Перайсці да зместу

Андрэй Юр’евіч Дварнічэнка

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Андрэй Юр’евіч Дварнічэнка
руск.: Андрей Юрьевич Дворниченко
Род дзейнасці гісторык, выкладчык універсітэта
Дата нараджэння 5 чэрвеня 1957(1957-06-05) (67 гадоў)
Месца нараджэння
Грамадзянства
Месца працы
Альма-матар
Узнагароды і прэміі
медаль ордэна «За заслугі перад Айчынай» II ступені

Андрэй Юр’евіч Дварнічэнка (руск.: Андрей Юрьевич Дворниченко; нар. 5 чэрвеня 1957(1957-06-05), Стаўрапаль) — савецкі і расійскі гісторык, доктар гістарычных навук (1993), прафесар (1995), дэкан гістарычнага факультэта СПбДУ (2001—2011) і загадчык кафедры гісторыі Расіі са старажытных часоў да XX стагоддзя (з 2003). У 2011—2022 гадах займаў пасаду прарэктара СПбДУ па навуковай рабоце — дырэктара музейнага комплексу ўніверсітэта.

Асноўнай вобласцю спецыялізацыі з’яўляецца гісторыя Расіі, а дакладней — Старажытнарускай дзяржавы, а таксама Вялікае Княства Літоўскае. Разам з тым займаецца ўкраінскай гісторыяй, казацтвам, гістарыяграфіяй і гістарычнай геаграфіяй Старажытнай Русі.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Адукацыя[правіць | правіць зыходнік]

Скончыў сярэднюю школу ў Стаўрапалі, пасля чаго год працаваў будаўнічым рабочым[1]. Затым паступіў на гістарычны факультэт ЛДУ. Спецыялізаваўся па кафедры гісторыі СССР (цяпер — гісторыі Расіі са старажытных часоў да XX стагоддзя).

Падчас навучання займаўся ў семінары прафесара Уладзіміра Васільевіча Маўродзіна. Навуковым кіраўніком студэнта быў іншы буйны спецыяліст па гісторыі Старажытнай Русі — Ігар Якаўлевіч Фраянаў. У 1980 годзе, скончыўшы факультэт, Дварнічэнка залічаны ў аспірантуру. У 1983 годзе падрыхтаваў кандыдацкую дысертацыю «Гарадская абшчына Верхняга Падняпроўя і Падзвіння ў XI—XV стагоддзях». Апанентамі пры абароне працы былі ленінградскі гісторык Юрый Георгіевіч Аляксееў (спецыяліст па ваеннай гісторыі Расіі, Старажытнай Русі і часам Івана III) і маскоўскі гісторык і археолаг, спецыяліст па старажытнай Русі і Смаленшчыне Леанід Васільевіч Аляксееў[2].

Праца на факультэце і навуковая дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

У 1982 годзе Дварнічэнка стаў асістэнтам на кафедры. У 1988 годзе, ужо будучы кандыдатам навук, атрымаў вучонае званне дацэнта. У гады вучобы і працы актыўна займаўся грамадскай дзейнасцю: быў старшынёй студэнцкага акадэмічнага савета, начальнікам штаба грамадзянскай абароны на факультэце, быў адказным сакратаром, а затым — старшынёй факультэцкай прыёмнай камісіі, намеснікам дэкана па завочным, а таксама вячэрнім аддзяленнях. За актыўную дапамогу факультэту Дварнічэнку не раз узнагароджваўся прэміямі і ганаровымі граматамі[1].

У тым жа 1988 годзе ў суаўтарстве з Фраянавым выпусціў кнігу «Гарады-дзяржавы Старажытнай Русі», якая стала вынікам шматгадовай працы навукоўцаў. Праца мела важнае значэнне для развіцця гістарыяграфічнага напрамку, прысвечанага вывучэнню Старажытнай Русі. Гісторыкі даследавалі ўсе землі Старажытнарускай дзяржавы, паказаўшы станаўленне ў іх асаблівай палітычнай адзінкі — горада-дзяржавы. Аўтары абверглі меркаванне аб эканамічнай неплацежаздольнасці асобных рускіх зямель, таксама ў кнізе быў удакладнены характар княжацкай улады ў перыяд распаду Кіеўскай Русі.

