Крэмніца

Горад Крэмніца Kremnica Герб Краіна Славакія Край Банскабістрыцкі край Раён Раён Ж'яр-над-Гронам Каардынаты 48°42′16″ пн. ш. 18°55′06″ у. д. Заснаваны 1328 Першая згадка 1328 Горад з 1328 Плошча 43,13 км² Вышыня цэнтра 550 м Водныя аб’екты Kremnický Potok[d] Насельніцтва 5 822 чалавек (2004) Шчыльнасць 135 чал./км² Часавы пояс UTC+1, летам UTC+2 Тэлефонны код 045 Паштовы індэкс 967 01 Аўтамабільны код ZH Афіцыйны сайт kremnica.sk (славацк.) Крэмніца на карце Славакіі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Крэ́мніца (славацк.: Kremnica, ням.: Kremnitz, венг.: Körmöcbánya, лац.: Cremnicium) — горад у Банскабістрыцкім краі Славакіі. Мае багатую горназдабыўчую і чаканную мінуўшчыну. Падчас Венгерскага каралеўства мела статус вольнага каралеўскага шахцёрскага горада.

Гісторыя

У Сярэднявеччы і Новым часе Крэмніца была адным з галоўных шахцёрскіх гарадоў свету дзякуючы сваім вялізным пакладам залатой руды ў Крэмніцкіх гарах. Першыя звесткі пра падземную здабычу з'яўляюцца ў IX стагоддзі.

Упершыню ўпамінаецца ў пісьмовых крыніцах 17 лістапада 1328 года, калі венгерскі кароль Карл I Роберт надаў Крэмніцбані прывілей вольнага каралеўскага шахцёрскага і чаканнага горада, а таксама заснаваў тут манетны двор, які на працягу свайго існавання чаканіў залатыя і сярэбраныя манеты для розных еўрапейскіх каралеўскіх двароў. Флорыны, а пазней і знакамітыя крэмніцкія дукаты служылі плацёжнымі сродкамі ў міжнародных разлікаў праз сваю надзвычайную чысціню золата, з'яўляючыся таксама ўзорам для ўсіх еўрапейскіх манетных двароў. Крэмніцкі манетны двор стаў адным з найстарэйшых падобных у свеце і адным з нешматлікіх, што не спынілі сваю дзейнасць. У цяперашні час тут выпускаюцца славацкія еўра.

Здабыча руды і чаканка манет прынеслі гораду багацце і славу. За найвялікшую вытворчасць золата ў Венгрыі ў XIV стагоддзі горад атрымаў прыстаўка «залатая» Крэмніца.

У 1331 годзе Крэмніца стала рэзідэнцыяй камерграфа, які курыраваў усе шахты і манетныя двары ў дванаццаці камітатах Венгрыі. Пад канец XIV стагоддзя Крэмніца стала сталіцай шахцёрскіх гарадоў у цэнтральнай Верхняй Венгрыі, у XV стагоддзі стала другім па значнасці венгерскім горадам, пастаянна атрымліваючы новыя прывілеі.

Здабыча золата і вытворчасць манет у Крэмніцы дасягнулі кульмінацыі ў XIV—XV стагоддзях. Як адзін з найістотнейшых цэнтраў пратэстанцкай Рэфармацыі ў краіне, горад уваходзіў у пратэстанцкую «Лігу сямі шахцёрскіх гарадоў» разам з Банска-Белай, Банска-Быстрыцай, Банска-Шцьяўніцай, Любетавай, Нова-Баняй і Пуканцам.

У 1765—1772 гадах у месце быў пастаўлены адзін з апошніх маравых слупоў у габсбургскіх уладаннях.

Пазней золатаздабыча становіцца ўсё даражэйшай з-за таго, што даводзілася капаць усё глыбейшыя і глыбейшыя шахты. Апошняе золата было здабытае ў 1970 годзе, і з таго часу ўсе шахты зачыненыя.

Насельніцтва

Маравы слуп Найсвятой Тройцы (1765—1772)

Этнічны склад

• славакі — 95,76%
• немцы — 1,19%
• чэхі — 0,88%
• цыганы — 0,86%
• венгры — 0,33%
• украінцы — 0,03%
• і іншыя

Паводле веравызнання

• рыма-каталікі — 64,89%
• без вызнання — 22,62%
• евангельскія хрысціяне — 5,84%
• грэка-каталікі — 0,46%
• і іншыя

Славутасці

Крэмніцкі гарадскі замак

• Бібліятэка імя Яна Колара
• Музей манет і медалёў — адзін з найстарэйшых музеяў Славакіі, заснаваны ў 1890 годзе. З 1994 ў падпарадкаванні Нацыянальнага банка Славакіі.
• Музей Гыча
• Касцёл Св. Кацярыны
• Замак
• Ратуша
• Ансамбль галоўнай плошчы
• Манетны двор

Партнёрскія гарады

• Фідэнца, Італія
• Хербальцхайм, Германія
• Кутна-Гора, Чэхія
• Нові-Йічын, Чэхія
• Шураны, Славакія
• Варпалата, Венгрыя

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Крэмніца
• Афіцыйная старонка горада (славацк.)
• Крэмніца віртуальная (славацк.)