Найдзен Вылчаў

Найдзен Вылчаў
балг.: Найден Станев Вълчев
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	30 жніўня 1927(1927-08-30) (97 гадоў)
Месца нараджэння	Брастніца[d], Трэцяе Балгарскае царства
Грамадзянства	Балгарыя
Альма-матар	Сафійскі ўніверсітэт
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	паэт, публіцыст, перакладчык, рэдактар
Мова твораў	балгарская
Узнагароды

Найдзен Вылчаў (балг.: Найден Станев Вълчев; 30 жніўня 1927, в. Брастніца, Ловечская вобласць, Балгарыя) — балгарскі паэт, публіцыст і перакладчык.

Біяграфія

Пасля атрымання пачатковай адукацыі ў родным сяле, скончыў гімназію ў Плевене і юрыдычны ўніверсітэт Сафійскага ўніверсітэта ў 1951 годзе.

У 1954—1955 быў рэдактарам часопіса «Български воин» і газеты «Народна армия», 1956—1983 — у часопісе «Септември», 1983—1988 — у часопісе «Съвременник»; 1988—1989 рэдактар часопіса «Дарители». Дыпламат з 1996 па 1997. Прэзідэнт Саюза перакладчыкаў ў Балгарыі з 1989 па 1991 год.

Творчасць

Друкавацца пачаў у апошнім класе Плевенскай мужчынскай гімназіі. Яго першы зборнік вершаў «На южната граница» 1953 з'яўляецца зборнікам вершаў салдата трохгадовай тэрміновай службы ў аддалённым невялікім гарнізоне. На працягу наступных дзесяцігоддзяў з'яўляюцца дваццаць кніг вершаў: «Малка повест» 1954, «Пъстра палитра» 1960, «Северна светлина» 1965, «Лунапарк» 1970, «Синьо цвете, влак, жена» 1975, «Златен август» 1977, «Написано на кленов лист» 1984, «Гигантски слалом» 1986, «Младата луна и старата луна» 2001, «Рай за грешни» 2003.

Пісаў для дзяцей пад псеўданімам Чык Чырык (балг.: Чик Чирик): «Българска земя» 1963, «Звъни, звънче» 1968, «Фото Есперанто» 1983, «Жълъдче със шапка» 2004.

У сваіх творах адлюстроўвае мінулае і сучаснае Балгарыі, прыгажосць роднай зямлі, сяброўства з Савецкім Саюзам. Для паэзіі Найдзена Вылчава характэрны душэўнасць, чысціня эмацыйнай атмасферы, блізкасць да фальклорна-песенных матываў.

На словы Н. Вылчава кампазітарамі С. Абраценавым, Л. Піпковым, П. Куцевым, К. Іліевым, Т. Паповым, Ё. Цанковым, П. Ступелам, А. Баяджыевым, Э. Георгіевым, Т. Русевым, М. Шчэравым былі напісаны песні, у тым ліку «Борба за мир», «Голяма песен», «Младежки марш», «Тиха вечер», «Аз те чаках», «Ние сме на всеки километър», «Кажи коя е тъмната жена», «Синя вечер», «Някога, но не сега».

Аўтар тэксту песні «Една българска роза» ў выкананні Пашы Хрыстовай на музыку Дзімітра Вылчава.

Публіцыстычная дзейнасць

У чатырох кнігах «Попътни срещи» выпушчаныя Н. Вылчавым з 2007 па 2010, увайшлі біяграфічныя нарысы пра такіх постацей, як Елісавета Багряна, Нікола Фурнаджыеў, Панча Хараланаў Уладзігераў, Ангел Каралійчаў, Хрыста Радзеўскі, Дзімітр Дзімаў, Дзімітар Талеў, Дзімча Дзебялянаў, Мікалай Ліліеў, Георгій Райчаў, Эліяс Канеці, Рыгор Цамблак, Орлін Васілеў, Ламар, А. Пушкін, А. Міцкевіч, М. Лермантаў, К. Сіманаў, А. Твардоўскі, М. Шагал, Н. Гянджэві, В. Быкаў, С. Ясенін, М. Святлоў і іншых.

Пераклады

Пераклаў шмат вершаў славянскіх паэтаў. З рускай мовы перакладаў творы А. Пушкіна, А. Міцкевіча, М. Лермантава, С. Ясеніна, А. Твардоўскага, К. Сіманава, С. Арлова, У. Сакалова, Я. Еўтушэнкі, І. Бродскага, Ю. Друнінай, Р. Раждзественскага, Б. Слуцкага, Б. Ахмадулінай, акрамя гэтага перакладаў паэтаў краін Балтыі і Прыкаўказзя.

З беларускай мовы перакладаў вершы Я. Купалы, Я. Коласа, П. Броўкі, А. Куляшова, М. Танка, П. Панчанкі, В. Віткі, А. Вялюгіна, Н. Гілевіча, Г. Бураўкіна, А. Вярцінскага, Ф. Багушэвіча і іншых, таксама перакладаў некалькі аповесцяў В. Быкава.

На беларускую мову творы Найдзена Вылчава перакладалі Ніл Гілевіч, Генадзь Бураўкін.

Бібліяграфія

• Бел. пер. — Белая чайка. — Мн., 1968
• Беларуската моя тетрадка : избрани преводи [от белоруски] / Найден Вълчев. — Мінск, 2000

Узнагароды

Ён быў узнагароджаны нацыянальнай узнагародай Дзімча Дзебелянава, прызамі Саюза балгарскіх пісьменнікаў і Саюза перакладчыкаў ў Балгарыі, высокімі расійскімі і беларускімі ўзнагародамі, адмечаны на фестывалі Залаты Арфей.

З урадавых узнагарод Балгарыі атрымаў другі па значнасці ў краіне Ордэн Кірыла і Мяфодзія.

Літаратура

• Вылчаў Найдан Станеў // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 181. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
• Гілевіч Н. Верныя вялікім запаветам — Мн., 1977

Спасылкі

• Найдзен Вылчаў. Пераклады з беларускай