Стракатка травяная

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Стракатка травяная
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Neptis sappho


Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
NCBI  270468
EOL  158872

Стракатка травяная (Neptis sappho) — дзённы матылёк з сямейства німфалід.

Назва[правіць | правіць зыходнік]

Лацінская назва паходзіць ад імя старажытнагрэчаскай паэткі Сапфо (630/612 — 572/570 да н . э.) з вострава Лесбас.

Апісанне[правіць | правіць зыходнік]

Ніжні бок крылаў

Даўжыня пярэдняга крыла імага — 18-27 мм. Верх крылаў ад цёмна-карычневага да чорнага, з мноствам буйных і больш дробных белых плям і перавязей. На заднім крыле — дзве белыя перавязі, з якіх сярэдняя шырэй, а постдыскальная распадаецца на асобныя плямы. На пярэднім крыле ёсць вузкая прыкраявая белая паласа. У цэнтральным вочку пярэдняга крыла ёсць вузкая трохкутная пляма. Ніз чырванавата-карычневы, з белымі плямамі, паўтаралымі белыя элементы верху. Самкі буйней самцоў і нясуць на крылах больш шырокія белыя перавязі.

Распаўсюджанне[правіць | правіць зыходнік]

Балканскі паўвостраў, Славенія, Аўстрыя, Славакія, Венгрыя, Усходняя Еўропа, Цэнтральная, Усходняя і Паўднёва-Усходняя Азія. Лакальны від, распаўсюджаны ў Карпатах (у ніжнім поясе гор да 500 м над узр. м.), на Венгерскай і Ніжнедунайскай нізінах. У паўночным Прыкарпацці даходзіць да ўкраіна-польскай мяжы, але ў самой Польшчы лічыцца вымерлым (у Ніжняй Сілезіі і ў адзінай вядомай кропцы ў раёне Яраслава на паўднёва-усходзе краіны пасля 1967 года не адзначаўся)[1][2]. У Чэхіі (заходняя мяжа гістарычнага арэала) таксама лічыцца вымерлым — пасля 1945 года не адзначаўся[3]. Від быў паказаны Э. Баліёнам і  М. Арнольдам для Магілёўскай вобласці Беларусі, але за апошняе стагоддзе на тэрыторыі рэспублікі не адзначаўся. Матылёк, які лічыўся зніклым, у 2018 годзе знойдзены ў біялагічным заказніку «Днепра-Сожскі» ў Лоеўскім раёне[4]. Ад Карпат распаўсюджваецца на ўсход вузкай паласой па паўднёвай мяжы лесастэпу па тэрыторыі паўночнай Малдавіі і Украіны. Далей арэал пашыраецца і від лакальна адзначаецца па Смаленска-Маскоўскім і Сярэднярускім узвышшах аж да Кіраўскай вобласці на поўначы, Паўднёвага Урала на ўсходзе, Курскай вобласці і Адыгеі на поўдні. Тыпавая мясцовасць: гара Кабацкая, наваколлі Усолля Шыгонскага раёна Самарскай вобласці.

Спосаб жыцця[правіць | правіць зыходнік]

Lathyrus vernus. Батанічная ілюстрацыя з кнігі О. В. Тамэ, Flora von Deutschland, Аўстрыя und der Schweiz, 1885, Gera, Germany.

Месцапражыванні[правіць | правіць зыходнік]

Паляны, узлескі, абочыны дарог пад полагам разрэджаных лісцяных лясоў, участкі мясцовасці паблізу рэк і іншых вадаёмаў — тут растуць расліны, на якіх развіваюцца вусені гэтага віду.

Кармавыя расліны вусеняў[правіць | правіць зыходнік]

Чына, у асаблівасці Lathyrus vernus  і Lathyrus niger. З пяцідзесятых гадоў XX стагоддзя ў Аўстрыі, Паўднёвай Славакіі і Славеніі таксама белая акацыя, якая паходзіць з Паўночнай Амерыкі, дзе гэты від матылькоў не сустракаецца. Натуралізавалася паўсюль у Еўропе, у зоне ўмеранага клімату ў Азіі і інш.

Час лёту[правіць | правіць зыходнік]

На поўначы арэалу развіваецца ў адным пакаленні і матылькі лятаюць з сярэдзіны чэрвеня па канец жніўня. На поўдні адзначана дзве генерацыі і лёт праходзіць з пачатку мая па канец жніўня. Самка адкладае па 1 яйку на ліст кармавой расліны. Стадыя яйка доўжыцца 8-10 дзён. Зімуе малады вусень. Акукліваецца на лісці або на галінах дрэва ўніз галавой. Стадыя кукалкі працягваецца 6-14 дзён.

Падобныя віды ў Еўропе[правіць | правіць зыходнік]

Заўвагі па ахове[правіць | правіць зыходнік]

У Чырвонай кнізе Сусветнага саюза аховы прыроды від мае 4 катэгорыю аховы (NT) — таксон, які не знаходзіцца пад пагрозай знікнення, але блізкі да яго і мае неспрыяльныя тэндэнцыі на навакольных тэрыторыях або залежны ад ажыццяўляльных мер аховы. Уключаны ў Чырвоную кнігу Маскоўскай вобласці, Расіі (1998) (2 катэгорыя).

Зноскі

  1. Ярослав Бушко, Atlas rozmieszczenia motyli dziennych w Polsce, 1986—1995 (Toruń: Turpress, 1997, ISBN 83-86781-40-8).
  2. www.ecosystema.ru — Пеструшка Сапфо
  3. Mapování a ochrana motýlů České republiky — Neptis sappho
  4. belta.by

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Моргун Д. В. Булавоусые чешуекрылые европейской России и сопредельных стран. Определитель-справочник. — М.: МГСЮН, 2002. — С. 93. — 208 с.