Ŭ
| Лацінская літара U з брэвэ | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ŭŭ | |||||||||||||||||||||||
|
Выява
| |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
|
Характарыстыкі | |||||||||||||||||||||||
|
Назва |
Ŭ: latin capital letter u with breve | ||||||||||||||||||||||
|
Юнікод |
Ŭ: U+016C | ||||||||||||||||||||||
|
HTML-код |
Ŭ: | ||||||||||||||||||||||
|
UTF-16 |
Ŭ: 0x16C | ||||||||||||||||||||||
|
URL-код |
Ŭ: %C5%AC | ||||||||||||||||||||||
Ŭ, ŭ (u нескладовае, альбо u з брэвэ) — 31-я літара беларускага лацінскага алфавіта. Таксама 26-я літара алфавіта мовы эсперанта, 36-я літара джарайскага алфавіта.
Беларуская мова[правіць | правіць зыходнік]
У беларускай мове мае назву у нескладовае (u nieskładovaje), яе адпаведнікам у кірылічным алфавіце ёсць літара у нескладовае (Ў, ў).
Таксама выкарыстоўваецца ў Інструкцыі па транслітарацыі геаграфічных назваў Рэспублікі Беларусь[1], ALA-LC[2].
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Сучасная літаратурная беларуская мова зараджалася ў першай палову XIX стагоддзя найперш лацінскай графікай[3]. Першым выпадкам ужывання літары ŭ стала кніга польскамоўнага пісьменніка Габрыэля Асоўскага «Таямнічае даміно» (1845), дзе пісьменнік ужывае для яе адпаведнага гуку [w] у беларускамоўных дыялогах герояў[4]. Пазней у беларускіх тэкстах літару ўжываў этнограф Аляксандр Рыпінскі (1853—1854). Пры гэтым доўгі час лічылася, што свой сучасны выгляд літара набыла ў кракаўскім выданні «Dudka Białaruskaja» 1891 года Францішка Багушэвіча[5].
Эсперанта[правіць | правіць зыходнік]
Як і ў беларускай мове, ŭ у эсперанта вымаўляецца як [w] ці як [u̯], пераважна ў дыфтонгах aŭ, eŭ і радзей oŭ.
Лічыцца, што такая форма графемы была натхнёная беларускай літарай ў[5].
Выкарыстоўваецца для гуку [w] у гукаперайманнях, як у ŭa! (па-беларуску: ўа!), і адназначна ў ŭo (па-беларуску: ўо!), якое ёсць эсперанта-назвай самой літары ŭ.
Крыніцы[правіць | правіць зыходнік]
- ↑ National System of Geographic Names Transmission into Roman Alphabet in Belarus, Ninth United Nations Conference on the Standardization of Geographical Names New York , 21—30 August 2007
- ↑ ALA-LC Romanization Table for Belarusian (англ.)
- ↑ Lacinka.Foundation. Jak mianialisia litary ŭ bielaruskaj lacincy - Lacinka.Foundation . Lacinka.Foundation (12 сакавіка 2023). Праверана 23 лютага 2024.
- ↑ Антон Францішак Брыль Беларускія фрагменты ў рамане “Таямнічае даміно” Габрыэля Асоўскага // Роднае Слова №12. — 2021.
- ↑ а б ЭЛМБ 1986, с. 377.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Аляксандр Булыка. У нескладовае // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: У 5-і т. / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1986. — Т. 4. Накцюрн — Скальскі. — С. 377. — 742 с. — 9 500 экз.
