Сачавіца харчовая

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Сачавіца харчовая

Агульны выгляд расліны
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Lens culinaris Medik., 1787

Сінонімы

Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  503364
NCBI  3864
EOL  647510
GRIN  t:411141
IPNI  502201-1
TPL  ild-7784

Сачавіца харчовая, Сачыўка, Чачавіца[3], Сачавіца[4], Чычавіца[3], Сачэўка[5] (Lens culinaris) — аднагадовая расліна роду Сачавіца (Lens) сямейства Бабовыя (Fabaceae), якая вырошчваецца дзеля насення.

Апісанне[правіць | правіць зыходнік]

Батанічная ілюстрацыя з кнігі О. В. Тамэ «Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz», 1885

Расліна дасягае да 60 см (у асноўным 40 см) вышынёй, насенне расце ў стручках, звычайна з двума насенінамі ў кожным. Корань стрыжнёвы, разгалінаваны. Сцябло прамое, галінастае, чатырохграннае. Лісце складанае, з 2—8 парамі лісточкаў з маленькімі вусікамі. Кветкі дробныя, ружовыя, белыя, фіялетава-сінія, сабраны ў суквецці. Плод — боб, двухстворкавы, з адным гняздом, сплюшчаны. Насенне плоскае, лінзападобнае, афарбоўка ад жоўтага да чорнага (у культуры пераважаюць сарты зялёнай, чырвонай і карычневай афарбоўкі).

3 віды насення сачавіцы

Вырошчванне[правіць | правіць зыходнік]

Сачавіцу вырошчваюць на лёгкіх суглінках, чарназёмах, супесках.

Сачавіца — святлалюбная расліна, таму яе мэтазгодна высаджваць на паўднёвых схілах. Добрымі папярэднікамі для яе з’яўляюцца кукуруза і бульба. Асноўная апрацоўка глебы заключаецца ў лушчэнні і зяблевым ворыве. Вясной поле скародзяць і ажыццяўляюць культывацыю. Пад асноўную апрацоўку можна дадаць суперфасфат (6—10 г на 1 м²). Кіслую глебу варта правапнаваць. Сачавіцу можна сеяць у раннія тэрміны, пры тэмпературы глебы +5-6 °C. Невялікіх замаразкаў яна не баіцца. Сеюць суцэльнымі радамі і закаткоўваюць. Як узыйшла, скародзяць. Ураджай збіраюць у некалькі прыёмаў, паколькі паспяванне адбываецца нераўнамерна.

Харчовая каштоўнасць[правіць | правіць зыходнік]

Насенне сачавіцы змяшчае да 3 % тлушчаў, 35 % бялкоў і 4,5 % мінеральных рэчываў. У складзе ёсць таксама вітаміны групы B.

Культура таксама лічыцца каштоўным кормам для жывёлы, на корм ідуць зерне, мякіна, салома і зялёная маса. Сена па каштоўнасці не саступае сену з канюшыны.

Шкоднікі[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
  2. Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
  3. а б Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 73. — 160 с. — 2 350 экз.
  4. З. Верас. Беларуска-польска-расейска-лацінскі ботанічны слоўнік. — Вільня, Субач 2: Выданне газеты «Голас беларуса», Друкарня С. Бэкэра, 1924.
  5. Шатэрнік М. В. Краёвы слоўнік Чэрвеньшчыны. Мінск, 1929

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

  • Чечевица культурная: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
  • Lens culinaris Medik. у базе біяразнастайнасці на сайце інфармацыйна-аналітычнай сістэмы «ООПТ России». (руск.)