Замак Крумлава

Замак
Замак Крумлава
Zámek Český Krumlov
48°48′45″ пн. ш. 14°18′55″ у. д.
Краіна	Чэхія
Месцазнаходжанне	Чэскі Крумлаў
Архітэктурны стыль	Рэнесанс, Барока
Першае згадванне	XIII стагоддзе
Дата заснавання	XIII стагоддзе
Стан	аб'ект Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА
Сайт	zamek-ceskykrumlov.cz (чэшск.) zamek-ceskykrumlov.cz/… (англ.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Замак Крумлава (чэшск.: Zámek Český Krumlov) — замак у Паўднёвай Багеміі ў 170 км ад Прагі. Лічыцца другім па велічыні замкам Чэхіі пасля Пражскага граду.

Гісторыя

Замак Крумлаў

Замак быў закладзены ў 1240—1242 гадах феадалам з роду Вітковічаў — Віцэк з Прчыцэ. Крыху пазней, у 1274 годзе, вакол замка паўстаў горад Чэскі Крумлаў. Пасля падзелу Вітковічаў на галіны, у 1302 годзе, замак застаўся за адной з іх — Розенбергамі. Першым з Розенбергаў яго атрымаў у спадчыну Генрых I Розенберг, дзякуючы якому Ніжні замак пашырыўся. Яго сын Пётр I Розенберг пабудаваў Верхні замак, а Ульрых II фон Розенберг — перабудаваў. Замак Крумлава заставаўся ўласнасцю роду Розенбергаў 300 гадоў — аж да 1602 года. Розенбергі, у прыватнасці, выкарыстоўвалі беспарадкі падчас гусіцкіх войнаў. У гэты час былі набыты новыя буйныя маёнткі, што дазволіла значна пашырыць тэрыторыю будынкаў замка Крумлава. Падчас праўлення радавым маёнткам Вілемам Розенбергам, па прычыне няўдалых палітычнай гульняў і вялізнага доўгу сям'і, замак Крумлава быў прададзены імператару Рудольфу II.

Яшчэ праз 20 гадоў, у 1622 годзе, імператар Фердынанд II перадаў валодання замка аднаму з прадстаўнікоў аўстрыйскага княскага роду — Яну Олдржыху Эггенбергу, з тытулам герцага Крумлоўскага. У другой палове XVII стагоддзя Ян Крысціян I Эггенберг здзейсніў шэраг рэканструкцый, якія дазволілі замку мець выгляд прэзентабельнай рэзідэнцыі эпохі барока. Таксама быў пабудаваны драўляны тэатр.

Род Эггенбергаў неўзабаве загас, у 1719 годзе ўсе ўладанні і тытулы былі перанятыя княжацкім родам Шварцэнбергаў. Ёзэф Адам Шварцэнберг здзейсніў маштабную рэканструкцыю, у выніку якой замак быў перабудаваны ў стылі венскага барока.

У 1947 годзе замак Крумлава быў пераведзены ў валоданьне вобласці, а праз час становіцца ўласнасцю Чэхаславакіі.

У 1992 годзе ўвесь гістарычны комплекс быў унесены ў спіс а'ектаў сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.

Апісанне замка, архітэктурныя асаблівасці

Замак размешчаны на стромкім скалістым мысе, які абмываецца ракой Влтава. Дарога ў замак ляжыць праз каменны мост, упрыгожаны статуямі Дзевы Марыі і святога Юзафа. За час свайго існавання замак некалькі разоў перабудоўвалі, дадаючы ў яго аблічча рысы Рэнесансу і барока. На паўночным баку замак уяўляе сабой прамавугольны будынак, на паўднёвай баку знаходзяцца стайні эпохі Рэнесансу, склад солі і каменны фантан (сярэдзіна XV стагоддзя). Мост праз Мядзведзевы ямы вядзе ў Ніжні замак, левая (паўднёвая) бок з'яўляецца самай старой часткай замка (Маленькі замак), тут знаходзіцца стары палац з вежай (XIII стагоддзе), у якім можна ўбачыць мноства карцін эпохі Адраджэння. З вежы адкрываецца прыгожы від на замак і горад. На ўсходнім і паўночным баку размяшчаецца вялікі двор Ніжняга замка, таксама там знаходзяцца палаты графа (1578 год); ў паўднёвым крыле — манетны двор, а ў заходнім можна ўбачыць гатычную вежу. Фасады ўпрыгожаны сграфіта ў стылі эпохі Рэнесансу і фрэскамі ў стылі барока. У цэнтры двара знаходзіцца каменны фантан (1641 год).

З Ніжняга замка ў Верхні замак вядзе ўжо іншы мост, там знаходзіцца палац Розенбергаў з двума маленькімі дварамі. Першы паверх ўсходняга крыла называюць пакоямі Розенберга. Гэта пакоі з драўлянымі столямі ў стылі эпохі Рэнесансу, невялікай колькасцю карцін і выдатнай калекцыяй фламандскіх габеленаў з Бруселя (XVI—XVII стагоддзя). У паўднёвага крыле замка знаходзіцца капліца Святга Іржы, якая ўяўляе сабой, першапачаткова, пабудову ў гатычным стылі XIV стагоддзя. У заходнім крыле знаходзіцца Маскарадная зала з насценнымі роспісамі працы Ёзэфа Ледерера — адна з славутасцяў замка.

