Увярэднік
Выгляд
(Пасля перасылкі з Pedicularis)
Увярэднік | |||||||||||||||
Увярэднік лясны (Pedicularis sylvatica) | |||||||||||||||
Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
прамежныя рангі
| |||||||||||||||
Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||
Наменклатурны тып | |||||||||||||||
|
Увярэ́днік[3] (Pediculáris) — род кветкавых раслін сямейства Залознікавыя (Scrophulariaceae).
Батанічнае апісанне
[правіць | правіць зыходнік]Аднагадовыя і шматгадовыя травяністыя расліны. Лісце пёрыста-рассечанае або пёрыста-раздельнае, чаргаванае або ў кальчаках. Кветкі ружова-фіялетавыя, пурпуровыя, жоўтыя, белыя, у верхавінкавых коласападобных або мяцёлкападобных суквеццях. Плод — каробачка.
Арэал
[правіць | правіць зыходнік]Налічвае каля 600 відаў, пашыраных у Паўночным паўшар’і (пераважна ў Гімалаях і Кітаі, 1 від у Паўднёвай Амерыцы[4]).
Віды
[правіць | правіць зыходнік]Род уключае каля 600—800 відаў[5][6][7]. Некаторыя з іх:
- Pedicularis amoena Adams ex Steven
- Pedicularis atropurpurea Nordm.
- Pedicularis caucasica M.Bieb.
- Pedicularis comosa L. — Увярэднік чубаты
- Pedicularis condensata M.Bieb.
- Pedicularis crassirostris Bunge
- Pedicularis dasystachys Schrenk
- Pedicularis dolichorhiza Schrenk
- Pedicularis elata Willd.
- Pedicularis exaltata Besser — Увярэднік высокі, ці Увярэднік рослы
- Pedicularis hirsuta L.
- Pedicularis incarnata L.
- Pedicularis kaufmannii Pinzger — Увярэднік Каўфмана
- Pedicularis lapponica L.
- Pedicularis longiflora Rudolph
- Pedicularis myriophylla Pall.
- Pedicularis nordmanniana Bunge
- Pedicularis oederi Vahl
- Pedicularis palustris L. — Увярэднік балотны, ці Прорва, ці Ваўчкі, ці Гніднік, ці Падсаднік, ці Ушывая трава, ці Вашыная трава, ці Тваражаўнік, ці Зязюліна мыла, ці Насаднік
- Pedicularis proboscidea Steven
- Pedicularis resupinata L.
- Pedicularis sceptrum-carolinum L. — Увярэднік скіпетрападобны, ці Увярэднік карлаў скіпетр
- Pedicularis sibthorpii Boiss.
- Pedicularis striata Pall.
- Pedicularis sudetica Willd.
- Pedicularis sylvatica L. — Увярэднік лясны
- Pedicularis tristis L.
- Pedicularis venusta Schangin ex Bunge
- Pedicularis verticillata L.
Значэнне і выкарыстанне
[правіць | правіць зыходнік]Расліны, здольныя да паразітызму. Некаторыя віды ядавітыя. Лекавыя, кармавыя і дэкаратыўныя расліны. У народнай медыцыне і ветэрынарыі часам выкарыстоўваюцца пераважна ў якасці інсектыцыдных сродкаў.
Зноскі
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
- ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 94. — 160 с. — 2 350 экз.
- ↑ Мытник (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі
- ↑ Yang et al. 1998, p. 97.
- ↑ Косачёв 2013, с. 3—6.
- ↑ Иванина 1981, с. 288.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Увярэ́днік // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 16: Трыпалі — Хвіліна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 16. — С. 158. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0263-6 (т. 16).
- Якаўлева І. М. Увярэ́днік // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 4. Недалька — Стаўраліт / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1985. — 599 с., іл. — 10 000 экз.
- Pedicularis L. — Мытник // Определитель высших растений Беларуси (руск.) / Под ред. В. И. Парфёнова. — Мн.: Дизайн Про, 1999. — С. 145, 154. — 472 с. — 1 000 экз. — ISBN 985-6182-78-6.
- Мы́тник // Т. 17. Моршин — Никиш. — М. : Советская энциклопедия, 1974. — С. 154. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
- Иванина, Л. И. Род 25. Мытник — Pedicularis L. // Флора Европейской части СССР (руск.) / под ред. Ан. А. Фёдорова. — Л.: Наука, 1981. — Т. V / ред. тома Р. В. Камелин. — С. 288—300. — 380 с.
- Косачёв, П. А. Мытники (Pedicularis L.) Алтайской горной страны (руск.). — Барнаул: Изд-во Алт. ун-та, 2013. — 80 с. — ISBN 978-5-7904-1494-7.
- Yang H. B., Holmgren, N. H., Mill, R. R. 57. Pedicularis Linnaeus // Flora of China. — 1998. — Vol. 18. — P. 97—209.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Увярэднік
- Мытник — род Pedicularis: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
- Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь Архівавана 10 сакавіка 2014.
- Pedicularis (англ.) // The Plant List
- Genus: Pedicularis L. (англ.) // Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy)