Аляксандр Нічыпаравіч Шыманоўскі: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Няма тлумачэння праўкі
вікіфікацыя, афармленне, стылявыя змены, дапаўненне
Радок 6: Радок 6:
|апісанне = А. Н. Шыманоўскі.
|апісанне = А. Н. Шыманоўскі.
|імя пры нараджэнні = Шыманоўскі [[Аляксандр]] Нічыпаравіч
|імя пры нараджэнні = Шыманоўскі [[Аляксандр]] Нічыпаравіч
|род дзейнасці = этнограф, фалькларыст, [[літаратура]]знаўца, педагог
|род дзейнасці = [[Выява:Coat of arms of Chisinau County, Bessarabia Guberniya.png|20px|Герб Кішынёўскага ўезда.]] [[Этналогія|этнограф]], [[Фальклор|фалькларыст]], [[Педагогіка|педагог]], [[літаратура]]знаўца
|дата нараджэння = 31 жніўня
|дата нараджэння = 31 жніўня
|год нараджэння = 1850
|год нараджэння = 1850
|месца нараджэння = сяло Чэрнін, Чэрнінская воласць, [[Бабруйскі павет]], <br />[[Выява:Coat of Arms of Minsk Governorate.png|20px|Герб Мінскай губерні.]] [[Мінская губерня]]<ref>Цяпер [[вёска]] Мікалаеўскага сельскага Савета [[Светлагорскі раён|Светлагорскага р-на]] [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобл.]]</ref>
|месца нараджэння = [[сяло]] Чэрнін, Чэрнінская воласць, [[Бабруйскі павет]], <br />[[Выява:Coat of Arms of Minsk Governorate.png|20px|Герб Мінскай губерні.]] [[Мінская губерня]]<ref>Цяпер [[вёска]] Мікалаеўскага сельскага Савета [[Светлагорскі раён|Светлагорскага р-на]] [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобл.]]</ref>
|грамадзянства = [[Выява:Flag of Russia.svg|20px|Сцяг Расійскай Рэспублікі (1917).]] Расійская Рэспубліка
|грамадзянства = [[Выява:Flag of Russia.svg|20px|Сцяг Расійскай Рэспублікі (1917).]] Расійская Рэспубліка
|падданства = [[Выява:Flag of Russia.svg|20px|Сцяг Расійскай Імперыі (1883 — 1917).]] [[Расійская імперыя|Расійская Імперыя]]
|падданства = [[Выява:Flag of Russia.svg|20px|Сцяг Расійскай Імперыі (1883 — 1917).]] [[Расійская імперыя|Расійская Імперыя]]
Радок 18: Радок 18:
|маці = Кацярына Андрэеўна Шыманоўская
|маці = Кацярына Андрэеўна Шыманоўская
|жонка = Ганна Аруцюнаўна Шыманоўская (Ускат)
|жонка = Ганна Аруцюнаўна Шыманоўская (Ускат)
|дзеці = сыны Аляксандр ([[1883]]), Фёдар ([[1885]]), дачка Вольга ([[1888]])
|дзеці = [[сын]]ы Аляксандр ([[1883]]), Фёдар ([[1885]]), дачка Вольга ([[1888]])
|узнагароды і прэміі = [[Выява:Order of Saint Anne Ribbon.PNG|40px|Ордэнская стужка ордэна Св. Анны]] ордэны Святой Анны ІІ ступені ([[1896]]), ІІІ ступені ([[1889]]); <br /> [[Выява:Order of Saint Stanislaus Ribbon.PNG|40px|Ордэнская стужка ордэна Св. Станіслава]] ордэны Святога Станіслава ІІ ступені ([[1895]]), ІІІ ступені ([[1879]]); <br />сярэбраны медаль.
|узнагароды і прэміі = [[Выява:Order of Saint Anne Ribbon.PNG|40px|Ордэнская стужка ордэна Св. Анны]][[ ордэн]]ы Святой Анны ІІ ступені ([[1896]]), ІІІ ступені ([[1889]]); <br /> [[Выява:Order of Saint Stanislaus Ribbon.PNG|40px|Ордэнская стужка ордэна Св. Станіслава]] ордэны Святога Станіслава ІІ ступені ([[1895]]), ІІІ ступені ([[1879]]); <br />[[Серабро|сярэбраны]] медаль.
|сайт =
|сайт =
}}
}}


{{вызн|1=Аляксандр Нічыпаравіч Шыманоўскі}} ([[31 жніўня|31.08.]][[1850]], сяло Чэрнін Чэрнінскай воласці [[Бабруйскі павет|Бабруйскага павету]] [[Мінская губерня|Мінскай губерні]] — [[1918]]) — [[Беларусь|беларускі]] этнограф і фалькларыст; пушкініст, педагог.
{{вызн|1=Аляксандр Нічыпаравіч Шыманоўскі}} ([[31 жніўня|31.08.]][[1850]], сяло Чэрнін Чэрнінскай воласці [[Бабруйскі павет|Бабруйскага павету]] [[Мінская губерня|Мінскай губерні]] — [[1918]]) — [[Беларусь|беларускі]] этнограф і фалькларыст; педагог, пушкініст.


== Біяграфія ==
== Біяграфія ==
Радок 31: Радок 31:
Пачатковую [[Адукацыя|адукацыю]] А. Шыманоўскі атрымаў у Чэрнінскім [[народ]]ным вучылішчы, затым закончыў Мазырскую гімназію. У [[1874]] [[Год|г.]] закончыў [[Гісторыя|гісторыка]]-філалагічны факультэт [[Імператар усерасійскі|Імператарскага]] [[Санкт-Пецярбург]]скага ўніверсітэта.
Пачатковую [[Адукацыя|адукацыю]] А. Шыманоўскі атрымаў у Чэрнінскім [[народ]]ным вучылішчы, затым закончыў Мазырскую гімназію. У [[1874]] [[Год|г.]] закончыў [[Гісторыя|гісторыка]]-філалагічны факультэт [[Імператар усерасійскі|Імператарскага]] [[Санкт-Пецярбург]]скага ўніверсітэта.


Працаваў выкладчыкам [[Руская мова|рускай мовы]] і славеснасці ў [[1 (лік)|1-ай]] [[Мужчына|мужчынскай]] гімназіі [[Горад|г.]] Кішынёва, Бесарабская губерня (1874 — [[1901]]). Адным з яго вучняў быў этнограф-[[Балканы|балканіст]] П. Д. Драганаў<ref>АНИКИН В. Русский язык как важный элемент гимназического образования в Бессарабии ([[XIX стагоддзе|XIX]] — начало [[XX стагоддзе|ХХ]] в.) // Русин. [[2007]]. № 2. С. 56—63. — ISSN 1857-2685. {{ref-ru}}</ref>. [[Стацкі саветнік]] ([[1887]]). Па звестках [[1903]], [[1912]] гг. абіраўся на пасаду таварыша (намесніка) дырэктара Кішынёўскага гарадскога грамадскага банка<ref>[http://oldchisinau.com/lib/bessarabia/bessarabia11.html Бессарабия. Графический, исторический, статистический, экономический, этнографический, литературный и справочный сборник / Под ред. П. А. Крушевана. М., 1903. {{ref-ru}}]</ref>. У [[1914]] г. Бесарабскі дваранскі дэпутацкі сход зацвердзіў А. Шыманоўскага ў спадчынным дваранстве. Жонка: Ганна Аруцюнаўна (да шлюбу Ускат); сыны: Аляксандр, Фёдар; дачка Вольга.
Працаваў выкладчыкам [[Руская мова|рускай мовы]] і славеснасці ў [[1 (лік)|1-ай]] [[Мужчына|мужчынскай]] гімназіі [[Горад|г.]] Кішынёва, Бесарабская губерня (1874 — [[1901]]). Адным з яго вучняў быў этнограф-[[Балканы|балканіст]] П. Д. Драганаў<ref>АНИКИН В. Русский язык как важный элемент гимназического образования в Бессарабии ([[XIX стагоддзе|XIX]] — начало [[XX стагоддзе|ХХ]] в.) // Русин. [[2007]]. № 2. С. 56—63. ISSN 1857-2685. {{ref-ru}}</ref>. [[Стацкі саветнік]] ([[1887]]). Па звестках [[1903]], [[1912]] гг. абіраўся на пасаду таварыша (намесніка) дырэктара Кішынёўскага гарадскога грамадскага банка<ref>[http://oldchisinau.com/lib/bessarabia/bessarabia11.html Бессарабия. Графический, исторический, статистический, экономический, этнографический, литературный и справочный сборник / Под ред. П. А. Крушевана. М., 1903. {{ref-ru}}]</ref>. У [[1914]] г. Бесарабскі дваранскі дэпутацкі сход зацвердзіў А. Шыманоўскага ў спадчынным дваранстве. Жонка: Ганна Аруцюнаўна (да шлюбу Ускат); сыны: Аляксандр, Фёдар; дачка Вольга.


Забіты бальшавікамі каля свайго дому па вул. Леоўскай ў Кішынёве.
Забіты бальшавікамі каля свайго дому па вул. Леоўскай ў Кішынёве.
Радок 52: Радок 52:
{{зноскі}}
{{зноскі}}


== Літаратура ==
== [[Літаратура]] ==
* СКІДАН, В. І. Па слядах збіральніка фальклора // Полымя. [[1977]]. № 3.
* СКІДАН, В. І. Па слядах збіральніка фальклора // Полымя. [[1977]]. № 3.
* СКІДАН, В. І. Аляксандр Шыманоўскі // Светлагорскія навіны. [[1992]]. [[14 кастрычніка|14]], [[17 кастрычніка]].
* СКІДАН, В. І. Аляксандр Шыманоўскі // Светлагорскія навіны. [[1992]]. [[14 кастрычніка|14]], [[17 кастрычніка]].
* [[Віктар Раманцоў|РАМАНЦОЎ]]В., В.; ФЕДЗЮКОВА, Н. А. Н. Шыманоўскі // Светлагорскія навіны. [[1993]]. [[8 верасня]].
* [[Віктар Раманцоў|РАМАНЦОЎ, В.]]; ФЕДЗЮКОВА, Н. А. Н. Шыманоўскі // Светлагорскія навіны. [[1993]]. [[8 верасня]].
* СКІДАН, В. І. Вучоны з вёскі Чэрнін // Памяць: [[Светлагорск]]. Светлагорскі раён. У 2 кн. Кн. 1. Мн., 2000, с. 116 — 118. — ISBN 985-01-0254-3.
* СКІДАН, В. І. Вучоны з вёскі Чэрнін // Памяць: [[Светлагорск]]. Светлагорскі раён. У 2 кн. Кн. 1. Мн., 2000, с. 116 — 118. ISBN 985-01-0254-3.
* СКІДАН, В. І. Шыманоўскі Аляксандр Нічыпаравіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 2. Мн., [[2003]], с. 245.
* СКІДАН, В. І. Шыманоўскі Аляксандр Нічыпаравіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 2. Мн., [[2003]], с. 245.
* СКІДАН, В. І. Шыманоўскі Аляксандр Нічыпаравіч // [[Беларуская Энцыклапедыя|Беларуская энцыклапедыя]]. У 18 т. Т. 18. Кн. 1. Мн., [[2004]], с. 12. — ISBN 985-11-0295-4.
* СКІДАН, В. І. Шыманоўскі Аляксандр Нічыпаравіч // [[Беларуская Энцыклапедыя|Беларуская энцыклапедыя]]. У 18 т. Т. 18. Кн. 1. Мн., [[2004]], с. 12. ISBN 985-11-0295-4.
* МАСЛЮКОЎ, Т. В.; КУЗЬМІЧ Л. П. Філолаг з вёскі Чэрнін: Аляксандр Шыманоўскі // [[Днепр|Дняпроўскія]] матывы / Пад агульнай рэдакцыяй І. Ф. Штэйнера. [[Гомель]], [[2009]], с. 140—142. — ISBN 978-985-6927-03-7.
* МАСЛЮКОЎ, Т. В.; КУЗЬМІЧ Л. П. Філолаг з вёскі Чэрнін: Аляксандр Шыманоўскі // [[Днепр|Дняпроўскія]] матывы / Пад агульнай рэдакцыяй І. Ф. Штэйнера. [[Гомель]], [[2009]], с. 140—142. ISBN 978-985-6927-03-7.

== У Сеціве ==
* [http://svetlahorsk.belarda.org/index.php?id=0185 РАМАНЦОЎ В. А. Аляксандр Шыманоўскі – этнограф з Чэрніна (да 160-годдзя з дня нараджэння).]


