Перайсці да зместу

Эдмунд Аленбі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Эдмунд Аленбі
англ.: Edmund Henry Hynman Allenby, 1st Viscount Allenby
Дата нараджэння 23 красавіка 1861(1861-04-23)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 14 мая 1936(1936-05-14)[2][3] (75 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Бацька Hynman Allenby[d][4]
Маці Catherine Anne Cane[d][4]
Жонка Adelaide Mabel Chapman[d][5]
Дзеці Horace Michael Hynman Allenby[d]
Альма-матар
Грамадзянства
Прыналежнасць Вялікабрытанія
Род войскаў Брытанская армія[d][3]
Званне фельдмаршал[d]
Бітвы/войны
Узнагароды і званні
Кавалер шаноўнейшага ордэна Лазні
Кавалер шаноўнейшага ордэна Лазні
Каралеўскі Віктарыянскі ордэн
Каралеўскі Віктарыянскі ордэн
Ордэн Святога Міхаіла і Святога Георгія
Ордэна Святога Іаана Іерусалімскага (Вялікабрытанія)
Ордэна Святога Іаана Іерусалімскага (Вялікабрытанія)
Узнагароджаныя Зоркай 1914—1915
Узнагароджаныя Зоркай 1914—1915
Брытанскі ваенны медаль
Брытанскі ваенны медаль
Медаль Перамогі
Медаль Перамогі
Каранацыйны медаль Георга V
Каранацыйны медаль Георга V
Медаль Сярэбранага юбілею караля Георга V
Медаль Сярэбранага юбілею караля Георга V
Вялікі афіцэр ордэна Ганаровага легіёна
Вялікі афіцэр ордэна Ганаровага легіёна
Ваенны крыж 1914—1918, Францыя Бельгійскі Ваенны крыж
Кавалер ордэна Белага арла (Сербія)
Кавалер ордэна Белага арла (Сербія)
Кавалер Вялікага крыжа ордэна Збавіцеля
Кавалер Вялікага крыжа ордэна Збавіцеля
Медаль «За выдатныя заслугі»
Медаль «За выдатныя заслугі»
Вялікі афіцэр Савойскага ваеннага ордэна (1815—1947)
Вялікі афіцэр Савойскага ваеннага ордэна (1815—1947)
Ордэн Кароны Румыніі I ступені
Ордэн Кароны Румыніі I ступені
Ордэн Міхая Храбрага
Ордэн Міхая Храбрага
Вялікая зорка ордэна Адраджэння
Вялікая зорка ордэна Адраджэння
Кавалер Вялікага крыжа ордэна Лепольда I
Ордэн Кветак паўлоўніі
Ордэн Кветак паўлоўніі
Ордэн Узыходзячага сонца 1 класа
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Э́дмунд Ге́нры Хі́нмен А́ленбі, 1-ы віко́нт А́ленбі (англ.: Edmund Henry Hynman Allenby, 1st Viscount Allenby; 23 красавіка 186114 мая 1936) — англійскі фельдмаршал.

Удзельнічаў у Англа-бурскай і Першай сусветнай войнах, праславіўся ў бітве пры Мэгіда, лічыцца апошняй класічнай бітвай з ужываннем кавалерыі.

Аленбі нарадзіўся ў 1861 годзе ў Англіі. Скончыў каралеўскую ваенную акадэмію ў Сэндхерсце. Пасля заканчэння вучобы трапіў у 6-ы драгунскі батальён (англ.: 6th Inniskilling Dragoons).

Англа-бурская вайна

[правіць | правіць зыходнік]

Аленбі быў накіраваны на праходжанне службы ў Афрыку, спачатку ў раён сучаснай Батсваны, потым — у «Зулуленд». У 1890 годзе ён вярнуўся ў Англію разам з часцью. У 1897 годзе атрымаў званне маёрf.

У 1898 годзе Аленбі перайшоў у Трэцюю кавалерыйскую брыгаду, раскварцірованую ў Ірландыі; і ў 1899 годзе зноў адправіўся ў Афрыку, дзе пачалася Другая Англа-бурская вайна. Скончыўшы вайну ў чыне палкоўнікf, Аленбі вярнуўся ў Англію ў 1902 годзе і прыняў камандаванне адборнымі кавалерийскими часцямі (англ.: 5th Royal Irish Lancers). З 1905 года да 1910 год Аленбі камандаваў 4-й кавалерыйскай брыгадай. Пасля гэтага, улічваючы яго вялікі вопыт у кавалерыі, Аленбі прызначылі інспектарам кавалерыі.

