Сядзібна-паркавы комплекс Завішаў (Кухцічы)
Славутасць | |
Сядзібна-паркавы комплекс Завішаў | |
---|---|
| |
53°26′35,62″ пн. ш. 27°09′11,89″ у. д.HGЯO | |
Краіна |
![]() |
Пасёлак | Першамайск (Кухцічы) |
Архітэктурны стыль | класіцызм |
Дата пабудовы | ХІХ стагоддзе |
Статус |
![]() |
![]() |
Сядзібна-паркавы комплекс Завішаў — помнік сядзібна-паркавай архітэктуры класіцызму. Сфарміравалася ў першай палове ХІХ ст. у в. Кухчыцы (сучасны пасёлак Першамайск Уздзенскага раёна). У комплекс уваходзілі палац, флігелі і парк з капліцай-пахавальняй графаў Завішаў.
Ва ўцалелых флігелях сядзібы размяшчалася прафесійна-тэхнічнае вучылішча механізацыі сельскай гаспадаркі.
Архітэктура[правіць | правіць зыходнік]
Палац[правіць | правіць зыходнік]
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Kuchci%C4%8Dy%2C_Zavi%C5%A1a._%D0%9A%D1%83%D1%85%D1%86%D1%96%D1%87%D1%8B%2C_%D0%97%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%88%D0%B0_%28N._Orda%2C_13.08.1864-76%29_%282%29.jpg/220px-Kuchci%C4%8Dy%2C_Zavi%C5%A1a._%D0%9A%D1%83%D1%85%D1%86%D1%96%D1%87%D1%8B%2C_%D0%97%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%88%D0%B0_%28N._Orda%2C_13.08.1864-76%29_%282%29.jpg)
Палац знаходзіўся ў маляўнічым парку, на шырокім лузе, акаймаваным ліпавымі алеямі, і уяўляў сабой разгорнутую па фронту трохчастковую кампазіцыю, цэнтрам якой з'яўляўся накрыты вальмавым дахам аднапавярховы П-падобны ў плане аб'ём з чатырохкалонным порцікам на галоўным фасадзе. Бакавыя крылы цэнтральнага аб'ёму франтальнымі каланадамі-галерэямі злучаліся з аднапавярховымі прастакутнымі ў плане флігелямі, накрытымі вальмавымі дахамі.
Пакоі, салоны дома ўпрыгожвалі ляпніна, дубовыя панэлі, старажытная дарагая мэбля, мастацкія зборы ранніх часоў. Быў багаты архіў. У вялікай аранжарэі вырошчваліся розныя кветкавыя і экзатычныя расліны.
Флігелі[правіць | правіць зыходнік]
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B9%D1%81%D0%BA_%28%D0%9A%D1%83%D1%85%D1%86%D1%96%D1%87%D1%8B%29._%D0%A4%D0%BB%D1%96%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D1%8C.jpg/220px-%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B9%D1%81%D0%BA_%28%D0%9A%D1%83%D1%85%D1%86%D1%96%D1%87%D1%8B%29._%D0%A4%D0%BB%D1%96%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D1%8C.jpg)
Флігелі — лаканічнай архітэктуры аднапавярховыя прастакутныя ў плане будынкі, ядром сіметрычнай кампазіцыі якіх з'яўляюцца масіўныя чатырохкалонныя порцікі дарычнага ордара з трохвугольнымі франтонамі. Бутавая муроўка сцен дэкарыраваная атынкаванымі пілястрамі, вуглы раскрапаваныя руставанымі цаглянымі лапаткамі, пад карнізамі дахаў праходзяць паясы сухарыкаў. Галоўныя фасады дэкарыраваныя фрызамі з трыгліфамі. Уваходы ў будынкі — цэнтральны і два бакавыя — вылучаныя высокімі ганкамі. Унутраная прастора распланаваная сіметрычна адносна падоўжнай восі, мае анфіладнае размяшчэнне пакояў.
Капліца-пахавальня[правіць | правіць зыходнік]
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B9%D1%81%D0%BA_%28%D0%9A%D1%83%D1%85%D1%86%D1%96%D1%87%D1%8B%29._%D0%91%D1%8B%D0%BB%D1%8B_%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B7%D0%B1%D0%BE%D1%80._%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D1%8B_%D1%84%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%B4.jpg/220px-%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B9%D1%81%D0%BA_%28%D0%9A%D1%83%D1%85%D1%86%D1%96%D1%87%D1%8B%29._%D0%91%D1%8B%D0%BB%D1%8B_%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B7%D0%B1%D0%BE%D1%80._%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D1%8B_%D1%84%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%B4.jpg)
Капліца-пахавальня — у паўночна-ўсходняй частцы парку. Пабудаваная ў сярэдзіне ХVІ ст. па тыпу сярэдневяковых кальвінскіх збораў (імітацыя Смаргонскага кальвінскага збору). Мураванае кампактнае дванаццаціграннае ў плане збудаванне (таўшчыня сцен дасягае 1,5 м) з конусным шатровым дахам і кубападобнай алтарнай часткай. Галоўны фасад фланкіраваны круглымі ў сячэнні вежамі з шатровымі завяршэннямі. Паміж вежамі размешчаны аб’ём тамбура, вылучаны пілястравым порцікам з трохвугольным франтонам. У дэкоры будынка выкарыстаныя ляпныя гірлянды, вузкія байніцы, геральдыка. Кутнія сучляненні галоўнага аб’ёму прарэзаныя арачнымі аконнымі праёмамі, сцены апсіды — круглымі люкарнамі. Тамбур перакрыты цыліндрычнымі скляпеннямі з распалубкамі, зала — плоскай столлю. Алтарнае памяшканне адкрытае ў залу шырокай лучковай аркай. Таксама аркай адкрываюцца ў залу хоры, размешчаныя на другім ярусе тамбура. Інтэр’ер дэкарыраваны карнізам на дэнтыкулах, канеліраванымі пілястрамі. Пад алтаром — крыпта.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — ISBN 5-85700-078-5.
- Aftanazy, R. Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej : w 11 t. / R. Aftanazy. — Wrocław — Warszawa — Kraków : Zaklad im Ossolinskich, 1991. — Cz. 1. Wielkie księstwo Litewskie. Inflanty. Kurlandia. — T. 1. Województwa mińskie, mścisławskie, połockie, witebskie. — 352 s.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Сядзібна-паркавы комплекс Завішаў (Кухцічы)
- Сядзібна-паркавы комплекс Завішаў (Кухцічы) на сайце Radzima.org
- Сядзібна-паркавы комплекс Завішаў (Кухцічы) на сайце Глобус Беларусі (руск.)