Эміль Барэль

Эміль Барэль
Дата нараджэння	7 студзеня 1871(1871-01-07)[…]
Месца нараджэння	Сент-Афрык[d], дэпартамент Аверон, рэгіён Поўдзень — Пірэнеі, Францыя або Ліён, дэпартамент Рона, рэгіён Рона — Альпы, Метраполія Францыі, Францыя
Дата смерці	3 лютага 1956(1956-02-03)[…] (85 гадоў)
Месца смерці	Парыж, Парыж, рэгіён Іль-дэ-Франс, Метраполія Францыі, Францыя
Месца пахавання	Q66225590?
Грамадзянства	Францыя
Жонка	Camille Marbo[d]
Род дзейнасці	матэматык, палітык, выкладчык універсітэта, змагар Французскага супраціву, эсперантыст, даследчык
Навуковая сфера	тэорыя імавернасцей, матэматыка, тэорыя меры, тэорыя гульняў і палітыка
Месца працы	Парыжскі ўніверсітэт Універсітэт Ліль
Навуковае званне	ганаровы доктар Сафійскага ўніверсітэта[d]
Альма-матар	Вышэйшая нармальная школа[d] Ліцэй Людовіка Вялікага[d]
Навуковы кіраўнік	Жан Гастон Дарбу
Вядомыя вучні	Jeanne Rouvière[d] і Georgios Remoundos[d]
Партыя	Рэспубліканская, радыкальная і радыкальна-сацыялістычная партыя[d]
Член у	Французская акадэмія навук Пецярбургская акадэмія навук Шведская каралеўская акадэмія навук Акадэмія Румыніі Нацыянальная акадэмія дэі Лінчэі Расійская акадэмія навук Турынская акадэмія навук[d]
Узнагароды	залаты медаль CNRS[d] (1954) ганаровы член Сусветнай эсперанта-асацыяцыі[d] прэмія Панселе[d] (1901) галоўная прэмія матэматычных навук[d] (1898) курс Пеко[d] (1899)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Фелікс Эдуард Жусцін Эміль Барэль (фр.: Félix Édouard Justin Émile Borel; 7 студзеня 1871 — 3 лютага 1956, Парыж) — французскі матэматык і палітычны дзеяч.

Біяграфія

Эміль Барэль нарадзіўся на поўдні Францыі, паблізу Авіньёна. Яго бацька, Анарэ Барэль, быў пастарам пратэстанцкай царквы, маці, Эмілія Тэйсье Салье — дачкой фабрыканта. У сям’і было трое дзяцей. Эміль — малодшы. Першыя веды атрымаў ад бацькі, які кіраваў пратэстанцкай школай. «Дзіўны дзіця ў нашага пастара — казалі мясцовыя жыхары, — вывучыў пачаткі геаметрыі, а яму ўсяго тры гады». У 11-гадовым узросце паступае ў Мантабанскі ліцэй, у 17 гадоў — у Парыжскі калегіум святой Барбары, у ліцэі Людовіка Вялікага вывучае механіку і геаметрыю. Атрымаўшы дзве прэміі на конкурсах, ён атрымлівае права вучобы альбо ў Нармальнай школе, альбо ў Політэхнічнай школе. Эміль выбірае навуку і паступае ў Нармальную школу. Першыя яго працы прысвечаны геаметрыі пад уплывам Гастона Дарбу. У 1893 годзе ён з’яўляецца ў Ліёнскім універсітэце ў якасці выкладчыка. Ён шмат працуе, за 3 гады ён піша 22 працы і дысертацыю. З 1897 года ён прафесар Нармальнай школы.

У 1901 годзе ён жэніцца з Маргарытай Апель, будучай пісьменніцай, больш вядомай пад псеўданімам Каміла Марбо.

Падчас Другой сусветнай вайны ўдзельнічаў у Французскім Супраціве. Вучоны быў арыштаваны немцамі і кінуты ў турму Фрэн. Пасля месяца знаходжання ў халоднай і сырой камеры, ён усё ж быў вызвалены. Памёр вялікі матэматык ва ўзросце 85 гадоў у выніку траўмы, якую ён атрымаў у паездцы з Бразіліі.

Яго пляменнік Арман Барэль таксама быў вядомым матэматыкам.

У гонар Эміля Барэля названы кратар на Месяцы.

Літаратура

• Барэ́ль Эміль // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 2. — С. 336. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0061-7 (т. 2).
• Гусак А. А., Гусак Г. М., Брычыкава А. А. Даведнік па вышэйшай матэматыцы — Мн., «ТетраСистемс», 2007. — С.541.