Першая сусветная вайна

[правіць | правіць зыходнік]

Спачатку Аленбі быў адпраўлены на Заходні фронт, быў прызначаны камандуючым кавалерыйскай дывізіі і вызначыўся ў бітве пры Монсе, прыкрываючы англійскае адступленне. У 1915 годзе Аленбі камандаваў пятым корпусам у другой Іпрскай бітве. У кастрычніку таго ж года быў прызначаны камандуючым Трэцяй англійскай арміяй, але зняты пасля таго, як у бітве пры Арасе не выкарыстаў прарыў для прасоўвання.

Аленбі ўваходзіць пешшу ў іерусалімскія вароты

У 1917 Аленбі змяніў сэра Арчыбальда Мюрэя на пасадзе камандуючага Егіпецкім экспедыцыйным корпусам. Адразу пасля прыбыцця ён даведаўся, што яго адзіны сын загінуў на Заходнім фронце. Аленбі перанёс штаб з Каіра ў прыфрантавы Рафах, рэарганізаваў свае сілы і ўвёў у войсках строгую дысцыпліну. Акрамя таго, Аленбі наладзіў сталае фінансаванне Лоўрэнса Аравійскага.

Прааналізаваўшы прычыны няўдач свайго папярэдніка, Аленбі змог захапіць Газу, накіраваўшы войскі не ў лабавую атаку, а ў абыход, захапіўшы спачатку Беэр-Шэву (акрамя таго, Аленбі распачаў намаганні па дэзінфармацыі праціўніка). Гэта дазволіла англічанам перайсці ў наступ на палестынскім фронце, і 9 снежня яны ўзялі Іерусалім. Аленбі са сваімі афіцэрамі ўвайшоў у горад пешшу, а не верхам, аддаючы даніну значэнню святога горада.

Генерал Аленбі на малюнку 1917 года

Атакі немцаў на Заходнім фронце не дазвалялі англічанам перакідваць на блізкі ўсход падмацаванні, і пасля няўдалых спробаў захопу Амана ў сакавіку і красавіку 1918 года Аленбі спыніў наступ. Прыбыцце новых войскаў з калоній (Аўстраліі, Новай Зеландыі, Індыі, Паўднёвай Афрыкі; гэтыя часці былі перакінутыя з Месапатаміі і з Заходняга фронту) дазволіла яму аднавіць аперацыю. Пасля многіх падманных манеўраў і сімуляцыі дзейнасці у даліне Іардана, а таксама нападаў атрадаў Лоўрэнса Аравійскага на аб’екты ў турэцкім тыле, Аленбі накіраваў асноўны ўдар уздоўж узбярэжжа. Менш чым за суткі англійскія войскі дасягнулі Назарэта, Мэгіды і Джэніна; а ў наступныя дні былі захопленыя Хайфа і Аман. На працягу некалькіх дзён англійская кавалерыя, карыстаючыся падтрымкай англійскай авіяцыі (якая валодала абсалютнай перавагай), зайшла ў тыл туркам і перакрыла ім шлях да адступлення. Прарваў апошнюю лінію абароны турак, англічане 27 верасня занялі Дар’а, 1 кастрычніка — Дамаск, 8 кастрычніка — Бейрут, а 26 кастрычніка — Халеб. 30 кастрычніка Турцыя капітулявала.

Эдмунд Аленбі

Пасляваенны перыяд

[правіць | правіць зыходнік]

У 1919 годзе Аленбі атрымаў званне фельдмаршала і тытул віконта Мэгіда і Фелікстоў. Ён заставаўся на Блізкім Усходзе да 1925 у якасці Вярхоўнага камісара (англ.: High Commissioner) Егіпта і Судана, да атрымання імі незалежнасці. Аленбі сышоў у адстаўку ў 1925 годзе. З 1926 — рэктар Эдынбургскага універсітэта. Памёр у Лондане ў 1936 годзе, ад разрыву анеўрызмы сасудаў галаўнога мозгу.

Імя Аленбі носяць назвы вуліц у многіх гарадах Ізраіля і ў Бейруце, напрыклад, у Тэль-Авіве вуліца Аленбі з’яўляецца адной з цэнтральных гандлёвых вуліц; яго імем названы і адзін з мастоў цераз Іардан. Ролю генерала Аленбі ў эпічнай стужцы «Лоўрэнс Аравійскі» выканаў Джэк Хокінс.

Зноскі

  1. Edmund Henry Hynman Allenby, 1st Viscount Allenby // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. а б Lundy D. R. Guy de Crecy, Comte de Rochefort sur Yvelin // The Peerage
  3. а б в г д Oxford Dictionary of National Biography / C. MatthewOxford: OUP, 2004.
  4. а б Lundy D. R. The Peerage
  5. (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.