Галапагас: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др r2.7.2+) (робат дадаў: lb:Galápagosinselen |
др r2.7.3) (робат змяніў: mr:गालापागोस द्वीपसमूह |
||
Радок 144: | Радок 144: | ||
[[mi:Moutere Galápagos]] |
[[mi:Moutere Galápagos]] |
||
[[mk:Галапагос]] |
[[mk:Галапагос]] |
||
[[mr:गालापागोस द्वीपसमूह]] |
|||
[[mr:गॅलापागोस]] |
|||
[[ms:Kepulauan Galápagos]] |
[[ms:Kepulauan Galápagos]] |
||
[[my:ဂါလာပါဂိုးကျွန်းများ]] |
[[my:ဂါလာပါဂိုးကျွန်းများ]] |
Версія ад 18:33, 9 кастрычніка 2012
Галапагас | |
---|---|
У параметры «Нацыянальная назва» парушаны сінтаксіс: яго дакладнае запаўненне: «код мовы/назва/код другой мовы/назва». Калі ласка, выпраўце гэтую памылку! | |
Характарыстыкі | |
Колькасць астравоў | 19 |
Найбуйнейшы востраў | востраў Ізабэла |
Агульная плошча | 7 880 км² |
Найвышэйшы пункт | 1 707 м |
Насельніцтва | 25 000 чал. (2006) |
Шчыльнасць насельніцтва | 3,17 чал./км² |
Размяшчэнне | |
0°40′00″ пд. ш. 90°33′00″ з. д.HGЯO | |
Акваторыя | Ціхі акіян |
Краіна | |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Галапагас* | |
---|---|
** | |
Сусветная спадчына ЮНЕСКА | |
Тып | Прыродны |
Крытэрыі | VII, VIII, IX, X |
Спасылка | 1 |
Рэгіён*** | |
Каардынаты | 0°21′27″ пд. ш. 90°28′12″ з. д.HGЯO{{#coordinates:}}: cannot have more than one primary tag per page |
Гісторыя ўключэння | |
Уключэнне | 1978 (2-я сесія) |
Пашырэнні | 2001 и 2003 |
У небяспецы | 2007— |
* Міжнародная канвенцыя «ЮНЕСКА» ** Назва ў афіцыйным англ. спісе *** Рэгіён па класіфікацыі ЮНЕСКА |
Галапагас[1], таксама Чарапашыя астравы, архіпелаг Калон (ісп.: Islas Galápagos, ад ісп.: galápago — разнавіднасць вадзяных чарапах) — архіпелаг у Ціхім акіяне, у 972 км на захад ад Эквадора, які складаецца з 13 асноўных вулканічных астравоў, 6 невялікіх астравоў і 107 скал і намыўных тэрыторый. Лічыцца, што першы востраў быў сфармаваны 5-10 млн гадоў таму ў выніку тэктанічнай актыўнасці. Самыя маладыя астравы — Ізабэла і Фернандына — да гэтага часу на стадыі фарміравання, апошняе вулканічнае вывяржэнне назіралася ў 2005 годзе.
Галапагоскія астравы тэрытарыяльна належаць дзяржаве Эквадор. Насельніцтва архіпелага складае каля 30 тыс. чалавек. Плошча — 7880 км ².
Астравы вядомыя перш за ўсё вялікай колькасцю мясцовых відаў фауны і праведзеным тут даследаваннем Чарльза Дарвіна, якое паслужыла для Дарвіна першым штуршком да стварэння эвалюцыйнай тэорыі паходжання відаў.
Паходжанне назвы
Астравы атрымалі сваю назву ад гіганцкіх марскіх чарапах, па-іспанску называліся ў множным ліку «galápagos» — «вадзяныя чарапахі».
Гісторыя
Галапагас быў афіцыйна адкрыты ў сакавіку 1535 святаром іспанскага паходжання Томасам дэ Берланга.
12 лютага 1832 годзе Эквадор анэксаваў архіпелаг.
У 1835 годзе экспедыцыя, у складзе якой быў і малады натураліст Чарльз Дарвін, даследавала астравы.
У 1936 годзе яны былі абвешчаныя Нацыянальным паркам (да гэтага астравы былі месцам спасылкі катаржнікаў), у 1978 годзе — Сусветнай спадчынай ЮНЕСКА, а ў 1985 годзе — запаведнікам сусветнай біясферы. У 1953 годзе на астравах пабываў Тур Хеердал у пошуках спадчыны інкаў.
Геаграфія
Астравы размешчаны паблізу экватара. Ад 1 ° 40 'паўночнай шыраты да 1 ° 36' паўднёвай шыраты, і ад 89 ° 16 'да 92 ° 01' заходняй даўгаты.
На астравах практычна адсутнічаюць крыніцы прэснай вады.
Архіпелаг знакаміты сваімі флорай і фаунай. Вялікая колькасць насельнікаў архіпелага — эндэмікі. Гэта прываблівае мноства турыстаў. Шырока папулярны дайвінг.
Вулкан Вольф — самая высокая кропка Галапагас (1707 м над узроўнем мора).
Зноскі
- ↑ Напісанне Галапагас, а таксама сінонімы назвы ў адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах., Т.4. Мн., 1997, С.451
Літаратура
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Галапагас
Сусветная спадчына ЮНЕСКА, аб’ект № 1 рус. • англ. • фр. |
- Bodo Müller und Matthias Stolt: Galápagos Die verwunschenen Inseln (2003) (BLV) ISBN 3-86108-909-2
- Thor Heyerdahl and Arne Skjolsvold, Archaeological Evidence of Pre-Spanish Visits to the Galápagos Islands, Memoirs 12, Society for American Archaeology, 1956
- Quammen, David, (1996). The Song of the Dodo. Touchstone, New York.
- Constant, Pierre: The Galápagos Islands: A Natural History Guide (2004) W. W. Norton & Company, Inc. ISBN 962-217-742-5
- Энцыклапедыя Брытаніка, 1911.
- A Brief Introduction to the Geology of the Galapagos