Цысана Бежанаўна Татышвілі

Цысана Бежанаўна Татышвілі
груз. ცისანა ტატიშვილი
Дата нараджэння	30 снежня 1937(1937-12-30)
Месца нараджэння	Тбілісі, Грузінская ССР, СССР
Дата смерці	23 верасня 2017(2017-09-23) (79 гадоў)
Месца смерці	Тбілісі, Грузія
Месца пахавання	Дыдубійскі пантэон[d]
Краіна	СССР  Грузія
Муж	Gogi Totibadze[d]
Альма-матар	Тбіліская дзяржаўная кансерваторыя імя Вано Сараджышвілі
Месца працы	Грузінскі тэатр оперы і балета імя Паліяшвілі Тбіліская дзяржаўная кансерваторыя імя Вано Сараджышвілі
Музычная дзейнасць
Прафесіі	оперная спявачка, музычны педагог, выкладчыца ўніверсітэта
Пеўчы голас	сапрана
Інструменты	вакал
Узнагароды	народны артыст Грузінскай ССР[d] (1973) Дзяржаўная прэмія Грузінскай ССР імя Шата Руставелі[d] ганаровы грамадзянін Тбілісі[d] (2012)

Цысана Бежанаўна Татышві́лі (груз. ცისანა ტატიშვილი; 30 снежня 1937(1937-12-30), Тбілісі — 23 верасня 2017(2017-09-23), Тбілісі) — савецкая і грузінская оперная спявачка (сапрана), педагог. Народная артыстка Грузінскай ССР (1973). Народная артыстка СССР (1979).

Біяграфія

Нарадзілася ў Тбілісі. У 1963 годзе скончыла Тбіліскую кансерваторыю. У 1963—2001 гадах — салістка Тбіліскага тэатра оперы і балета. Прафесар вакальнага факультэта Тбіліскай дзяржаўнай кансерваторыі.

Памерла Цысана Татышвілі 23 верасня 2017 года ў Тбілісі.

Творчасць

Спевы Цысаны Татышвілі адметныя шырокім дыяпазонам, гнуткім, тэхнічна дасканалым, аднолькава гучным голасам ва ўсіх рэгістрах. Акрамя Тбіліскага тэатра оперы і балета выступала на сцэнах Вялікага тэатра ў Маскве і Марыінскага тэатра ў Санкт-Пецярбургу, гастралявала ў многіх гарадах Еўропы: Вільнюсе, Рызе, Кішынёве, Кіеве, Адэсе, Мінску, Сафіі, Будапешце, Варшаве, Берліне, Боне, Мюнхене, Кёльне, Базелі, Афінах, Лісабоне, Лондане, Празе, Вене і іншых.

Сярод выкананых оперных партый: Этэры («Абесалом і Этэры» З. Паліяшвілі), Ліза («Пікавая дама» П. І. Чайкоўскага), Аіда, Эбалі, Дэздэмона («Аіда», «Дон Карлас», «Атэла» Д. Вердзі), Тоска («Тоска» Д. Пучыні), Артруда («Лаэнгрын» Р. Вагнера), Саламея («Саламея» Р. Штрауса) і іншыя.

Узнагароды і званні

• Народная артыстка Грузінскай ССР (1973)
• Народная артыстка СССР (1979)
• Дзяржаўная прэмія Грузінскай ССР імя З. П. Паліяшвілі (1979)
• Дзяржаўная прэмія Грузінскай ССР імя Шота Руставелі (1987)
• Ордэн Гонару (Грузія, 2010)
• Прэзідэнцкі ордэн Ззянне (Грузія, 2012)
• Прыз «Мастацтва — сама неўміручасць» (Міжнародная асацыяцыя мастацтваў «Мзечабукі» і таварыства Марыі Калас)
• Ганаровы грамадзянін горада Тбілісі

У 2010 годзе ў гонар Цысаны Татышвілі перад будынкам Грузінска тэатра оперы і балета імя Паліяшвілі была адкрыта «Зорка».

Літаратура

• Татышві́лі Цысана Бежанаўна // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 457. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Зарубин В. И. Татишви́ли Цисана Бежановна // Музыкальная энциклопедия : [в 6 т.] / Гл. ред. Ю. В. Келдыш. — М.: Советская энциклопедия: Советский композитор, 1973—1982. — (Энциклопедии. Словари. Справочники. Изд-во «Советская Энциклопедия», Изд-во «Советский композитор»). — Т. 5: Симон — Хейлер. — 1981. — Стб. 457. — 1056 стб., илл. — 102 200 экз. (руск.)
• Татишви́ли Цисана Бежановна // Музыкальный энциклопедический словарь (руск.) / гл. ред. Г. В. Келдыш. — М.: Советская энциклопедия, 1990. — С. 538. — 672 с. — 150 000 экз. — ISBN 5-85270-033-9.
• Агин М. С. Вокально-энциклопедический словарь : Биобиблиография / М-во культуры РСФСР. Респ. координац. хозрасчет. ред.-изд. центр. — М. : Изд-во Ркх-Риц, 1991. — 21 см.
• ვინ ვინაა საქართველოში: ქართული ბიოგრაფიული ცნობარი. — თბ., 1998—1999. — გვ. 308. (груз.)

Спасылкі

• Валерий Зарубин Её труд, её счастье // Советская культура. 20 июля 1979 г. № 58(5247) — С. 5. (руск.)
• ცისანა ტატიშვილი // საქართველოს ბიოგრაფიულ ლექსიკონში (груз.)
• Инна Безирганова Цисана Татишвили // Тбилисская неделя (руск.)
• Народная артистка СССР Цисана Татишвили скончалась в Грузии // Информационно-аналитически портал «Музыкальные сезоны» (руск.)