Бронзавы салдат

Манумент
Манумент паўшым у Другой сусветнай вайне
Teises maailmasõjas hukkunutele
Помнік на Вайсковых могілках Таліна (2007)
59°25′17″ пн. ш. 24°45′55″ у. д.
Краіна	Эстонія
Горад	Талін
Скульптар	Enn Roos[d]
Дата заснавання	23 верасня 1947
Будаўніцтва	1945—1947 гады
Статус	ахоўваецца дзяржавай
Матэрыял	бронза
Стан	дзейны
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Бронзавы салдат (эст.: Pronkssõdur) — нефармальная назва помніка савецкім воінам, загінулым у Вялікай Айчыннай вайне, якая стала агульнаўжывальнай у сувязі з кампаніяй па яго пераносу з цэнтра Таліна на Вайсковыя могілкі і звязанымі з гэтым падзеямі.

Штогод вайскоўцы, якія ваявалі ў Чырвонай Арміі, і многія іншыя людзі збіраюцца ля помніка 9 траўня ў Дзень Перамогі і 22 верасня ў дзень заняцця Таліна савецкімі войскамі.

Гісторыя

Помнік Воіну-вызваліцелю Таліна ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў быў адкрыты 22 верасня 1947 года на ўзгорку Тынісмягі (эст.: Tõnismägi — холм св. Антонія) у цэнтры Таліна насупраць царквы Карлі (эст.: Kaarli kirik). З 1995 года афіцыйная назва — Манумент паўшым ў Другой сусветнай вайне.

Манумент быў узведзены побач з брацкай магілай, у якой 14 красавіка 1945 года былі перапахаваныя 13 савецкіх вайскоўцаў, якія загінулі пад Талінам у ходзе Талінскай аперацыі 1944 года падчас Вялікай Айчыннай вайны і раней пахаваных у іншых частках горада. Першапачатковае месцазнаходжанне помніка — у цэнтры горада, насупраць царквы Карлі невыпадкова: раней царкву атачалі могілкі.

З 1990-х гадоў лёс мемарыяла і пахавання стаў прадметам жорсткіх дыскусій, паколькі частка эстонцаў лічыла яго сімвалам савецкай акупацыі. У пачатку 1990-х гадоў, пасля абвяшчэння Эстоніяй незалежнасці, быў патушаны Вечны агонь. Таблічкі з імёнамі загінуўшых былі заменены ў 1994 годзе таблічкамі з надпісам «Загінулым ў Другой сусветнай вайне» на эстонскай і рускай мовах.

У сярэдзіне красавіка 2007 года ўрад Эстоніі прыняў рашэнне перанесці мемарыял з цэнтра горада. Дэмантаж манумента і знос мемарыяльнай сцены ў ноч з 26 на 27 красавіка 2007 года пацягнулі за сабой масавыя хваляванні ў Таліне і іншых гарадах Эстоніі. 30 красавіка постаць «Бронзавага салдата» была ўсталяваная на Вайсковых могілках па вуліцы Фільтры. 1 мая 2007 года на Тынісмягі былі завершаны раскопкі і эксгумацыя парэшткаў пахаваных. Астатняя частка мемарыяла была ў паменшаным выглядзе была пабуданава на Вайсковых могілках да канца чэрвеня 2007 года. Перапахаванне васьмярых ваеннаслужачых адбылося 3 ліпеня.