Андрэйс Пумпурс

Андрэйс Пумпурс
лат.: Andrejs Pumpurs
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	22 верасня (4 кастрычніка) 1841
Месца нараджэння	Jumprava Parish[d], Рыжскі павет[d], Ліфляндская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	6 (19) ліпеня 1902 (60 гадоў)
Месца смерці	Рыга, Ліфляндская губерня, Расійская імперыя
Пахаванне	Вялікія могілкі[d]
Грамадзянства	Расійская імперыя
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	паэт, пісьменнік, афіцэр
Гады творчасці	1869 — цяп. час
Жанр	эпас
Мова твораў	латышская мова
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

А́ндрэйс Пу́мпурс (лат.: Andrejs Pumpurs; 10 верасня (22 верасня) 1841, хутар Кейраны, Ліелюмправа, Рыжскі павет, Ліфляндская губерня, Расійская імперыя — 23 чэрвеня (6 ліпеня) 1902, Рыга, Ліфляндская губерня, Расійская імперыя) — латышскі паэт, найбольш вядомы дзякуючы стварэнню эпічнага твору «Лачплесіс» і бачны дзеяч руху младалатышы. Таксама прымаў удзел добраахвотнікам у вайне на баку Сербіі супраць Асманскай імперыі ў 1876 годзе, а таксама служыў афіцэрам у расійскім войску. Быў заўзятым прапагандыстам латышскай культуры.

Біяграфія

Быў адным з трох дзяцей з сям’і малазямельнага селяніна. Не маючы магчымасці працягнуць сваю адукацыю пасля завяршэння трохгадовага курсу з-за беднасці сваёй сям’і, быў вымушаны працаваць каморнікам і рабіць брудную працу са сваім бацькам. Пумпурс захапляўся латышскай вуснай традыцыяй, асабліва моцна яму падабаліся легенды. Свае першыя вершы і раннія накіды эпасу былі напісаны ў Пебалзе, сельскім цэнтры латышскай адукацыі і культурнага жыцця паміж 1867 і 1872 гадамі.

Пасля кароткага перыяду ў Рызе ён з’ехаў у Маскву ў 1876 годзе, дзе пазнаёміўся са славянафіламі Іванам Аксакавым і ​​Міхаілам Катковым. Пумпурс стаў трэцім латышскім добраахвотнікам, які змагаўся за Сербію з іншымі расійскімі саюзнікамі супраць туркаў. Ваенная кар’ера вымусіла яго з’ехаць у Севастопаль, а затым у Адэсу, дзе ён атрымаў адукацыю афіцэра. У 1882 годзе ён вярнуўся на радзіму, дзе браў удзел у таемных сустрэчах руху нарадавольцаў. З 1895 года ён працаваў інтэндантам у Дзвінску. Памёр праз рэўматызм, пахаваны на Вялікіх могілках у Рызе.

Памяць

Бюст у скверы Пумпурса (Даўгаўпілс)

Паштовая марка СССР, 1961

• Імем Андрэйса Пумпурса названы вуліцы ў Рызе і шматлікіх іншых гарадах Латвіі.
• У цэнтры Даўгаўпілса ў скверы, які носіць імя паэта, пастаўлены помнік (скульптар Волкава).
• У Ліелвардэ адкрыты музей паэта.
• У 1961 годзе была выпушчана паштовая марка СССР, прысвечаная Пумпурсу.

Літаратура

• Viktors Hausmanis, ed.: Latviešu rakstniecība biogrāfijās. Rīga: LZA, 1992.
• Anita Rožkalne, project manager: Latviešu rakstniecība biogrāfijās. 2., rev. und erw. Aufl.- Rīga: Zinātne, 2003.
• Teodors Zeiferts: Latviešu rakstniecības vēsture. Rīga: 1922.
• Arveds Švābe: Latvijas vēsture 1800—1914. Uppsala: Daugava, 1958.
• Arveds Švābe, ed.: Latvju enciklopēdija. Stockholm: Trīs Zvaigznes, 1952—1953.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Андрэйс Пумпурс
• Працы на праекце Gutenberg
• Працы ў Internet Archive
• Старонка на сайце Philatelia.Ru