Свята-Мікалаеўская царква (Юрацішкі)
| Праваслаўны храм | |
| Свята-Мікалаеўская царква | |
|---|---|
.jpg) | |
| 54°01′45″ пн. ш. 25°55′56″ у. д.HGЯO | |
| Краіна |
 Беларусь |
| Гарадскі пасёлак | Юрацішкі |
| Канфесія | Праваслаўе |
| Епархія | Лідская |
| Благачынне | Іўеўскае |
| Архітэктурны стыль | народнае дойлідства |
| Першае згадванне | 1520 |
| Будаўніцтва | 2012—2014 гады |
| Стан | дзейнічае |
| Сайт | yuratkhram.by |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Свята-Мікалаеўская царква — праваслаўны храм у гарадскім пасёлку Юрацішкі Іўеўскага раёна Гродзенскай вобласці. Знаходзіцца на вул. Савецкай, 27[1].
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
.jpg)
Ініцыятарам будаўніцтва праваслаўнага храма ў Юрацiшках былі канцлер вялікі літоўскі Альбрэхт Гаштольд і яго жонка Сафія з князёў Вярэйскіх. Царква была збудавана каля 1520 года, мела галоўны прастол у гонар Свяціцеля Мікалая Цудатворцы і бакавы прастол у гонар Святой Параскевы Пятніцы. Яна была пабудавана драўляным зрубам, стаяла сярод сялянскіх хат. Аб першапачатковым выглядзе храма звестак не захавалася[1].
6 чэрвеня 1532 года Альбрэхт Гаштольд сваёй дарчай граматай надаў царкве і яе святарам каля 90 га зямлі, 5 пляцаў у Юрацішках, некалькі сенажацяў і права збіраць мыта на кірмашах у дні Святога Мікалая і Дзясятай Пятніцы пасля Вялікадня. Першым настаяцелем царквы быў святар Яфрэм Марціновіч[2].
Храм некалькі разоў быў капітальна рэстаўраваны. У 1840 годзе быў праведзены капітальны рамонт: падняты сцены, падкладзены дадатковы каменны падмурак і пакладзены новы гонтавы дах. У 1864 ці 1867 годзе над прытворам была пабудавана званіца з шатровым завяршэннем[2]. Над званіцай быў уладкаваны купал, увянчаны пазалочаным жалезным крыжам. Над алтаром ўсталявалі іншую галоўку, крытую жалезам, афарбаваную блакітным колерам з жалезным высерабраным крыжам[1].
Падчас Першай Сусветнай вайны на непрацяглы час храм стаў нямецкім ваенным шпіталем. Аднак параненыя, якія знаходзіліся ў ім, паміралі. Іх магілы захаваліся побач з царквой. Неўзабаве шпіталь быў перанесены ў вёску Савічы[2].
Царква дзейнічала ў савецкі час. У 2005 годзе вакол храма ўзвялі новую агароджу. У 2007 годзе ўсталявалі новыя купалы і крыжы, пакрытыя нітра-тытанам і нержавеючай бляхай, замянілі аконныя рамы і пасадзлі дрэвы. У 2009 годзе сцены храма і званіцы звонку абабілі жоўтым сайдынгам, абтынкавалі падмурак дэкаратыўнай тынкоўкай пад камень, уладкавалі вадасцёкавую сістэму і правялі паравое ацяпленне. У 2010 годзе ў храме зрабілі ўнутраны рамонт[1].
5 лютага 2012 годзе ў час набажэнства ў царкве здарыўся пажар. Агонь цалкам знішчыў дах і драўляныя перакрыцці на плошчы 30 кв.м, пашкодзіў памяшканне кацельні памерам 2×2 метры, сцены ўнутры храма і маёмасць. Прычынай узгарання выявілася парушэнне правіл пячнога ацяплення[3].
22 мая 2014 года архіепіскап Навагрудскі і Лідскі Гурый асвяціў адноўленую пасля пажара царкву[1]. У ёй захоўваюцца цудатворны Юрацішкоўскі абраз Божай Маці і вялікі архіў[2].
Архітэктура[правіць | правіць зыходнік]
Да пажара 2012 года ўяўляла сабой твор народнага дойлідства. Трохзрубны будынак складаўся з прамавугольнага ў плане асноўнага аб’ёма, пяціграннай апсіды і квадратнага ў плане бабінца. Зрубы аднолькавай вышыні былі завершаны агульнай прафіляванай цягай карніза. Асноўны аб’ём і апсіда былі накрыты двухсхільным дахам з вальмамі над апсідай і трохвугольнымі навісямі ў месцах злучэння зрубаў.
Па баках апсіды знаходзіліся нізкія сіметрычныя прыбудовы, размешчаныя на адной лініі з бакавымі сценамі асноўнага зруба. Бабінец быў завершаны чацверыковай шатровай званіцай з галоўкай. Сцены былі гарызантальна ашаляваны і аздоблены шырокімі лапаткамі.
Зноскі
- ↑ а б в г д Приход храма Святителя Николая Чудотворца п. Юратишки Ивьевского района Лидской епархии Белорусской Православной Церкви. — Лидская епархия (руск.)
- ↑ а б в г Стренковский, С. П. Под омофором Святителя Николая Чудотворца : история православного прихода в местечке Юратишки. — Минск : МГИРО, 2017. — С. 29—30, 47—59, 130, 140, 198—204.
- ↑ Пожар вспыхнул в церкви в Ивьевском районе во время службы Архівавана 21 верасня 2020.. // Tut.by, 5 лютага 2012. (руск.)
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1986. — Гродзенская вобласць. — 371 с., іл. — С. 206.
- Праваслаўныя храмы Беларусі: энцыклапедычны даведнік / А. М. Кулагін; [рэдакцыйны савет: Г. П. Пашкоў, Л. В. Календа]. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2007. — 653 с. 2000 экз. ISBN 978-985-11-0389-4.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Сайт храма
- Свята-Мікалаеўская царква (Юрацішкі) на сайце Праваслаўная архітэктура Беларусі (бел.)
- Свята-Мікалаеўская царква (Юрацішкі) на сайце Radzima.org
- Свята-Мікалаеўская царква (Юрацішкі) на сайце Глобус Беларусі (руск.)