыя» фермераў[14].
9 сакавіка на стыку межаў ФРГ, Польшчы і Чэхіі 400 фермераў са 150 трактарамі арганізавалі пратэстную акцыю. Пратэстоўцы перакрылі дарогу з двума кругавымі развязкамі. У сумесным лісце да ўрада Германіі і Еўракамісіі аграрыі трох краін заклікалі перагледзець планы зрабіць еўрапейскую сельскую гаспадарку кліматычна нейтральнай да 2025 года. Яны таксама запатрабавалі абмежаваць імпарт з Украіны сельгаспрадуктаў[15]. 14 сакавіка пратэстоўцы заблакавалі найбуйнейшыя парты Бельгіі[16]. 17 сакавіка адбыліся буйныя акцыі ў польскіх гарадах, дзе фермеры правялі пратэсты ў 270 пунктах[17] і заблакавалі мяжу з Германіяй, і іспанскім Мадрыдзе[18].
20 сакавіка разгарнуліся маштабныя дэманстрацыі ў Чэхіі. Па ўсёй краіне на вуліцы выйшлі каля 1700 фермераў і 1500 адзінак сельскагаспадарчай тэхнікі[19]. Паралельна пратэсты прайшлі ў 430 населеных пунктах Польшчы. Зноў блакавалася дзяржаўная мяжа[20]. 26 сакавіка ў Бруселі праходзіла сустрэча міністраў сельскай гаспадаркі краін Еўрасаюза, якая суправаджалася масавымі акцыямі пратэсту бельгійскіх фермераў у Еўрапейскім квартале[21]. На наступны дзень адбыліся сутыкненні пратэстоўцаў з паліцыяй[22].
Пратэстамі фермераў актыўна спрабуюць скарыстацца вельмі правыя палітыкі, якія ў апошнія гады сталі набіраць у Еўропе папулярнасць[7].
Дзеянні ўладаў[правіць | правіць зыходнік]
Урады Германіі і Францыі першымі абвясцілі аб саступках фермерам, бо на коне не толькі дабрабыт галіны, але і зыход выбараў у Еўрапарламент. Пазней стала вядома, што ўрад Румыніі заключыў здзелку з пратэстоўцамі[1].
26 лютага 2024 года кіраўнікі мінсельгасаў дзяржаў ЕС склікалі пазачарговую сустрэчу, адзіным пунктам праграмы якой сталі пратэсты аграрыяў. Былі зроблены некаторыя тактычныя крокі. Так, напрыклад, Урсула фон дэр Ляен абвясціла, што не будзе выносіць на разгляд ініцыятыву па зніжэнні выкарыстання на тэрыторыі ЕС пестыцыдаў на 50% да 2030 года. Акрамя таго, 13 лютага Еўракамісія падоўжыла мараторый на абавязковае выкананне шэрагу экалагічных нормаў, напрыклад, вылучэнне часткі ворных зямель «пад пар». Упершыню гэтыя правілы былі замарожаныя ў 2023 годзе на фоне рынкавых узрушэнняў, выкліканых падзеямі ва Украіне. Рашэнне было мадыфікавана: на тое, як фермеры могуць выкарыстоўваць ворныя землі, накладзена яшчэ менш абмежаванняў, чым раней[7].
16 сакавіка Еўракамісія прапанавала аслабіць экалагічныя нормы, якія тычацца сяўбазвароту, абароны глебавага покрыва і метадаў апрацоўкі глебы. Для дробных фермерскіх гаспадарак рэкамендавана адмяніць некаторыя меры кантролю і штрафы[23].
Заўвагі[правіць | правіць зыходнік]
- ↑ а б в г По всей Европе уже несколько месяцев протестуют фермеры — из-за климатических законов и последствий войны в Украине И они уже начали добиваться своего
- ↑ Colère des agriculteurs : Ce qu'il faut retenir de la journée de mercredi - France Bleu (31 студзеня 2024). Архівавана з першакрыніцы 1 лютага 2024. Праверана 1 лютага 2024.
- ↑ Bauern auf den Barrikaden: Warum Landwirte in Europa protestieren (англ.). adz.ro (31 студзеня 2024). Праверана 18 лютага 2024.
- ↑ Castro. Las protestas agrarias recorren Europa ante el temor de que se conviertan en un catalizador de la extrema derecha (ісп.). elDiario.es (26 студзеня 2024). Праверана 18 лютага 2024.
- ↑ а б Политическое зерно: Против чего протестуют европейские фермеры и почему поляки блокируют границу с Украиной
- ↑ De la granja a la mesa.
- ↑ а б в г Фермерский бунт, осмысленный и беспощадный
- ↑ EU-Agrarpolitik: In diesen Ländern protestieren die Landwirte
- ↑ Bauern auf den Barrikaden: Warum Landwirte in Europa protestieren
- ↑ «Вышла за пределы экономики и морали». Зеленский высказался о ситуации на границе Польши и Украины
- ↑ Зеленский негативно оценил ситуацию на границе с Польшей
- ↑ В Варшаве участники акции протеста фермеров вступили в столкновения с полицией у здания парламента
- ↑ Протестующие польские фермеры стали разбирать брусчатку и забрасывать полицейских
- ↑ В Польше проходят самые ожесточённые протесты фермеров: гнев растет по всей Европе
- ↑ Фермеры протестовали на стыке границ ФРГ, Польши и Чехии
- ↑ Фермеры в Бельгии блокируют крупнейшие порты страны
- ↑ Протестующие в Польше фермеры организуют блокады в 270 пунктах
- ↑ Испанские фермеры протестуют в Мадриде, польские - перекрыли границу с Германией
- ↑ https://tass.ru/obschestvo/20291797 В Чехии проходят протесты фермеров против аграрной политики Евросоюза]
- ↑ Другой фронт Украины. Почему не стихает "зерновая война" с Польшей
- ↑ Belgian farmers block EU district as ministers meet (англ.). Reuters (26 сакавіка 2024). Праверана 27 сакавіка 2024.
- ↑ В Евроквартале Брюсселя произошли столкновения полиции и фермеров
- ↑ Еврокомиссия объявила об уступках фермерам после протестов