== Галерэя ==
== Галерэя ==

Версія ад 22:21, 4 кастрычніка 2011

Аляксандр Нічыпаравіч Шыманоўскі
А. Н. Шыманоўскі.
Імя пры нараджэнні Шыманоўскі Аляксандр Нічыпаравіч
Род дзейнасці Герб Кішынёўскага ўезда. этнограф, фалькларыст, педагог, літаратуразнаўца
Дата нараджэння 31 жніўня
Месца нараджэння сяло Чэрнін, Чэрнінская воласць, Бабруйскі павет,
Герб Мінскай губерні. Мінская губерня[1]
Дата смерці 1918
Месца смерці Кішынёў
Грамадзянства Сцяг Расійскай Рэспублікі (1917). Расійская Рэспубліка
Падданства Сцяг Расійскай Імперыі (1883 — 1917). Расійская Імперыя
Бацька Нічыпар Фёдаравіч Шыманоўскі
Маці Кацярына Андрэеўна Шыманоўская
Жонка Ганна Аруцюнаўна Шыманоўская (Ускат)
Дзеці сыны Аляксандр (1883), Фёдар (1885), дачка Вольга (1888)
Альма-матар
Узнагароды і прэміі

Ордэнская стужка ордэна Св. Анныордэны Святой Анны ІІ ступені (1896), ІІІ ступені (1889);
Ордэнская стужка ордэна Св. Станіслава ордэны Святога Станіслава ІІ ступені (1895), ІІІ ступені (1879);
сярэбраны медаль.

Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Шаблон:Вызн (31.08.1850, сяло Чэрнін Чэрнінскай воласці Бабруйскага павету Мінскай губерні — 1918) — беларускі этнограф і фалькларыст; педагог, пушкініст.

Біяграфія

Герб «Юнак».

Нарадзіўся ў сям'і свяшчэнніка праваслаўнай Свята-Георгіеўскай царквы в. Чэрнін. Дзед, меркавальна — Фёдар Шыманоўскі, святар Пакроўскай царквы сяла Малышэвічы Слуцкага павету Мінскай губерні. Верагодна, род Шыманоўскіх меў шляхецкае паходжанне (гербу «Юнак»), але не быў зацверджаны ў расійскім дваранстве. Магчыма, маюцца сваяцкія сувязі з вядомым юрыстам, выкладчыкам Наварасійскіга ўніверсітэта Мітрафаном Васільевічам Шыманоўскім (г. Адэса, Херсонская губерня)[2].

Пачатковую адукацыю А. Шыманоўскі атрымаў у Чэрнінскім народным вучылішчы, затым закончыў Мазырскую гімназію. У 1874 г. закончыў гісторыка-філалагічны факультэт Імператарскага Санкт-Пецярбургскага ўніверсітэта.

Працаваў выкладчыкам рускай мовы і славеснасці ў 1-ай мужчынскай гімназіі г. Кішынёва, Бесарабская губерня (1874 — 1901). Адным з яго вучняў быў этнограф-балканіст П. Д. Драганаў[3]. Стацкі саветнік (1887). Па звестках 1903, 1912 гг. абіраўся на пасаду таварыша (намесніка) дырэктара Кішынёўскага гарадскога грамадскага банка[4]. У 1914 г. Бесарабскі дваранскі дэпутацкі сход зацвердзіў А. Шыманоўскага ў спадчынным дваранстве. Жонка: Ганна Аруцюнаўна (да шлюбу Ускат); сыны: Аляксандр, Фёдар; дачка Вольга.

Забіты бальшавікамі каля свайго дому па вул. Леоўскай ў Кішынёве.

Даследчыцкая дзейнасць

У час паездак на радзіму сабраў матэрыял па беларускаму фальклору і этнаграфіі і склаў зборнік «Мінская губерня і яе народная творчасць у сувязі з апісаннем народных свят і абрадаў» (песні, казкі, загадкі, прыказкі, гаспадарча-этнаграфічныя назвы і інш., 1898 г.). У зборніку выклаў і свае погляды на народную творчасць. Як адзначана ў працы, у збіранні матэрыяла дапамагалі протаіярэй Рыгор Шыманоўскі, настаўніца Чэрнінскага народнага вучылішча Пелагея Нічыпараўна Густава (малодшая сястра даследчыка) і аднавясковец Сямён Друзік. Матэрыялы зборніка выкарыстоўваюцца навукоўцамі пры вывучэнні і публікацыях беларускага фальклору.

