Лівонскі ордэн: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
др афармленне |
др афармленне, дапаўненне |
||
Радок 4: | Радок 4: | ||
'''Лівонскі ордэн''', ці '''Інфлянцкі ордэн''' ({{lang-la|Fratres miliciae Christi de Livonia}}, {{lang-de|Bruder der Ritterschaft Christi von Livland}}) — [[каталіцызм|каталіцкая]] дзяржава і ваенная арганізацыя [[рыцар]]аў ва Усходняй Прыбалтыцы на латышскіх і эстонскіх землях ([[Інфлянты|Інфлянтаў]]) у [[13 стагоддзе|XIII]] — [[16 стагоддзе|XVI]] стст. |
'''Лівонскі ордэн''', ці '''Інфлянцкі ордэн''' ({{lang-la|Fratres miliciae Christi de Livonia}}, {{lang-de|Bruder der Ritterschaft Christi von Livland}}) — [[каталіцызм|каталіцкая]] дзяржава і ваенная арганізацыя [[рыцар]]аў ва Усходняй Прыбалтыцы на латышскіх і эстонскіх землях ([[Інфлянты|Інфлянтаў]]) у [[13 стагоддзе|XIII]] — [[16 стагоддзе|XVI]] стст. |
||
Ваяваў з Літвой, Псковам, Ноўгарадам. Артымаў шэраг сур'ёзных паражэнняў ад іх (на [[бітва на Чудскім возеры|Чудскім возеры]] [[1242]], [[бітва пры Дурбе]] [[1260]] і інш.). У [[Лівонская вайна|Лівонскай вайне]] разгромлены рускімі войскамі, пасля чаго ліквідаваны. |
|||
⚫ | Створаны |
||
== Гісторыя == |
|||
⚫ | У [[1205]] годзе Папа Рымскі [[Інакенцій III, Папа Рымскі|Інакенцій III]] зацвердзіў ордэн і надаў яму статут на ўзор ордэна храмоўнікаў (тампліераў). Паводле гэтага статута, члены ордэна падзяляліся на братоў-рыцараў, братоў-святароў і братоў-службовых. Браты-рыцары насілі белыя плашчы з выявай чырвонага мяча і крыжа над ім, меч над крыжам быў і на ордэнскай пячатцы (адсюль пашыраная ў сярэдневякоўі назва рыцараў — [[крыжак]]і) |
||
=== Ордэн мечаносцаў === |
|||
⚫ | |||
{{main|Ордэн мечаносцаў}} |
|||
⚫ | Створаны (як [[Ордэн мечаносцаў]]) у [[1202]] годзе ў вусці [[Рака Заходняя Дзвіна|ракі Дзвіна]] біскупам Альбертам Буксгёўдэнам і цыстэрцыянскім абатам Тэадорыкам. Першапачаткова ордэн называўся ''Браты рыцарства Хрыстовага'' ({{lang-la|Fratres militae Christi}}). Афіцыйнай яго мэтай была абвешчана абарона заснаванага ў Інфлянтах лацінскага касцёла і пашырэнне хрысціянства сярод [[Лівы|ліваў]], [[Латгалы|латгалаў]] і [[Эсты|эстаў]]. |
||
⚫ | У [[1205]] годзе Папа Рымскі [[Інакенцій III, Папа Рымскі|Інакенцій III]] зацвердзіў ордэн і надаў яму статут на ўзор ордэна храмоўнікаў (тампліераў). Паводле гэтага статута, члены ордэна падзяляліся на братоў-рыцараў, братоў-святароў і братоў-службовых. Браты-рыцары насілі белыя плашчы з выявай чырвонага мяча і крыжа над ім, меч над крыжам быў і на ордэнскай пячатцы (адсюль пашыраная ў сярэдневякоўі назва рыцараў — [[крыжак]]і). |
||
Пасля паражэння Ордэна мечаносцаў у 1236 годзе ў Саўлескай бітве, 12 мая 1237 года папа рымскі [[Грыгорый IX, папа рымскі|Грыгорый IX]] далучыў ордэн да [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскага]]. |
|||
⚫ | |||
{{main|Лівонская вайна, 1558-1583}} |
{{main|Лівонская вайна, 1558-1583}} |
||
