Анатаз

Анатаз
Крышталь анатазу на кварцы
Формула	TiO2
Прымесь	Fe, Sn, Nb
Сінгонія	тэтраганальная
Колер	буры, жоўты, сінявата-шэры да чорнага
Колер рысы	белы
Бляск	алмазны, металічны
Цвёрдасць	5,5—6
Шчыльнасць	3,8—3,9 г/см³

Аната́з — мінерал, адна з трох паліморфных мадыфікацый двухвокісу тытану (TiO₂). Утрымлівае 59,94 % тытану, 40,06 % кіслароду. Дамешкі жалеза, зрэдку волава і ніобію.

Апісанне

Крышталізуецца ў тэтраганальнай сінгоніі. Утварае біпірамідальныя, таблітчастыя і прызматычныя крышталі. Колер шэра-буры, жоўты, сінявата-шэры да чорнага. Бляск алмазны, металічны. Цвёрдасць 5,5—6 па шкале Моаса. Шчыльнасць 3,8—3,9 г/см³. Малекулярная маса 79,9 а.а.м. Тэмпература плаўлення 1870 °C. Тэмпература раскладання 2900 °C. Не раствараецца ў вадзе і кіслотах. Пры награванні да тэмпературы 620—650 °C пераўтвараецца ў рутыл.

Паходжанне і радовішчы

Анатаз з’яўляецца другасным мінералам, які вылучаецца пры пераўтварэнні іншых тытазмяшчальных мінералаў. Сустракаецца ў пегматытах і крышталічных сланцах. Крышталі сустракаюцца на кварцы ў жылах альпійскага тыпу. Дзякуючы хімічнай устойлівасці і значнай масе, часта сустракаецца ў россыпных радовішчах. Радовішчы ў Швейцарыі, на Урале, у Бразіліі. Сустракаецца разам з рутылам, ільменітам, брукітам, тытанітам, альбітам, адулярам, хларытам, эпідотам, горным хрусталём.

Выкарыстанне

Практычнага значэння анатаз не мае.

Літаратура

• Аношка Я. І. Анатаз // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз. — С. 92.
• Анатаз // Большой энциклопедический словарь: В 2-х т. / Гл. ред. А. М. Прохоров. — М.: Сов. энциклопедия, 1991. — Т. 1. — С. 52. — 863 с. — 2 000 000 экз. — ISBN 5-85270-042-8 (т. 1.). (руск.)

Спасылкі

• Anatase Mineral Data // The Mineralogy Database (англ.)
• Анатаз // Інфармацыя на сайце ХиМиК.ру (руск.)
• Анатаз // Музей естественной истории. Электронная энциклопедия природы (руск.)