Вывучаў кішынёўскі перыяд жыцця і творчасці А. С. Пушкіна, быў актыўным удзельнікам кампаніі па ўсталяванню помніка паэту ў Кішынёве (трэцяга пасля маскоўскага і санкт-пецярбургскага)[2].

«А. Н. Шыманоўскі быў і застаецца для нас выдатным педагогам. Ён не саступіў з гэтай пазіцыі — накірунку педагога, калі вывучаў біяграфію і творчасць А. С. Пушкіна, калі пісаў пра яго кнігу, і яшчэ больш, калі збіраў і даследаваў беларускі фальклор...»

— СКІДАН, В. І. Вучоны з вёскі Чэрнін // Памяць: Светлагорск. Светлагорскі раён. У 2 кн. Кн. 1. Мн., 2000, с. 118.

Творы

  • Александр Сергеевич Пушкин: О пребывании его в Кишинёве в связи с предыдущей и последующей жизнью. Кишинёв, 1900. — 149 с. (руск.)

«Гэта кніга, бадай, адзіная больш ці меньш змястоўная праца з усіх, што выйшлі ў Малдавіі [аб кішынёўскім перыядзе жыцця А. С. Пушкіна]».

— ТРУБЯЦКОЙ, Б. А. Пушкин в Молдавии. Кишинёв, 1976.

  • Минская губерния и её народное творчество в связи с описанием народных праздников и обрядов. Архив Российского географического общества. Ф. 20. Оп. 1. Ед. хр. 8. (руск.)

Зноскі

  1. ↑ Цяпер вёска Мікалаеўскага сельскага Савета Светлагорскага р-на Гомельскай вобл.
  2. ↑ а б МАСЛЮКОЎ, Т. В. Этнограф і пушкініст // Рэгіянальны партал — Светлагорск.
  3. ↑ АНИКИН В. Русский язык как важный элемент гимназического образования в Бессарабии (XIX — начало ХХ в.) // Русин. 2007. № 2. С. 56—63. ISSN 1857-2685. (руск.)
  4. ↑ Бессарабия. Графический, исторический, статистический, экономический, этнографический, литературный и справочный сборник / Под ред. П. А. Крушевана. М., 1903. (руск.)

Літаратура

  • СКІДАН, В. І. Па слядах збіральніка фальклора // Полымя. 1977. № 3.
  • СКІДАН, В. І. Аляксандр Шыманоўскі // Светлагорскія навіны. 1992. 14, 17 кастрычніка.
  • РАМАНЦОЎ, В.; ФЕДЗЮКОВА, Н. А. Н. Шыманоўскі // Светлагорскія навіны. 1993. 8 верасня.
  • СКІДАН, В. І. Вучоны з вёскі Чэрнін // Памяць: Светлагорск. Светлагорскі раён. У 2 кн. Кн. 1. Мн., 2000, с. 116 — 118. ISBN 985-01-0254-3.
  • СКІДАН, В. І. Шыманоўскі Аляксандр Нічыпаравіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 2. Мн., 2003, с. 245.
  • СКІДАН, В. І. Шыманоўскі Аляксандр Нічыпаравіч // Беларуская энцыклапедыя. У 18 т. Т. 18. Кн. 1. Мн., 2004, с. 12. ISBN 985-11-0295-4.
  • МАСЛЮКОЎ, Т. В.; КУЗЬМІЧ Л. П. Філолаг з вёскі Чэрнін: Аляксандр Шыманоўскі // Дняпроўскія матывы / Пад агульнай рэдакцыяй І. Ф. Штэйнера. Гомель, 2009, с. 140—142. ISBN 978-985-6927-03-7.

У Сеціве

Галерэя

Мясціны, звязаныя з жыццём і дзейнасцю А. Шыманоўскага.

  • Мазыр, мужчынская гімназія.
    Мазыр, мужчынская гімназія.
  • Санкт-Пецярбургскі універсітэт. Пачатак 20 ст.
    Санкт-Пецярбургскі універсітэт. Пачатак 20 ст.
  • Кішынёў, 1-ая мужчынская гімназія.
    Кішынёў, 1-ая мужчынская гімназія.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Аляксандр_Нічыпаравіч_Шыманоўскі&oldid=897303"