Эдвард Роп

Эдвард Роп
дыяцэзіяльны біскуп[d] з 9 чэрвеня 1902
Дыяцэзія	Diocese of Tiraspol[d]
Папярэднік	Anton Zerr[d]
Пераемнік	Josef Alois Kessler[d]
біскуп віленскі з 9 лістапада 1903
Дыяцэзія	Віленскае біскупства
Папярэднік	Stefan Aleksander Zwierowicz[d]
Пераемнік	Юрый Матулевіч
Архібіскуп-мітрапаліт Магілёўскі з 25 ліпеня 1917
Дыяцэзія	Магілёўская архідыяцэзія
Папярэднік	Вінцэнт Ключынскі
Адукацыя	Імператарскі Санкт-Пецярбургскі ўніверсітэт (1875) Ковенская духоўная семінарыя (1886)
Дзейнасць	каталіцкі святар, палітык, каталіцкі дыякан, каталіцкі біскуп
Нараджэнне	2 снежня 1851(1851-12-02) Ліксна, Дзвінскі павет, Віцебская губерня, Расійская імперыя
Смерць	25 ліпеня 1939(1939-07-25) (87 гадоў) Познань, Польшча
Пахаванне	Беластоцкі сабор[d]
Бацька	Emmerich Julius von der Ropp[d]
Маці	Isabella von Plater-Syberg[d]
Аўтограф
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Эдвард фон Роп (Ropp; 2 (14) снежня 1851, маёнтак Ліксна, Дынабургскі павет Віцебскай губерні, цяпер Латвія — 25 ліпеня 1939) — рэлігійны і грамадска-палітычны дзеяч Літвы, Беларусі і Польшчы.

Біяграфія

Бацька паходзіў з прыбалтыйскага нямецкага баронскага роду, маці — з роду Плятэраў. У 1875 г. скончыў Імператарскі Санкт-Пецярбургскі ўніверсітэт, Ковенскую рымска-каталіцкую духоўную семінарыю (1886), удасканальваў тэалагічную адукацыю ў Інсбрукскім і Фрэйбургскім універсітэтах. 3 1889 г. ксёндз у Лібаве, з 1896 г. канонік Жмудскай дыяцэзіі. 3 1902 г. біскуп ціраспальскі, у 1904—1907 гг. — віленскі. Быў супраць атаясамлівання каталіцызму з польскасцю, спрыяў увядзенню літоўскай і беларускай моў у царкоўнае жыццё. Належаў да кансерватыўнага крыла краёўцаў. Ініцыятар і заснавальнік Канстытуцыйна-каталіцкай партыі Літвы і Беларусі (1906). У пачатку 1906 заснаваў газету «Nowine Wilenskie» («Віленскія навіны»), у 1906—1909 валодаў газетай «Kurier Litewski».

Па ўспамінах, у 1905 годзе думаў пра выданне каталіцкай народнай газеты на беларускай мове, аднак адмовіўся ад гэтага праекта пад уплывам сваіх дарадцаў.

Дэпутат I Дзяржаўнай думы (1906), уваходзіў у «Кола тэрытарыяльнае» (аб’ядноўвала польскіх дэпутатаў ад Беларусі, Літвы і Украіны) і ў фракцыю аўтанамістаў. Вельмі прыхільна паставіўся да мясцовых нацыянальных рухаў і пытанняў, што выклікала незадавольненне афіцыйных улад. У кастрычніку 1907 г. загадам міністра ўнутраных спраў адхілены ад кіравання дыяцэзіяй па абвінавачанні ў антыдзяржаўнай дзейнасці і патуранні рэвалюцыйнаму руху. Каля 10 гадоў жыў у маёнтку Нішча Віцебскай губерні пад наглядам паліцыі. Абавязкі адміністратара Віленскай дыяцэзіі пачаў выконваць мінскі дэкан Казімір Міхалкевіч.

Пасля вызвалення са ссылкі ў выніку Лютаўскай рэвалюцыі паехаў на візітацыю парафій Віленскай дыяцэзіі, якія былі на расійскім баку фронту (у Дзісенскім і Віленскім паветах). Падчас візітацыі яго суправаджалі ксяндзы-беларусы, якія прамаўлялі казанні па-беларуску. Скончыўшы візітацыю, выдаў цыркуляр, у якім заклікаў духавенства ўжываць у казаннях і катэхізацыі беларускую мову.

У ліпені 1917 г. прызначаны архібіскупам Магілёўскай рымска-каталіцкай архідыяцэзіі з рэзідэнцыяй у Петраградзе. У пачатку 1919 г. арыштаваны Петраградскай ЧК як заложнік. У выніку хадайніцтва Папы Рымскага і за дазвол праехаць у Расію з Германіі савецкаму партыйнаму дзеячу К. Радэку вызвалены і адпраўлены ў Польшчу. Там працягваў рэлігійную і грамадскую дзейнасць. Да 1931 г. фармальна лічыўся архібіскупам магілёўскім.

Памёр 25 ліпеня 1939 года ў Познані. У 1980-х перапахаваны ў сутарэннях касцёла Унебаўзяцця Найсвяцейшай Панны Марыі ў Беластоку. У касцёле ўсталяваная мемарыяльная дошка ў яго гонар.

Літаратура

• Смалянчук, А. Ф. Роп // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).
• Смалянчук, А. Біскуп Эдвард Роп / А. Смалянчук // Беларускі гістарычны часопіс. 1994. № 3.
• Смалянчук, А. Ф. Паміж краёвасцю і нацыянальнай ідэяй. Польскі рух на беларускіх і літоўскіх землях. 1864 — люты 1917 г. / А. Ф. Смалянчук. — СПб. : Неўскі прасцяг, 2004. — 406 с.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Эдвард Роп