На заходнім баку знаходзіцца унікальны пяціпавярховы Плашчавы мост праз глыбокі роў, які злучае Верхні замак з замкавым тэатрам. Два верхніх паверха крытага моста ўяўляюць сабой калідоры палаца тэатра і сады. Скульптуры, якія знаходзяцца на парапеце моста, — гэта копіі скульптур, якія выстаўлены ў музеі замка: Антоній Падуанскі, Фелікс Канталічаскі, Вацлаў і Ян Непамуцкі. Далей на захадзе размешчана школа верхавой язды і парк у стылі позняга барока (плошча парку складае каля 11 гектараў) з каскадным фантанам XVIII стагоддзя. На самым версе фантана можна ўбачыць скульптуру багіні Амфітрыты з трытонамі. Унізе — Нептун, а наадварот — німфа з трытонаў. Балюстрада фантана ўпрыгожана каменнымі вазамі і скульптурамі — сімвалам часоў года. У паўночнай частцы парку знаходзіцца павільён, упрыгожаны фрэскамі XVIII стагоддзя. У XIX стагоддзі планіроўка парку была зменена, у выніку чаго паўстаў класічны англійскі парк. Рэстаўрацыйныя працы апошніх гадоў вяртаюць парку элементы ракако, якія з'явіліся ў афармленні парку ў другой палове XVIII стагоддзя. Галоўнай славутасцю палацавага парку з'яўляецца Беларыя, летні палац, які быў пабудаваны ў 1757 годзе ў стылі ракако.

Для правядзення летніх фестываляў тэатра быў пабудаваны адкрыты павільён з глядзельнай залай.

З-за складанасці размяшчэння замка на скале ва ўнутраныя памяшканні не праведзена электрычнасць.

Замкавы Барочны тэатр

Замкавы тэатр з'яўляецца адным з галоўных славутасцяў замка Крумлава, помнікам сусветнага значэння. Гэта аднын з самых першых барочных замкавых тэатраў у Еўропе. Захавалася ў першапачатковым выглядзе сцэна з тэхнічным абсталяваннем ўяўляе сабой унікальны асобнік тэатральнай сцэны ў стылі барока. Таксама захаваліся касцюмы, дэкарацыі і сцэнічны рэквізіт. Глядзельная зала тэатра пры дапамозе штучна-створанага асвятлення імітуюць паўзмрок. Роспісы на купале залы малююць дзённы і начны купал неба з багамі і міфічнымі жывёламі. Над крамамі для простых гледачоў навісае балкон для шляхты з асобнай княжацкай ложай. Пад сцэнай знаходзіцца машынны зала з сістэмамі кіравання кулісамі і заслонай. Аркестравая яма зробленая для дзвюх груп аркестра, якія сядзяць тварам да асобе — адна група гуляла для акцёраў палацавага тэатра, а другая для гледачоў.

Першыя згадкі пра тэатры ў замку Крумлава ставяцца да канца XV стагоддзе. У 1675 годзе ў залах замка была ўладкованая тэатральная сцэна і набрана прафесійная акцёрская трупа, якая дзейнічала да 1691 года. Рэпертуар тэатра складалі творы такіх аўтараў як Лопэ дэ Вэга, Уільям Шэкспір, Мальер, Жан Расін, Педра Кальдэрон дэ ла Барка, П’ер Карнель. У 1682 годзе па загадзе князя Яна Крысціяна Эггенберга для тэатра было пабудавана асобнае заднія. Праект для пабудовы выканалі італьянскія архітэктары Якуба дэ Маджыа і П'етра Спінеці. З Крумлоўскім тэатрам можна параўнаць толькі каралеўскі тэатр у Швецыі, у якім, праўда, усе дэкарацыі з рысамі класіцызму.

У другой палове XVIII стагоддзя, 1766 годзе, па загаду князя Ёзэфа I Адама Шварцэнберга адбылася маштабная рэканструкцыя, будынак тэатра быў пераабсталяваны. Быў створаны унікальны набор тэатральных дэкарацый. На той момант рэпертуар тэатра уключаў у сябе оперу, балет і драму. У XIX стагоддзі спектаклі ставіліся толькі часам, а ў 1898 годзе тэатр быў зачынены па меркаваннях бяспекі.

У 1966 годзе, у сувязі з аварыйным станам тэатральнага будынка і інвентара, адбыліся чарговыя рэстаўратарскія працы, якія працягваюцца і на сённяшні дзень. На дадзены момант рэстаўрацыя скончана на 95 %, што дазваляе турыстам наведваць барочны замкавы тэатр, які выкарыстоўваецца ў нашы дні як тэатральны музей.

Галерэя

• 
  Замкавая вежа
• 
  Панарама
• 
  Выгляд замка з боку ракі
• 
  Інтэр'ер тэатра замка Крумлава ў стылі барока
• 
• 
  Калідор тэатра

Спасылкі

Сусветная спадчына ЮНЕСКА

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Замак Крумлава
• Афіцыйны сайт замка Чэшскі Крумлаў Архівавана 19 ліпеня 2012. (руск.)
• Гісторыя і падрабязнае апісанне Крумлоўскага замка (чэшск.)
• Каталаг спасылак па Сусветнай спадчыне ў Чэхіі