Мір апынуўся нетрывалым, і ў [[1444]] годзе ўспыхнула вайна [[Лівонія|Лівоніі]] з Ноўгарадам і [[Пскоўская рэспубліка|Псковам]], якая доўжылася да [[1448]]. |
Мір апынуўся нетрывалым, і ў [[1444]] годзе ўспыхнула вайна [[Лівонія|Лівоніі]] з Ноўгарадам і [[Пскоўская рэспубліка|Псковам]], якая доўжылася да [[1448]]. |
Версія ад 18:02, 16 чэрвеня 2017
Прапануецца перанесці ў Інфлянцкі ордэн. Магчыма, назва не адпавядае нормам мовы або правілам наймення артыкулаў у Вікіпедыі. Абмеркаваць перанос можна на старонцы размоў, старонцы Вікіпедыя:Да перайменавання. Перайменаваць у прапанаваную назву. |
Лівонскі ордэн, ці Інфлянцкі ордэн (лац.: Fratres miliciae Christi de Livonia, ням.: Bruder der Ritterschaft Christi von Livland) — каталіцкая дзяржава і ваенная арганізацыя рыцараў ва Усходняй Прыбалтыцы на латышскіх і эстонскіх землях (Інфлянтаў) у XIII — XVI стст.
Ваяваў з Літвой, Псковам, Ноўгарадам. Артымаў шэраг сур'ёзных паражэнняў ад іх (на Чудскім возеры 1242, бітва пры Дурбе 1260 і інш.). У Лівонскай вайне разгромлены рускімі войскамі, пасля чаго ліквідаваны.
Гісторыя
Ордэн мечаносцаў
Створаны (як Ордэн мечаносцаў) у 1202 годзе ў вусці ракі Дзвіна біскупам Альбертам Буксгёўдэнам і цыстэрцыянскім абатам Тэадорыкам. Першапачаткова ордэн называўся Браты рыцарства Хрыстовага (лац.: Fratres militae Christi). Афіцыйнай яго мэтай была абвешчана абарона заснаванага ў Інфлянтах лацінскага касцёла і пашырэнне хрысціянства сярод ліваў, латгалаў і эстаў.
У 1205 годзе Папа Рымскі Інакенцій III зацвердзіў ордэн і надаў яму статут на ўзор ордэна храмоўнікаў (тампліераў). Паводле гэтага статута, члены ордэна падзяляліся на братоў-рыцараў, братоў-святароў і братоў-службовых. Браты-рыцары насілі белыя плашчы з выявай чырвонага мяча і крыжа над ім, меч над крыжам быў і на ордэнскай пячатцы (адсюль пашыраная ў сярэдневякоўі назва рыцараў — крыжакі).
Пасля паражэння Ордэна мечаносцаў у 1236 годзе ў Саўлескай бітве, 12 мая 1237 года папа рымскі Грыгорый IX далучыў ордэн да Тэўтонскага.
Лівонская вайна і заняпад ордэна
Мір апынуўся нетрывалым, і ў 1444 годзе ўспыхнула вайна Лівоніі з Ноўгарадам і Псковам, якая доўжылася да 1448.
У 1492 годзе для барацьбы з Лівоніяй каля нямецкай крэпасці Нарвы быў заснаваны Івангорад.
У 1500 годзе быў складзена антымаскоўскі дагавор паміж ВКЛ і Лівонскім ордэнам. У час вайны 1501—1503 гг., у 1501 годзе ордэн быў разгромлены рускімі войскамі пры Гельмедзе (каля Дэрпта).
У 1557 годзе Іван IV узяў курс на абвастрэнне адносін з ордэнам — ён адмовіў лівонскім паслам у прыёме. Ордэн быў разгромлены і ліквідаваны ў Лівонскай вайне рускімі войскамі ў 1561.
Апошні гросмайстар Готхард Кетлер, не бачачы сродкаў да захавання незалежнасці Ордэна, па Віленскім дагаворы прыняў (1561) тытул герцага і тым самым спыніў існаванне Ордэна.
Гл. таксама
Літаратура
- Інфлянцкі (Лівонскі) ордэн // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т.. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя. С. 674.