Візантыйская Албанія

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

У 395 годзе Рымская імперыя была канчаткова падзелена, і тэрыторыя сучаснай Албаніі стала часткай Візантыйскай імперыі.

Карта Балкан у VI стагоддзі нашай эры, якая ілюструе рымскія правінцыі, буйныя паселішчы і дарогі.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Антычнасць[правіць | правіць зыходнік]

Пасля таго, як рэгіён захапіў рымляне ў 168 годзе да нашай эры, ён стаў часткай правінцыі Македонія . Цэнтральная частка сучаснай Албаніі пазней была аддзялена як Epirus nova (« Новы Эпір »), у той час як паўднёвая засталася пад эпірскім ветам, а паўночныя часткі належалі Прэвалітане .

Уварванне варвараў[правіць | правіць зыходнік]

У першыя дзесяцігоддзі пад уладай Візантыі (да 461 г.) Эпір зведаў спусташэнне набегаў вестготаў, гунаў і остготаў . У 4 стагоддзі варварскія плямёны пачалі паляваць на Рымскую імперыю. Першымі прыбылі германскія готы і азіяцкія гуны, якія ўварваліся ў сярэдзіне стагоддзя; авары напалі ў 570 г.; і славянскія сербы і харваты захапілі рэгіён у пачатку 7 ст. Прыкладна праз пяцьдзесят гадоў булгары заваявалі большую частку Балканскага паўвострава і пашырылі сваю тэрыторыю на нізіны цяперашняй цэнтральнай Албаніі. Увогуле захопнікі знішчылі або аслабілі рымскія і візантыйскія культурныя цэнтры на землях, якія стануць Албаніяй. [1]

Сярэднявечча[правіць | правіць зыходнік]

Царкоўны раскол[правіць | правіць зыходнік]

З 1-га і 2-га стагоддзяў хрысціянства стала агульнапрынятай рэлігіяй на большай частцы Усходняй Рымскай імперыі, выцесніўшы паганскі політэізм. Хоць краіна знаходзілася ў складзе Візантыі, хрысціяне ў рэгіёне заставаліся пад юрысдыкцыяй Папы Рымскага да 732 года. У той год візантыйскі імператар Леў III Ісаўрыец, раззлаваны архіепіскапамі рэгіёну за тое, што яны падтрымалі Рым у іканаборстве, аддзяліў царкву правінцыі ад рымскага папы і аддаў яе пад канстанцінопальскі патрыярх. Калі ў 1054 годзе хрысціянская царква падзялілася паміж Усходам і Рымам, рэгіён паўднёвай Албаніі захаваў свае сувязі з Канстанцінопалем, а поўнач вярнуўся пад юрысдыкцыю Рыма.  Гэты раскол стаў першай значнай рэлігійнай фрагментацыяй краіны.

Панаванне Візантыі і канфлікты з заходнімі дзяржавамі[правіць | правіць зыходнік]

Пазней, у пачатку 9-га стагоддзя, візантыйскі ўрад заснаваў тэму Дырахіюм, заснаваны ў аднайменным горадзе і ахопліваючы большую частку ўзбярэжжа, у той час як унутраная частка засталася пад кантролем славян, а пазней і балгараў . Поўны кантроль Візантыі над сучаснай Албаніяй быў усталяваны толькі пасля заваявання Візантыяй Балгарыі ў пачатку 11 стагоддзя.

