Сымон Баранавых

Сымон Баранавых
Сымон Баранавых
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	Сымон Якаўлевіч Баран
Дата нараджэння	1 верасня 1900
Месца нараджэння	Рудкова[d], Дудзіцкая воласць, Ігуменскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя;
Дата смерці	10 лістапада 1942 (42 гады)
Месца смерці	ГУЛАГ[d], СССР;
Жонка	Надзея Бударкевіч
Альма-матар	педагагічны факультэт БДУ;
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	празаік
Гады творчасці	1927-36
Мова твораў	беларуская
Грамадская дзейнасць
Член у	Беларуская асацыяцыя пралетарскіх пісьменнікаў; Маладняк;
	Творы ў Вікікрыніцах
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сымон Баранавых, сапр.: Сымон Якаўлевіч Баранаў (Баран) (1 верасня 1900, в. Рудкова, Ігуменскі павет, Мінская губерня, цяпер Уздзенскі раён, Мінская вобласць — 10 лістапада 1942) — беларускі празаік, дзіцячы пісьменнік, член Саюза пісьменнікаў СССР з 1934 года^[1].

Біяграфія

Нарадзіўся ў сялянскай сям’і. Юнаком парабкаваў у багатых гаспадароў. У 1920—1923 служыў у Чырвонай Арміі, прымаў удзел у баях з польскімі войскамі. Пасля дэмабілізацыі ў 1924—1925 старшыня сельсавета, загадчык хаты-чытальні, адначасова карэспандэнт беларускіх газет. У 1925—1928 вучыўся ў Мінску на рабфаку. Уваходзіў у літаратурныя аб’яднанні «Маладняк» (з 1927) і БелАПП (з 1928), арганізацыю сялянскіх пісьменнікаў (1933). У 1931 скончыў літаратурна-лінгвістычнае аддзяленне педфака БДУ. Працаваў у Беларускім радыёцэнтры, затым адказным сакратаром часопіса «Беларусь калгасная», у бібліятэцы Дома пісьменніка. Сябраваў з Я. Купалам.

Арыштаваны 4.11.1936 у Мінску па адрасе: вул. Віpская, д. 37а, кв. 1. Асуджаны пазасудовым органам НКУС 5.10.1937 як «член контррэвалюцыйнай нацыянал-фашысцкай арганізацыі і за антысавецкую дзейнасць» да 10 гадоў ППК. Загінуў на Калыме. Рэабілітаваны прэзідыумам Вярхоўнага суда БССР 29.12.1954. Асабовая справа Б. № 9935-с з фотаздымкам захоўваецца ў архіве КДБ Беларусі.

Творчасць

Выступаў у друку спачатку з карэспандэнцыямі як селькар. Асноўная тэма творчасці — беларуская вёска і сацыяльныя працэсы, якія адбываліся там у 1920—1930-я. У 1927 апублікаваў першае апавяданне «У млыне» (газета «Чырвоная змена»)^[1]. Аповесць «Межы» (1932) — адзін з першых у беларускай літаратуры буйных твораў пра сацыялістычнай перабудове вёскі, карэнных змяненнях у побыце і псіхалогіі сялянства^[1]. У аповесцях «Межы» і «Новая дарога» выкрываецца грамадзянская амаральнасць савецкіх кіраўнікоў мясцовага маштабу, жорсткасць, крыважэрнасць, нялюдскасць^[2]. Незакончаным застаўся раман «Калі ўзыходзіла сонца» (1935-36).

Перакладаў на беларускую мову рускіх, украінскіх, венгерскіх пісьменнікаў (Стонаў, Эпік, Горкі і інш.).

Сям’я

Жонка — Надзея Іванаўна Бударкевіч, захавала ў сябе копію нявыдадзенага рамана, дакументы і пісьмы. У вайну сувязная-разведчыца партызанскага злучэння Слуцкай зоны, узнагароджана медалём. Пасля вайны шукала слядоў мужа, дамаглася, каб яго рэабілітавалі. Дзякуючы ёй да нас дайшлі многія ягоныя творы. Памерла ў 1957.

Бібліяграфія

Зборнікі

Новая дарога: Апавяданні, аповесці, раман, лісты / Укладальнік, уступны артыкул і каментар Л.Савік. — Мн.: Мастацкая літаратура, 1989. ISBN 5-340-00111-3
Злосць: Апавяданні / С.Баранавых; [Мастак Г. Філіпоўскі]. — Мн.: Беларускае дзяржаўнае выдавецтва, 1930. — (Бібліятэка школьніка).

Аповесці

Чужая зямля : Аповесць. — Мн. : Белдзяржвыд, 1930.
Межы: Аповесць. — Мн. : Белдзяржвыд, 1930.
Чужая зямля: Аповесць / Вокладка Я.Ціхановіча. — Мн.: ЛІМ, 1932.
Межы: Аповесць. — Мн.: ЛІМ, 1932.
Новая дарога: Аповесць / Сымон Баранавых. — Мн.: Дзяржаўнае выдавецтва Беларусі, 1936.
Пастка. — Мн.: ДВБ, 1935.
Пастка: Аповесць: Для сярэдняга узросту / Малюнкі Я. Харытоненка. — Мн.: Беларускае дзяржаўнае выдавецтва, Рэдакцыя дзіцячай і юн. літаратуры, 1958.
Дзве аповесці / Іл. Гусейнава; Уступны артыкул М. Яроша. — Мн.: Беларусь, 1967.
Межи; Новая дорога: Повести / Перевод с белорусского Г.Попов; Послесловие М.Мушинского. — Мн.: Мастацкая літаратура, 1976. — (Библиотека белорусской повести).

Раманы

Калі ўзыходзіла сонца: Раман / Уступны артыкул Я.Казекі. — Мн.: Белдзяржвыд, 1957.

Зноскі

↑ ^а ^б ^в Барановых Семён Яковлевич // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 40. — 737 с.
↑ Макарэвіч А. М. Гісторыя беларускай літаратуры першай трэці XX ст.: дапаможнік у 2 ч. — Магілёў, 2016. — Частка 2. С. 131, 135—139. ISBN 978-985-568-137-4

Літаратура

Баранавых Сымон // Беларускія пісьменнікі (1917—1990): Даведнік / Склад. А. К. Гардзіцкі. Нав. рэд. А. Л. Верабей. — Мн.: Мастацкая літаратура, 1994. — 653 с.: іл. — 22 000 экз. — ISBN 5-340-00709-X.;
Баранавых Сымон // Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1992—1995.;
Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 1. Абрамовіч—Кушаль. / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Смаленск, 2003. — 480 с. — ISBN 985-6374-04-9.;
Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 3. Кніга 2 / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Мн., 2005.;
Пальчэўскі А. Сябар далёкіх гадоў // Пальчэўскі А. Выбр. тв. Т. 2. Мн., 1975;
Казека Я. Сымон Баранавых // Казека Я. Падарожжа ў маладосць. Мн., 1984;
Савік Л. Сымон Баранавых // Беларускія пісьменнікі і літаратурны працэс 20—30-х гадоў. Мн., 1985.
Лідзія Савік. «Я сумленна служыў свайму народу…»

Спасылкі

100 лет Сымону Барановых(недаступная спасылка) (руск.)

[БС-1] а ^б ^в Барановых Семён Яковлевич // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 40. — 737 с.

[2] Макарэвіч А. М. Гісторыя беларускай літаратуры першай трэці XX ст.: дапаможнік у 2 ч. — Магілёў, 2016. — Частка 2. С. 131, 135—139. ISBN 978-985-568-137-4

[1]

[2]