Перайсці да зместу

Спроба дзяржаўнага перавароту ў Судане (2021)

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Спроба дзяржаўнага перавароту ў Судане
Асноўны канфлікт: Пераход Судана да дэмакратыі, Пояс пераваротаў
Дата 21 верасня 2021
Месца Судан Судан
Прычына
  • • жорсткія эканамічныя рэформы
  • • супрацьстаянне ісламісцкіх і свецкіх сіл
Вынік правал змоўшчыкаў
Праціўнікі
Урад аль-Бурхана Прыхільнікі аль-Башыра
пры падтрымцы:
Браты-мусульмане (паводле «Аль-Арабія»[1])
Камандуючыя
Абдэль Фатах аль-Бурхан Абд аль-Бакі Бакраві
Сілы бакоў
невядома байцы бранятанкавага, паветрана-дэсантных карпусоў і інжынерных войск, былыя службовыя асобы
Страты
няма 60 арыштаваных

21 верасня 2021 года ў Судане прыхільнікамі экс-прэзідэнта Амара аль-Башыра была арганізавана няўдалая спроба дзяржаўнага перавароту[2][3].

Перадгісторыя

[правіць | правіць зыходнік]

19 снежня 2018 года ў Судане ўспыхнулі пратэсты з-за рэзкага росту кошту жыцця і пагаршэння эканамічнага стану[4]. У студзені 2019 года ўвага пратэстуючых пераключылася з эканамічных пытанняў на заклікі да адстаўкі прэзідэнта краіны Амара аль-Башыра, які знаходзіўся ва ўладзе амаль 30 гадоў[5][6].

На гэтым фоне 11 красавіка адбыўся дзяржаўны пераварот, і да ўлады ў краіне прыйшлі вайскоўцы. Новым кіраўніком дзяржавы стаў Абдэль Фатах аль-Бурхан, узначаліўшы Пераходны ваенны савет. На змену яму прыйшоў Суверэнны савет Судана. У яго склад увайшлі як грамадзянскія асобы, так і вайскоўцы. За два гады дадзены орган так і не змог прымірыць бакі з глыбокімі палітычнымі рознагалоссямі, што існавалі яшчэ ў часы аль-Башыра. Больш за тое, Савет пачаў праводзіць жорсткія эканамічныя рэформы, каб прэтэндаваць на пазыкі Міжнароднага валютнага фонду, аднак такое рашэнне выклікала супраціў сярод насельніцтва[7].

У верасні 2021 года на ўсходзе краіны пачаліся беспарадкі[8]. У гэты час урад Судана даведаўся пра тое, што рыхтуецца ваенны пераварот, але вырашыў чакаць прадпрыняцця путчыстамі першых крокаў[9][10][11]. Газета «Sudan Tribune» са спасылкай на крыніцы ў вайсковых колах паведамляла, што да перавароту датычныя афіцэры-ісламісты, звязаныя з экс-прэзідэнтам. Як паказвала выданне, лідар змоўшчыкаў Абд аль-Бакі Бакраві некалькі месяцаў знаходзіўся ў Каіры (Егіпет), дзе планаваў аперацыю па захопу ўлады з суданскімі ісламістамі, якія там пражывалі. Саудаўскі тэлеканал «Аль-Арабія» і зусім адкрыта заявіў аб прыналежнасці змоўшчыкаў да руху «Браты-мусульмане»[1].

21 верасня ў 3 гадзіны ночы па мясцовым часе[10] пачалася стральба недалёка ад ваеннай базы ў горадзе Амдурман[12]. Мэтамі путчыстаў былі захоп урадавых будынкаў[13], дзяржаўных СМІ[10][8] і ваенных камандаванняў[14], а таксама арышт членаў Суверэннага савета[10][8]. Путчысты паспрабавалі захапіць будынак дзяржаўнага ТБ[7]. Да бунту далучыліся вайскоўцы парашутна-дэсантнага корпуса і падраздзяленняў інжынерных войск. У сталіцы краіны Хартуме вайскоўцы паспрабавалі ўзяць пад кантроль захапіць радыёстанцыю і заблакаваць дарогі блізу суданскага парламента, але іх прадпрыемствы правалілася[1]. Некалькі афіцэраў на чале з генерал-маёрам Абд аль-Бакі Бакраві ўзялі пад свой кантроль бранятанкавы корпус суданскай арміі, перакрыўшы дарогу да моста побач з суданскім парламентам[15]. На вуліцах горада з’явіліся танкі, а па дзяржканалах пачалі трансляваць патрыятычныя песні і кліпы[16].

У гэты час дзейныя ўлады заблакавалі мост, які злучае Амдурман са сталічным Хартумам[17].

Вельмі хутка ўладам удалося нармалізаваць сітуацыю і прадухіліць пераварот[16]. Паводле інфармацыі тэлеканала Sky News Arabia, за спробу дзяржаўнага перавароту арыштаваны 40 афіцэраў, 18 салдат і двое грамадзянскіх асоб. Разам з тым тэлеканал Al Arabiya паведамляў, што путч атрымалася здушыць без адзінага стрэлу. Звестак аб загінулых і пацярпелых няма. Усе затрыманыя пераведзены ў штаб ваеннай разведкі, дзе былі дапытаны[18]. Падзеі 21 верасня значна не паўплывалі на становішча ў краіне, і грамадзяне працягвалі жыць сваім звычайным жыццём. Усе гарадскія службы працавалі ў штатным рэжыме. Узмацнення ўладамі мер бяспекі не адбылося[15].

