Дом Фогеля — Залкінда
Славутасць | |
Дом Фогеля — Залкінда | |
---|---|
![]() | |
53°54′09″ пн. ш. 27°33′04″ у. д.HGЯO | |
Краіна |
![]() |
Горад | |
Дата пабудовы | 1810 год |
Статус |
![]() |
![]() |
Дом Фогеля — Залкінда — будынак у Мінску, размешчаны ў квартале, які прымыкае да Верхняга Горада, па адрасе вуліца Рэвалюцыйная, 24. Пабудаваны ў XIX ст. з цэглы.
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Miensk%2C_Kojdana%C5%ADskaja%2C_Fogiel._%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%2C_%D0%9A%D0%BE%D0%B9%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F%2C_%D0%A4%D0%BE%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D1%8C_%281881%29.jpg/220px-Miensk%2C_Kojdana%C5%ADskaja%2C_Fogiel._%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%2C_%D0%9A%D0%BE%D0%B9%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F%2C_%D0%A4%D0%BE%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D1%8C_%281881%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Miensk%2C_Kojdana%C5%ADskaja%2C_Fogiel._%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%2C_%D0%9A%D0%BE%D0%B9%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F%2C_%D0%A4%D0%BE%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D1%8C_%281881%29_%282%29.jpg/220px-Miensk%2C_Kojdana%C5%ADskaja%2C_Fogiel._%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%2C_%D0%9A%D0%BE%D0%B9%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F%2C_%D0%A4%D0%BE%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D1%8C_%281881%29_%282%29.jpg)
На гэтым пляцы мураваны будынак у стылі класіцызму быў узведзены ў першай палове XIX стагоддзя (па некаторых дадзеных у 1810 годзе), які сваім галоўным фасадам выходзіў на вуліцу Койданаўскую. Адначасова ў двары сфарміраваўся комплекс драўляных гаспадарчых пабудоў[1].
У час пажару 1881 года гэты будынак моцна пацярпеў, а драўляная забудова была цалкам знішчана. Пасля пажару ўладальнік будынка мінскі дваранін Аляксандр Фогель звярнуўся ў Мінскую гарадскую ўправу з праектам на аднаўленне мураванага жылога дома[1].
Паводле праекта прамавугольны ў плане двухпавярховы мураваны будынак з высокім цокалем, быў накрыты двухсхільным дахам, аддзеленым ад сцяны прафіляваным карнізам. Сіметрычны па кампазіцыі галоўны фасад, які выходзіў на Койданаўскую вуліцу, быў вылучаны неглыбокім рызалітам, які быў завершаны ступеньчатым атыкам. У цэнтры рызаліту знаходзілася вялікая праязная арка, перакрытая мураваным скляпеннямі. Над аркай быў змешчаны балкон з дэкаратыўнымі металічнымі кратамі. Прамавугольныя аконныя і дзвярныя праёмы першага і другога паверхаў былі аздоблены прафіляванымі ліштвамі, над вокнамі другога паверха знаходзіліся сандрыкі. Цокальны паверх быў аформлены рустам. Аконныя і дзвярныя праёмы цокаля мелі драўляныя аканіцы[1].
У канцы XIX стагоддзя ўладальнікам гэтага будынка стаў мінскі купец Шэпсель Залкінд, які ў 1884 годзе грунтоўна перабудаваў вялікі флігель у двары, а ў 1898—1899 гадах у былым доме Фогеля дабудаў трэці паверх[1].
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Miensk%2C_Kojdana%C5%ADskaja._%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%2C_%D0%9A%D0%BE%D0%B9%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%281901-17%29.jpg/220px-Miensk%2C_Kojdana%C5%ADskaja._%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%2C_%D0%9A%D0%BE%D0%B9%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%281901-17%29.jpg)
Паводле інвентарызацыі 1910 года большую частку памяшканняў на другім і трэцім паверхах займала Мінская жаночая прыватная Аляксееўская гімназія Е. Рэйман, якая знаходзілася тут з 1910 года. Астатнія памяшканні выкарыстоўваліся пад жылыя кватэры. У цокальным паверсе было некалькі лавак і крам, а таксама пякарня. Пасля таго, як гімназія Рэйман пераехала ў другі будынак, тут знаходзілася Другое Мінскае вышэйшае пачатковае вучылішча[1].
Пасля 1920 года былы дом Фогеля нацыяналізаваны. Большасць памяшканняў у ім была перароблена пад камунальныя кватэры. У гады Другой сусветнай вайны будынак не пацярпеў. Пасля вайны ў выніку шматлікіх рамонтах быў часткова страчаны дэкор галоўнага фасада і зменена планіроўка будынка[1].
Да канца XX стагоддзя былы дом Фогеля выкарыстоўваўся пад жыллё[1].
Архітэктура
[правіць | правіць зыходнік]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/%D0%9C%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA._%D0%A0%D1%8D%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%86%D1%8B%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D1%83%D0%BB%D1%96%D1%86%D0%B0_%D1%9E_%D1%81%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D1%96%D0%BA%D1%83_2019_%2816%29.jpg/220px-%D0%9C%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA._%D0%A0%D1%8D%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%86%D1%8B%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D1%83%D0%BB%D1%96%D1%86%D0%B0_%D1%9E_%D1%81%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D1%96%D0%BA%D1%83_2019_%2816%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/%D0%9C%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA._%D0%A0%D1%8D%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%86%D1%8B%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D1%83%D0%BB%D1%96%D1%86%D0%B0_%D1%9E_%D1%81%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D1%96%D0%BA%D1%83_2019_%2817%29.jpg/220px-%D0%9C%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA._%D0%A0%D1%8D%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%86%D1%8B%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D1%83%D0%BB%D1%96%D1%86%D0%B0_%D1%9E_%D1%81%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D1%96%D0%BA%D1%83_2019_%2817%29.jpg)
Трохпавярховы будынак складанай аб’ёмна-прасторавай кампазіцыі, П-падобны ў плане. Галоўны фасад мае сіметрычную кампазіцыю. У яго цэнтры знаходзіцца арачны лучковы праезд са скляпеністымі перакрыццямі і дэкаратыўным афармленнем праёма. Над ім на 2-м паверсе размешчаны тры вялікія акны, дэкарыраваныя сандрыкамі з сухарыкамі і канеліраванымі пілястрамі. Па цэнтры — балкон на кансолях з агароджай (чыгуннае ліццё). Аконныя праёмы 1-га і 2-га паверхаў прамавугольныя, трэцяга — лучковыя. На 3-м паверсе сіметрычна размешчаны два маленькія балконы. Пад двухсхільным дахам праходзіць шматслойны карніз[2].
Дваровы фасад больш просты і строгі. У цэнтры на вышыню 1-га паверха зроблепы выступ з праездам і высокімі праёмамі з паўцыркульнымі завяршэннямі, над ім — невялікая тэраса з ажурнай агароджай[2].
Зноскі
- ↑ а б в г д е ё БУДЫНАК № 24. ДОМ ФОГЕЛЯ-ЗАЛКІНДА
- ↑ а б 271. Забудова вуліцы Рэвалюцыйнай // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1988. — Мінск. — 333 с.: іл. — ISBN 5-85700-006-8.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- 271. Забудова вуліцы Рэвалюцыйнай // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1988. — Мінск. — 333 с.: іл. — ISBN 5-85700-006-8.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Дом Фогеля — Залкінда
- БУДЫНАК № 24. ДОМ ФОГЕЛЯ-ЗАЛКІНДА