Аляксандр Язэп Сляндзінскі

Аляксандр Язэп Сляндзінскі
Aleksander Józef Sleńdziński
Аўтапартрэт (1849), Галерэя імя Сляндзінскіх у Беластоку
Дата нараджэння	13 сакавіка 1803(1803-03-13)
Месца нараджэння	Вільня, Віленскі павет, Літоўска-Віленская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	1878[…] ці 18 жніўня 1878(1878-08-18) (75 гадоў)
Месца смерці	Вільня, Віленскі павет, Віленская губерня, Расійская імперыя
Месца пахавання	Бернардзінскія могілкі
Грамадзянства	Расійская імперыя
Род дзейнасці	мастак
Жанр	партрэт
Вучоба	Віленскі ўніверсітэт
Мастацкі кірунак	рэалізм
Уплыў	Ян Рустэм, Казімір Ельскі
Уплыў на	Вікенцій Леапольд Сляндзінскі
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Аляксандр Язэп Сляндзінскі (1803, Вільня  — 1878, Вільня) — расійскі, польскі і літоўскі мастак, бацька мастака Вінцэся Сляндзінскага, дзед мастака Людаміра Сляндзінскага

Біяграфія

Быў адным з дзевяці дзяцей у сям'і купца, крамніка і бурмістра віленскага Марціна Сляндзінскага і яго жонкі Кацярыны з Вайцяховічаў. Дзяцінства правёў у бацькоўскім доме ў Вільні па вуліцы Вялікай, 203 (зараз вуліца Дзіджыоі, 15).

У 1819—1831 вывучал жывапіс, графіку, разьбярства, архіэктуру і гісторыю ў Віленскім універсітэце. Разьбярствам займаўся ў знакамітага вучня Андрэ Ле Бруна — Казіміра Ельскага. Выкладчыкам малюнка быў Ян Рустэм. Гісторыю вывучаў разам з Юзафам Крашэўскім, з якім потым сябраваў.

Вядома, што ў 1842 Аляксандр Сляндзінскі працаваў мастаком у маёнтку Чырвоны двор у Ковенскім павеце. Маёнтак належаў Бенедыкту Тышкевічу, які быў мецэнатам і заступнікам мастака. У Чырвоным двары Аляксандр звёў сяброўства з віленскім мастаком-пейзажыстам і сцэнографам Альбертам Жаметам. З 1948 Аляксандр служыў у якасці хатняга настаўніка малюнку Тышкевичаў. Для пабудаванай мясцовай царквы зрабіў роспісы крыжа і некаторых алтароў.   У гады жыцця ў Вільне (1840—1848) сябраваў з Станіславам Манюшкам і даваў урокі малявання яго дачцэ Элізабэт. Манюшка таксама даваў урокі фартэпіяна сыну Аляксандра Вінцэсю. Да Сляндзінскіх прыходзіў паэт Сыракомля, у іх доме праводзіліся музычна-паэтычныя вечарыны.

З канцу 1840-х гадоў, разам са сваёй жонкай, Каралінай з Каргоўдаў (1812 — 23.09.1883) жыў у маёнтках Барцяны і Баярышкі пад Коўна. У іх было шэсцера дзяцей — тры дачкі і тры сына:

• Станіслаў (інжынер сувязі)
• Вікторыя Феліцыя (нар. 30.08.1835 у Ёнаве)
• Вінцэнт Леапольд (нар. 02.01.1837 у Скрабіна, мастак)
• Кацярына Ізабэла (нар. 05.11.1841 у Барцянах)
• Ёгана Людгарда (нар. 4.04.1844 у Барцянах)
• Аляксандр Джон (нар. 1842, батанік, супрацоўнік Ягелонскага ўніверсітэту)

Аляксандр памёр у 1878 годзе ў Вільні, пахаваны на Бернардынскіх могілках у грабніцы, якую ён заснаваў у 1833 для сваіх бацькоў.

Творчасць

Ствараў карціны рэлігійнага характэру, у прыватнасці, Мадонна з дзіцем у царкве Святой Тэрэзы ў Вільні, Святая Сесілія ў дамініканскам саборы ў Вільні. Партрэтны жывапіс, на якім спецыялізаваўся Аляксандр Язэп, быў стылістычна блізкі да манеры Яна Рустэма, характарызаваўся вялікім візуальным падабенствам з партрэтуемымі. Таксама маляваў сцэны гістарычнага жанру, спасылаючыся на студзеньскае паўстанне. Творы пабытовага жанру былі часта з алегарычным зместам, падобна манеры Д. Тэнірса. У сцэнах з жыцця бедных людзей і жабракоў выкарыстоўваў натуралістычныя формы, падкрэсліваючы ўродлівыя прыкметы.

• 
  Партрэт жонкі Караліны
• 
  Андрэй Снядэцкі
• 
  Казімір Брадзінскі
• 
  Яўрэйская карчма

Спасылкі

• Galeria Slendzinskich w Białystoku
• Сяргей Гваздзёў Людамір Сляндзінскі. Трайны партрэт // «Новы час» № 17 (338), 3 мая 2013. — С. 15.