Камандаванне Узброеных сіл і Суверэнны савет заклікалі народ «устаць на абарону краіны і абараніць пераходны перыяд»[19].

Прэм’ер-міністр Абдала Хамдок пасля прадухілення путчу заявіў[17]:

" Спроба дзяржаўнага перавароту ў Судане была арганізаваны элементамі ўнутры і па-за ваеннага ведамства краіны, што прывяло да першых арыштаў асоб, якія ўдзельнічаюць у змове. Няўдалай спробе путчу папярэднічалі планы змоўшчыкаў пасеяць нестабільнасць, асабліва на ўсходзе Судана, але яны не змаглі падарваць дэмакратычны пераход у краіны "

Іншы прадстаўнік урада сказаў, што ў лік змоўшчыкаў уваходзяць «рэшткі былога рэжыму»[20], а менавіта службовыя асобы ўрада экс-прэзідэнта Амара аль-Башыра і байцы бранятанкавага корпуса[21].

Міжнародная рэакцыя

[правіць | правіць зыходнік]
  • Арганізацыя Аб’яднаных Нацый Генеральны сакратар ААН Антоніу Гутэрыш раскрытыкаваў спробу перавароту і заклікаў усе бакі засяродзіцца на забеспячэнні палітычнай стабільнасці[22].
  • Злучаныя Штаты Амерыкі Дзяржаўны дэпартамент ЗША выпусціў заяву, у якой асудзіў путчыстаў. Амерыканскія ўлады заклікалі прыцягнуць усіх датычных да адказнасці. Спроба дзяржаўнага перавароту яны назвалі «антыдэмакратычнымі дзеяннямі», якія «падрываюць імкненне суданскага народа да свабоды і справядлівасці і ставяць пад пагрозу міжнародную падтрымку Судана, уключаючы двухбаковыя адносіны са Злучанымі Штатамі». У заяве таксама адзначалася, што ЗША працягнуць падтрымку Судана і будуць пашыраць яе па меры таго, як краіна будзе дамагацца далейшага прагрэсу ў пераходным працэсе[23].
  • Расія Са слоў загадчыка консульскага аддзела пасольства Расіі ў Судане Георгія Амбарцумяна, у сувязі са спробай перавароту дыпмісія ўзмацніла меры бяспекі[15].

Наступныя падзеі

[правіць | правіць зыходнік]

25 кастрычніка, у выніку канфлікту паміж вайсковымі і грамадзянскімі прадстаўнікамі ўлады, генерал Абдэль Бурхан здзейсніў дзяржаўны пераварот, усталяваўшы поўнае панаванне арміі ва ўрадзе. Быў арыштаваны прэм’ер-міністр Абдала Хамдок.

  1. а б в Марианна Беленькая. Судан недоперевернули // "Коммерсантъ" от 21.09.2021
  2. "Sudan failed coup: Government blames pro-Bashir elements". BBC News [брытанская англійская]. 2021-09-21. Праверана 2021-09-21.
  3. Sudanese officials say coup attempt has failed (англ.). Al Jazeera. Праверана 21 верасня 2021.
  4. Several killed in Sudan as protests over rising prices continue
  5. Sudanese police fire on protesters demanding president step down
  6. 'It’s more than bread': Why are protests in Sudan happening?
  7. а б В Судане произошла попытка переворота, задержали 40 военных - СМИ Архівавана 15 красавіка 2023. // Белорусский партизан, 21 сентября 2021
  8. а б в محاولة انقلاب شرق السودان.. والفكي "هبوا للدفاع عن بلدكم" (ар.). العربية (21 верасня 2021). Праверана 21 верасня 2021.
  9. Названы причины военного путча в Судане: арестованы десятки офицеров (руск.). www.mk.ru. Праверана 21 верасня 2021.
  10. а б в г СМИ: за попыткой переворота в Судане стоят офицеры из числа сторонников экс-президента. ТАСС. Праверана 21 верасня 2021.
  11. Армия Судана заявила о предотвращении попытки переворота (руск.). РИА Новости (21 верасня 2021). Праверана 21 верасня 2021.
  12. "Sudan failed coup: Government blames pro-Bashir elements". BBC News. 2021-09-21. Праверана 2021-09-21.
  13. В Судане предотвращена попытка переворота (руск.). Радио Свобода. Праверана 21 верасня 2021.
  14. Названы причины военного путча в Судане: арестованы десятки офицеров (руск.). www.mk.ru. Праверана 21 верасня 2021.
  15. а б в В посольстве РФ рассказали об обстановке в Судане после попытки госпереворота // Известия, 21 сентября 2021
  16. а б Георгий Тадтаев. В Судане военные попытались совершить переворот // РБК, 21 сентября 2021
  17. а б Омдурман устоял: власти указали на заговорщиков внутри и вне армии Судана // EADaily, 21 сентября 2021
  18. За попытку переворота в Судане задержаны 40 офицеров, 18 солдат и двое гражданских // СБ. Беларусь Сегодня, 21 сентября 2021
  19. Al Arabiya: в Судане совершена неудачная попытка госпереворота // RT, 21 сентября 2021
  20. تصفية اخر جيوب الانقلاب واعتقال عسكريين ومدنيين (ар.). Suna-News. Праверана 21 верасня 2021.
  21. Sudanese officials say coup attempt failed, army in control (англ.). AP NEWS (21 верасня 2021). Праверана 21 верасня 2021.
  22. Condemning Attempted Coup d’État in Sudan, Secretary-General Calls for Continuing Commitment to Transition, Realization of People’s Aspirations..
  23. США осудили попытку перехвата власти у переходного правительства Судана // Интерфакс, 22 сентября 2021