Паралельна з вывучэннем рускай гісторыі Дварнічэнка стаў займацца гісторыяй Вялікім Княствам Літоўскім. Першыя артыкулы па гэтай тэме даследчык напісаў, будучы аспірантам, а ў 1993 годзе выйшла манаграфія Дварнічэнка «Рускія землі Вялікага Княства Літоўскага (да пачатку XVI стагоддзя). Нарысы гісторыі абшчыны, саслоўяў і дзяржаўнасці», якая легла ў аснову доктарскай дысертацыі навукоўца. Гэты фундаментальны праца адзначана ВАК як адна з трох лепшых дысертацый у гуманітарных навуках. Асноўным сэнсам даследавання стала паказанне пераходу ад горада-дзяржавы да саслоўна-арыстакратычнай манархіі. Дварнічэнку і яго ўкладу ў вывучэнне беларускай, літоўскай, украінскай гісторыі прысвечаны асобны артыкул у «Энцыклапедыі Вялікага Княства Літоўскага»[1].

Акрамя таго, Дварнічэнка займаўся вывучэннем гісторыі Украіны, казацкай гісторыяй, гістарыяграфіяй гісторыі Расіі. Даследчык стаў аўтарам некалькіх навучальных дапаможнікаў па гісторыі Расіі.

У 1995 годзе гісторыку было прысвоена вучонае званне прафесара, а ў 1998 годзе ён стаў першым загадчыкам кафедры гісторыі для выкладання на прыродазнаўчых і гуманітарных факультэтах (агульнаўніверсітэцкая кафедра). Ён чытаў курсы па гісторыі Украіны і Расіі, потым — курс па гістарыяграфіі, спецыяльныя курсы і вёў семінары.

Дэкан[правіць | правіць зыходнік]

З 2001 года Дварнічэнка выконваў абавязкі, а ў 2002 годзе рашэннем Вучонага савета змяніў на пасадзе дэкана факультэта свайго настаўніка Ігара Якаўлевіча Фраянава. У гэтым жа годзе стаў рэдактарам гістарычнай серыі «Весніка СПбДУ». Пры ім на факультэце з’явілася кафедра гісторыі славянскіх і балканскіх краін, а ў 2003-м ён стаў загадчыкам кафедры гісторыі Расіі з самых старажытных часоў да XX стагоддзя — найбуйнейшай і адной з найстарэйшых на гістфаку. У 2006 годзе Дварнічэнка ўзначаліў рэдакцыйную калегію «Прац кафедры гісторыі Расіі з самых старажытных часоў да XX стагоддзя».

З імем даследчыка звязана мадэрнізацыя факультэта: з’явілася 6 новых кафедраў, сярод якіх гісторыя славяна-балканскіх краін, прадпрымальніцтва і менеджменту і іншыя, адкрыліся 2 новыя спецыяльнасці — мастацтвазнаўства і музеялогія, з’явілася 10 навуковых цэнтраў. Факультэт заставаўся адным з лідараў у галіне гістарычнай і агульнагуманітарнай вышэйшай адукацыі ў Расійскай Федэрацыі. У снежні 2007 года ён быў пераабраны дэканам на другі тэрмін[1].

26 верасня 2011 года праз 10 гадоў знаходжання на пасадзе склаў з сябе паўнамоцтвы дэкана, пры гэтым захаваўшы пасаду загадчыка кафедры. У 2011—2022 гадах займаў пасаду прарэктара СПбДУ па навуковай рабоце — дырэктара музейнага комплексу ўніверсітэта.

У сакавіку 2022 года падпісаў зварот супрацоўнікаў СПбДУ ў падтрымку расійскага ўварвання ва Украіну[3][4].

Асноўныя працы[правіць | правіць зыходнік]

А. Ю. Дворнічэнка — аўтар некалькіх манаграфій, мноства артыкулаў, рэцэнзій і навучальных дапаможнікаў:

