Вінцук Адважны

Вінцук Адважны
Род дзейнасці	публіцыст, пісьменнік, паэт, перакладчык, adult educator, місіянер, каталіцкі святар
Дата нараджэння	20 лютага (4 сакавіка) 1890
Месца нараджэння	Гальшаны, Ашмянскі павет, Віленская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	26 снежня 1976(1976-12-26) (86 гадоў)
Месца смерці	Лондан, графства Вялікі Лондан, Вялікі Лондан, Англія, Вялікабрытанія
Месца пахавання	Могілкі Святога Панкрата
Грамадзянства	Вялікабрытанія  Расійская імперыя
Веравызнанне	Каталіцкая Царква
Альма-матар	Ашмянскае гарадское вучылішча[d] Віленская каталіцкая духоўная семінарыя (1913)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Вінцук Адважны (сапр. Германовіч Язэп Станіслававіч; 4 сакавіка 1890 — 26 снежня 1978) — беларускі пісьменнік, каталіцкі святар усходняга абраду, паэт, публіцыст.

Біяграфія

Нарадзіўся ў мястэчку Гальшаны Ашмянскага павета Віленскай губерні, цяпер Ашмянскі раён Гродзенскай вобласці. Паходзіў з сялянскай сям’і: бацькі — Станіслаў і Ганна (з дому Савіцкіх) Германовічы. У 1898—1902 гадах наведваў Гальшанскую народную школу, а наступныя чатыры гады — Ашмянскае гарадское вучылішча. У 1913 скончыў Віленскую духоўную каталіцкую семінарыю. 29 чэрвеня 1913 пасвечаны ў святары, тады ж распачаў душпастырскую дзейнасць як вікарый у мясцовасці Далістова Беластоцкага павета. Пазней працаваў у розных парафіях Беластоцкага дэканата (Беласток, Крынкі, Мсцібава, Вялікая Лапеніца).

У 1921 уступіў у Таварыства беларускай школы; арганізаваў адну з беларускіх школ, у касцёле гаварыў казанні на беларускай мове. Гэта выклікала незадаволенасць найвышэйшай іерархіі, і Адважны вымушаны быў пераехаць у Друю, дзе ў 1924 уступіў у ордэн марыянаў. Пачаткова выконваў абавязкі пробашча Друйскай парафіі, пазней быў магістрам навіцыяту ў Друйскім кляштары марыянаў і, акрамя таго, настаўнікам рэлігіі і лацінскай мовы ў Друйскай гімназіі. Шырока выступаў у беларускім перыядычным друку. Празаічныя і паэтычныя творы Адважнага рэгулярна з’яўляліся на старонках перыядычнага друку («Krynica», «Chryścijanskaja Dumka»). Пераследаваўся польскімі свецкімі і духоўнымі ўладамі.

З 1932 на місіянерскай працы ў Харбіне (Маньчжурыя), дзе таксама быў дырэктарам гімназіі.

У 1936 вярнуўся ў Вільню, кіраваў Беларускім марыянскім домам студэнтаў. У 1938 дэпартаваны разам са студэнтамі ў Цэнтральную Польшчу, адкуль у хуткім часе зноў выехаў у Харбін. У 1948 арыштаваны кітайскай паліцыяй і перададзены савецкім органам бяспекі. Быў прысуджаны да 25 гадоў прымусовых работ у лагерах. Знаходзіўся ў зняволенні ў Сібіры. Пасля смерці Сталіна вызвалены.

Надмагільны помнік на магілах архім. Льва Гарошкі і а. Язэпа Германовіча на могілках св. Панкрата ў Лондане (2008)

Выехаў у Польшчу, пад канец 1959 — у Рым, а неўзабаве прыбыў у лонданскі Дом Марыянаў. Прымаў удзел у рэлігійным і культурным жыцці беларускага замежжа. Рэдагаваў часопіс «Божым шляхам» (Лондан). Пра сваё знаходжанне ў лагерах напісаў успаміны «Кітай — Сібір — Масква», якія выклікалі вялікую цікавасць, былі апублікаваныя на беларускай, італьянскай, польскай, літоўскай мовах.

Бібліяграфія

Вінцук Адважны — Байкі(1973-Лондан)

• «Як Казюк сабраўся да споведзі», Вільня, 1928.
• «Казюковае жанімства», Вільня, 1929.
• «Як Гануля зьбіралася ў Аргентыну», Вільня, 1930.
• «Адам і Анелька», Вільня, 1931.
• «Канёк-Гарбунок» (паводле Яршова), Вільня, 1932.
• «Бэтлейка», Вільня, 1932.
• «Унія на Палесьсі», Альберцін, 1932.
• «Беларускія цымбалы», Вільня, 1933.
• «Казка аб рыбаку і рыбцы», Вільня, 1935.
• «Хлапец», Вільня, 1935.
• «Гануліны клопаты», Вільня, 1935.
• «Кітай-Сібір-Масква» (успаміны), Мюнхен, 1962.
• «Пакутныя псальмы» (пераклад вершам), Рым, 1964.
• «Князь і лапаць. Сучасная казка», Лондан, 1964.
• «Байкі і іншыя вершы», Лондан, 1973.
• «Выбраныя творы», Мінск: Кнігазбор, 2011. — 592 с. — («Беларускі кнігазбор»: Серыя 1. Мастацкая літаратура).

Літаратура

• Адважны Вінцук // Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1992—1995. – Т. 1. – с. 49
• Беларускія рэлігійныя дзеячы XX ст.: Жыццярысы, мартыралогія, успаміны / уклад.: Ю. Гарбінскі. — Мн.- Мюнхен: Беларускі кнігазбор, 1999; ISBN 985-6318-65-3
• Ласкоў І. Шлях пакутніка: Па старонках адной малавядомай кнігі // ЛіМ, 9.2.1990;
• Сачанка Б. Сняцца сны… С. 12—14
• Станкевіч А. Аб жыцці і творчасці В. А. (Вінцука Адважнага) // W.A. Biełaruskija Cymbały. Wilnia, 1933
• Туронак Ю. Язэп Германовіч — святар і пісьменнік // Наша вера. № 1(2). 1996
• Юрэвіч Л. Літаратурная спадчына: новы погляд // Беларус (Нью-Ёрк). 1997. Жнівень
• Горны Алесь. Думкі ўслых (з нагоды выдання збору твораў Вінцука Адважнага) // Наша слова. 2011. № 38.
• Vytautas Žeimantas. «Juozapas Hermanovičius — kunigas, rašytojas, NKVD kankinys» // «Voruta», 2010, gruod. 23, nr. 24 (714) (на літоўскай)
• Уладзiмер Калупаеý. Беларускiя мiсiянэры ý Кiтаi // Запiсы 37. New York - Miensk: Беларускi iнстытут навукi й мастацтва, 2014. с. 645 - 650. Belarusian missionaries in China // Entries 37. New York - Miensk: Belarusian Institute of Science and Art, 2014. p. 645 - 650.

Спасылкі

• Пакутнікі Беларусі
• Біскуп Чэслаў Сіповіч. Сьвятой памяці. Айцец Язэп Гэрмановіч // Божым Шляхам №150. 1979. С. 25-30. // на pawet.net