Фабіян Абрантовіч

Фабіян Абрантовіч
экзарх Харбіна 3 мая 1928 — 1939
Царква	Расійская грэкакаталіцкая царква
Пераемнік	экзарх Андрэй Цікота
Адукацыя	Навагрудскае гарадское вучылішча[d] Санкт-Пецярбургская Рымска-каталіцкая семінарыя[d] Імператарская Рымска-каталіцкая духоўная акадэмія Стары Лёвенскі ўніверсітэт[d] Лёвенскі каталіцкі ўніверсітэт
Дзейнасць	каталіцкі святар, палітык
Месца працы	Пінская вышэйшая духоўная семінарыя Імператарскае вучылішча правазнаўства[d] Імператарскае камерцыйнае вучылішча[d] Аляксандраўскі кадэцкі корпус[d] Санкт-Пецярбургскі Марыінскі інстытут[d] Паўлаўскі інстытут шляхетных дзяўчын[d] Канстанцінаўская жаночая гімназія[d]
Нараджэнне	14 верасня 1884(1884-09-14) Вераскава, Навагрудскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя
Смерць	2 студзеня 1946(1946-01-02) (61 год) Бутырская турма[d], Масква, РСФСР, СССР
Прыняцце свяшчэннага сану	11 лістапада 1908
Творы ў Вікікрыніцах

Фабіян Янавіч Абрантовіч (14 верасня 1884, засценак Вераскоўшчына, Навагрудскі павет — 2 студзеня 1946, Масква; Псеўданімы: Фабіч (Fabič)) — каталіцкі манах-марыянін і святар усходняга абраду, прэлат Мінскай і Пінскай капітул, архімандрыт, місіянер, рэлігійны і культурна-грамадскі дзеяч, педагог. Доктар філасофіі (Каталіцкі ўніверсітэт у Лёвене), магістр тэалогіі.

Біяграфія

Паходзіў з мяшчанскай сям’і Яна і Юліі (дзявоч. Кашыц), жыхароў Навагрудка. Скончыў Навагрудскае гарадское вучылішча, потым Магілёўскую духоўную каталіцкую семінарыю ў Пецярбургу; пасля яе заканчэння паступіў у Мітрапалітальную духоўную каталіцкую акадэмію (1906). Працягваў вучобу ў Каталіцкім універсітэце ў г. Лёвен (1912—1914), дзе абараніў доктарскую дысертацыю па філасофіі. Жыў у Пецярбургу (да 1912 і з 1914), Лёвене (1912—1914), Мінску (з 1918), Польшчы (да 1929 і з лета 1939), Маньчжурыі (1929—1938).

Пасвячоны ў святары (9.11.1908). Быў камандзіраваны Адміністратарам Магілёўскай архідыяцэзіі біскупам Э. Ропам у Мінск (30.4.1918). З 1926 г. — у ордэне айцоў марыянаў у Друі. Узначальваў каталіцкую місію ўсходняга абраду ў Маньчжурыі і Кітаі (1929—1938). Удзельнічаў у пасяджэннях Генеральнай капітулы марыянаў у Рыме.

У канцы верасня 1939 быў арыштаваны савецкімі органамі бяспекі і больш за 5 гадоў правёў у зняволенні. Памёр ад катаванняў у Бутырскай турме. Месца пахавання невядомае.

Дзейнасць

У беларускім руху

З беларускім нацыянальна-рэлігійным рухам звязаны з часоў вучобы ў Пецярбургу; уваходзіў у культурна-асветны гурток беларусаў-клерыкаў. Адзін з арганізатараў і ўдзельнікаў 1-га з’езда беларускіх каталіцкіх святароў (Мінск, 24—25.5.1917), дзе выступіў з рэфератам «Справа прасьветная». Член саюза ксяндзоў-беларусаў. Разам з Л. Хвецькам заснаваў Хрысціянскую дэмакратычную злучнасць, быў адным з яе кіраўнікоў у Мінску. Шырока выступаў у беларускіх перыядычных рэлігійных выданнях («Крыніца», 1917—1920, Петраград—Мінск—Вільня; «Хрысціянская думка», 1928—1929, Вільня).

Член Рады Часовага Беларускага нацыянальнага камітэта ў Мінску (з верасня 1919). Уваходзіў у склад дэлегацыі беларускіх дзеячаў, якую 19.9.1919 прыняў у Мінску Ю. Пілсудскі. Планавалася, што ў Міністэрстве замежных спраў Беларускай Народнай Рэспублікі атрымае пасаду кіраўніка Місіі ў Рыме.

У педагогіцы

Выкладаў Закон Божы ў пецярбургскіх навучальных установах (Імператарскае вучылішча правазнаўства, Імператарскае камерцыйнае вучылішча, Кадэцкі корпус імператара Аляксандра II, Марыінскі і Паўлаўскі інстытуты). Законавучыцель прыватнай мужчынскай гімназіі пры рымска-каталіцкім касцёле Св. Кацярыны ў Пецярбургу (з 9.12.1910). Прафесар духоўнай каталіцкай семінарыі ў Петраградзе (1.9.1914), дзе выкладаў філасофію, сацыялогію i спевы. Адначасова выконваў абавязкі законавучыцеля ў Петраградскай Канстанцінаўскай жаночай гімназіі пры Імператарскім жаночым інстытуце. Пазней выкладаў Закон Божы ў 12-й Петраградскай гімназіі.

Абраны рэктарам Мінскай духоўнай каталіцкай семінарыі, пасля яе эвакуацыі ў Навагрудак і пазней у Пінск — яе выкладчык.

Ацэнкі

Адзін з ідэолагаў і заснавальнікаў беларускага хрысціянскага руху XX ст., тэарэтык і практык беларускага ўніяцтва.

Цікавыя факты

У снежні 1920 года Янка Купала захварэў на перытаніт, у цяжкім стане знаходзіўся ў шпіталі на працягу трох мясяцаў. У гэты перыяд менавіта Фабіян Абрантовіч забяспечыў дапамогу і належны нагляд за хворым паэтам. Па словах самога Купалы :

«... быць бы мне на тым свеце. Хіба дзякуючы добраму нагляду, галоўным чынам, нагляду рэктара былой Мінскай духоўнай семінарыі Абрамовіча я не пайшоў да Абрагама на куфаль піва.»

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 1: А — Аршын. — С. 39. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1), ISBN 985-11-0035-8.
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 1: А — Беліца / Рэдкал.: М. В. Біч і інш.; Прадм. М. Ткачова; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1993. — С. 20. — 494 с., [8] к.: іл. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-074-2.
• Культура Беларусі: энцыклапедыя / рэдкал.: Т. У. Бялова (гал. рэд.) [і інш.]. — Мн.: Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2010. — Т. 1. — С. 25. — 704 с. — 3 000 экз. — ISBN 978-985-11-0496-9.
• Абрантовіч Фабіян // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 9. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
• Рэлігія і царква на Беларусі. Энцыклапедычны даведнік // Мінск, Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2001. — С. 8. — 365 с. — 3000 экз. — ISBN 985-11-0220-2.
• Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 1. Абрамовіч—Кушаль. / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Смаленск, 2003. — 480 с. — ISBN 985-6374-04-9.
• Гарбінскі Ю. Беларускія рэлігійныя дзеячы XX стагоддзя. — Мінск-Мюнхен, 1999.
• Уладзімер Калупаеў. Беларускія місіянэры ў Кітаі // Запісы 37. New York — Miensk: Беларускі інстытут навукі й мастацтва, 2014. — С. 645—650.