  • Городская община верхнего Поднепровья и Подвинья в XI—XV веках // Дисс. канд. ист. наук. — Л., 1983.
  • История СССР (с древнейших времён до XVIII века). Методические указания. — Л.: ЛГУ, 1986.
  • Фроянов И. Я., Дворниченко А. Ю. Города-государства Древней Руси / Ленинградский государственный университет имени А. А. Жданова. — Л.: Изд-во Ленингр. ун-та, 1988. — 272 с. — 8000 экз. — ISBN 5-288-00115-4.
  • Князь Свидригайло и западнорусские городские общины // Проблемы отечественной истории. Межвуз. сб. — Вып. 11: Генезис и развитие феодализма в России. — ЛГУ, 1988.
  • «Крещение» 988 года (совм. с проф. Ю. В. Кривошеевым) // Политехник. — 1988. — № 13.
  • Рюриковичи: Биографические очерки (совм. с проф. А. Я. Дегтярёвым и проф. И. Я. Фрояновым). — Л.: Омис, 1990.
  • Русские земли Великого княжества Литовского (до начала XVI века): Очерки истории общества, сословий и государственности // Дисс. докт. ист. наук. — СПбГУ, 1993.
  • История Украины и проблемы средневековой восточнославянской государственности // Вестник СПбГУ (Историческая серия). — Сер. 3. — Вып. 2. — № 16. — 1993
  • О ранних казачьих сообществах // Вестник СПбГУ (Историческая серия). — Сер. 2. — Вып. 2. — № 9. — 1995.
  • К проблеме восточнославянского политогенеза // Ранние формы политической организации: от первобытности к государственности. — М.: Восточная литература, 1995.
  • История России. Народ и власть (совм. с проф. А. В. Петровым и В. В. Пузановым). — СПб.: Лань, 1997.
  • Владимир Васильевич Мавродин. Страницы жизни и творчества. — СПб.: Филфак СПбГУ, 2001.
  • Отечественная история (до 1917 года) (совм. с проф. М. Ф. Флоринским и проф. С. Г. Кащенко). — М.: Гардарики, 2002.
  • Русская история с древнейших времён до наших дней (совм. с доц. Е. В. Ильиным, проф. Ю. В. Тотом, проф. Ю. В. Кривошеевым) // Учебное издание. — М.; СПб.: Лань, 2002.
  • История России (совм. с проф. Ю. В. Тотом, проф. М. В. Ходяковым). Учебное пособие. — М.: Гардарики, 2007.
  • Дворниченко А. Ю. Российская история с древнейших времён до падения самодержавия. Учебное пособие. — М.: Весь Мир, 2010. — 944 с. — ISBN 978-5-7777-0452-8.
  • Дворниченко А. Ю. Городская община Верхнего Поднепровья и Подвинья в XI–XV вв.. — М.: «Весь Мир», 2013. — 232 с. — 500 экз. — ISBN 978-5-7777-0522-8.
  • Зеркала и химеры о возникновении Древнерусского государства. — СПб.; М., 2014.
  • Дворниченко А. Ю. Россия. Загадка истории. — М.: «Весь Мир», 2015. — 240 с. — ISBN 978-5-7777-00642-2.
  • Дворниченко А. Ю. Зеркала и химеры. О возникновении древнерусского государства. — СПб.: ЕВРАЗИЯ; М.: ИД Клио, 2017. — 560 с. ISBN 978-5-91852-170-0 (ЕВРАЗИЯ); ISBN 978-5-906518-37-8 (ИД Клио)
  • Дворниченко А. Ю. Русский историк Георгий Вернадский. Путешествие в мире людей, идей и событий. — СПб.: ЕВРАЗИЯ, 2017. — 724 с. — ISBN 978-5-8071-0340-1.
  • Дворниченко А. Ю. Прощание с Революцией. — М.: «Весь Мир», 2018. — 272 с. — ISBN 978-5-7777-0716-1.
  • Дворниченко А. Ю. Rus Lietuvos: Великое княжество Литовское от рассвета до заката. — СПб.: «Евразия», 2019. — 128 с. — ISBN 978-5-8071-0437-3.

Крыніцы[правіць | правіць зыходнік]

  1. ↑ а б в г Архивированная копия. Архівавана з першакрыніцы 20 чэрвеня 2015. Праверана 14 верасня 2009.
  2. ↑ Брачев В. C., Дворниченко А. Ю. Кафедра русской истории Санкт-Петербургского университета (1834—2004) Архіўная копія ад 2 верасня 2010 на Wayback Machine
  3. ↑ 300 преподавателей и студентов СПбГУ в письме президенту поддержали операцию на Украине. Фонтанка.ру (5 сакавіка 2022). Архівавана з першакрыніцы 2 сакавіка 2024. Праверана 3 сакавіка 2024.
  4. ↑ Обращение к Президенту Российской Федерации сотрудников Санкт-Петербургского государственного университета. Архівавана з першакрыніцы 2 сакавіка 2024. Праверана 3 сакавіка 2024.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Андрэй_Юр’евіч_Дварнічэнка&oldid=4784521"