Простыя эфіры

Простыя эфіры — клас арганічных злучэнняў, які змяшчае адмысловую эфірную групу — атам кіслароду з двума радыкаламі (алкільныя ці арыльнымі групамі), і мае лінейную формулу R-O-R₁. Адзін з прыкладаў — дыэтылавы эфір, што мае анэстэзійныя ўласцівасці — звычайна называецца проста «эфір» і мае лінейную формулу CH₃-CH₂-O-CH₂-CH₃.

Будова

У эфірах прысутнічаюць сувязі C-O-C з вуглом паміж атамамі ў 120°, адлегласць паміж атамамі вугляроду і кіслароду — 1,5 Å. Далучэнне атамаў кіслароду ў эфірах, алкаголях і вадзе падобнае. Згодна з тэорыяй валентнай сувязі, кісларод мае sp³-гібрыдызацыю.

Метады сінтэзу

• Міжмалекулярная дэгідратацыя спіртоў:

2CH₃CH₂OH → CH₃CH₂OCH₂CH₃ + H₂O

• Рэакцыя алкагалятаў з галагенвуглевадародамі:

RONa + ClR' → ROR' + NaCl

• Рэакцыя спіртоў з алкенамі:

R-CH=CH₂ + HOR' → R-CH₂-CH₂-O-R'

• Араматычныя эфіры можна атрымаць рэакцыяй фенолу з арганічнымі сульфатамі ў прысутнасці шчолачаў:

C₆H₅OH + CH₃OSO₂OCH₃ + NaOH → C₆H₅OCH₃ + H₂O + NaOSO₂OCH₃

Рэакцыі

Простыя эфіры ўтвараюць перакісныя злучэнні пад дзеяннем святла:

2CH₃CH₂OCH₂CH₃ + O₂ →-> ^hv 2CH₃CH₂-O-O-CH₂CH₃

Найважнейшыя эфіры

Назва	Формула	Тэмпература плаўлення	Тэмпература кіпення
Дыметылавы эфір	CH3OCH3	−138,5 °C	−24,9 °C
Дыэтылавы эфір	CH3CH2OCH2CH3	−116,3 °C	34,6 °C
Дыізапрапілавы эфір	(CH3)2CHOCH(CH3)2	−86,2 °C	68,5 °C
Анізол		−37 °C	154 °C
Аксіран		−111,3 °C	10,7 °C
Тэтрагідрафуран		−108 °C	65,4 °C
Дыаксан		11.7 °C	101.4 °C
Поліэтыленгліколь	HOCH2(CH2OCH2)nCH2OH	−	−

Істотныя эфіры

• Дыаксан

Вонкавыя спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Простыя эфіры