У сваёй « Гісторыі », напісанай у 1079—1080 гадах, візантыйскі гісторык Міхаіл Аталіят называе Альбанаў удзельнікамі паўстання супраць Канстанцінопаля ў 1043 годзе, а арбанітаў — падданымі герцага Дырахіўма. Аднак спрэчна, ці адносіцца гэта да албанцаў у этнічным сэнсе. [2] Аднак пазнейшая згадка пра албанцаў з тых жа Аталіятаў адносна ўдзелу албанцаў у паўстанні ў 1078 г. бясспрэчная. [3] У гэты момант яны ўжо цалкам хрысціянізаваныя. У канцы 11-га і 12-га стагоддзяў рэгіён адыграў вырашальную ролю ў візантыйска-нармандскіх войнах ; Дырахіўм быў самай заходняй канчаткай Via Egnatia, асноўнага сухапутнага шляху да Канстанцінопаля, і быў адной з галоўных мэтаў нарманаў (пар. Бітва пры Дырахіўме (1081) ). Да канца 12-га стагоддзя, калі візантыйская цэнтральная ўлада аслабла, а паўстанні і рэгіянальны сецэсіянізм сталі больш распаўсюджанымі, рэгіён Арбанон стаў аўтаномным княствам, якім кіравалі ўласныя спадчынныя князі.

Пасля чацвёртага крыжовага паходу рэгіён перайшоў пад кантроль Эпірскага дэспатату, але яго кантроль ніколі не быў цвёрдым. У гэты час пачаў моцна адчувацца сербскі ўплыў, а таксама ўплыў Венецыі, а затым і Сіцылійскага каралеўства, паколькі абедзве дзяржавы спрабавалі атрымаць кантроль над прыбярэжнай Албаніяй для сваіх мэтаў.

Новая адміністрацыйная сістэма тэм, або ваенных правінцый, створаная Візантыйскай імперыяй, спрыяла канчатковаму ўздыму феадалізму ў Албаніі, бо салдаты-сяляне, якія служылі ваенным панам, станавіліся прыгоннымі ў іх памешчыцкіх уладаннях. Сярод вядучых родаў албанскай феадальнай знаці былі Тапіі, Бальшы, Шпаты, Музакі, Араніці, Дукаджыны, Кастрыёты. Першыя трое з іх сталі кіраўнікамі княстваў, якія былі практычна незалежнымі ад Візантыі. [4]

У 1258 годзе сіцылійцы авалодалі востравам Корфу і албанскім узбярэжжам ад Дырахіюма да Валоны і Бутротума і аж да Берата . Гэты апорны пункт, рэфармаваны ў 1272 годзе ў « Каралеўства Албанія », быў прызначаны дынамічным сіцылійскім кіраўніком Карлам Анжуйскім, каб стаць стартавай пляцоўкай для сухапутнага ўварвання ў Візантыйскую імперыю. Аднак візантыйцам удалося аднавіць большую частку Албаніі да 1274 года, пакінуўшы ў руках Карла толькі Валона і Дырахіум. Нарэшце, калі Карл распачаў сваё доўгатэрміновае наступленне, яно было спынена падчас аблогі Берата ў 1280–1281 гадах. Албанія заставалася ў значнай ступені часткай Візантыйскай імперыі да Візантыйскай грамадзянскай вайны 1341–1347 гадоў, калі неўзабаве яна трапіла ў рукі сербскага кіраўніка Стэфана Душана .

Зноскі

  1. Raymond Zickel and Walter R. Iwaskiw, editors.. "The Barbarian Invasions and the Middle Ages," Albania: A Country Study. countrystudies.us/albania/index.htm (1994).
  2. Pritsak, Omeljan (1991). "Albanians". Oxford Dictionary of Byzantium. 1. New York/Oxford: Oxford University Press. pp. 52-53.
  3. The wars of the Balkan Peninsula: their medieval origins G - Reference, Information and Interdisciplinary Subjects Series Authors Alexandru Madgearu, Martin Gordon Editor Martin Gordon Translated by Alexandru Madgearu Edition illustrated Publisher Scarecrow Press, 2008 ISBN 0-8108-5846-0, ISBN 978-0-8108-5846-6 It was supposed that those Albanoi from 1042 were Normans from Sicily, called by an archaic name (the Albanoi were an independent tribe from Southern Italy). The following instance is indisputable. It comes from the same Attaliates, who wrote that the Albanians (Arbanitai) were involved in the 1078 rebellion of... p. 25
  4. Albania | History, Geography, Customs, & Traditions.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]