Анатаз
| Анатаз | |
|---|---|
 | |
| Формула | TiO2 |
| Прымесь | Fe, Sn, Nb |
| Статус IMA | approved mineral and/or valid name (A)[d][1] |
| Фізічныя ўласцівасці | |
| Колер | буры, жоўты, сінявата-шэры да чорнага |
| Колер рысы | белы |
| Бляск | алмазны, металічны |
| Цвёрдасць | 5,5—6 |
| Шчыльнасць | 3,8—3,9 г/см³ |
| Сінгонія | тэтраганальная |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
|
Анатаз на Вікісховішчы |
|---|
Аната́з[2] — мінерал, адна з трох паліморфных мадыфікацый двухвокісу тытану (TiO2). Утрымлівае 59,94 % тытану, 40,06 % кіслароду[3]. Дамешкі жалеза, зрэдку волава і ніобію.
Апісанне
[правіць | правіць зыходнік]Крышталізуецца ў тэтраганальнай сінгоніі. Утварае біпірамідальныя, таблітчастыя і прызматычныя крышталі. Колер шэра-буры, жоўты, сінявата-шэры да чорнага. Бляск алмазны, металічны. Цвёрдасць 5,5—6[3][4] па шкале Моаса. Шчыльнасць 3,8—3,9[4] г/см³. Малекулярная маса 79,9[5] а.а.м. Тэмпература плаўлення 1870[5] °C. Тэмпература раскладання 2900[5] °C. Не раствараецца ў вадзе і кіслотах. Пры награванні да тэмпературы 620—650 °C пераўтвараецца ў рутыл[2].
Паходжанне і радовішчы
[правіць | правіць зыходнік]Анатаз з’яўляецца другасным мінералам, які вылучаецца пры пераўтварэнні іншых тытазмяшчальных мінералаў. Сустракаецца ў пегматытах і крышталічных сланцах. Крышталі сустракаюцца на кварцы ў жылах альпійскага тыпу. Дзякуючы хімічнай устойлівасці і значнай масе, часта сустракаецца ў россыпных радовішчах[4]. Радовішчы ў Швейцарыі, на Урале, у Бразіліі[4]. Сустракаецца разам з рутылам, ільменітам, брукітам, тытанітам, альбітам, адулярам, хларытам, эпідотам, горным хрусталём[4].
Выкарыстанне
[правіць | правіць зыходнік]Практычнага значэння анатаз не мае[4].
Зноскі
- ↑ International Mineralogical Association - Commission on new minerals, nomenclature and classification The IMA List of Minerals (February 2013) — 2013.
- ↑ а б Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз.
- ↑ а б Anatase Mineral Data // The Mineralogy Database (англ.)
- ↑ а б в г д е Анатаз // Музей естественной истории. Электронная энциклопедия природы (руск.)
- ↑ а б в Анатаз // Інфармацыя на сайце ХиМиК.ру (руск.)
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Аношка Я. І. Анатаз // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз. — С. 92.
- Анатаз // Большой энциклопедический словарь: В 2-х т. / Гл. ред. А. М. Прохоров. — М.: Сов. энциклопедия, 1991. — Т. 1. — С. 52. — 863 с. — 2 000 000 экз. — ISBN 5-85270-042-8 (т. 1.). (руск.)
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- Anatase Mineral Data // The Mineralogy Database (англ.)
- Анатаз // Інфармацыя на сайце ХиМиК.ру (руск.)
- Анатаз // Музей естественной истории. Электронная энциклопедия природы (руск.)
Слоўнікі і энцыклапедыі | |
|---|---|
| Нарматыўны кантроль |
