Іжэўск

Іжэўск удм.: Иж удм.: Ижкар Герб Сцяг Краіна Расія Рэгіён Удмурція Каардынаты 56°51′00″ пн. ш. 53°13′00″ у. д. Кіраўнік Алег Бекмемецьеў[d] Заснаваны 1760 Першая згадка 1760 Плошча 315,15 км² Вышыня цэнтра 140 м Насельніцтва ▼620 591 чал. (1 студзеня 2023) Часавы пояс UTC+04:00 Тэлефонны код 3412 Паштовыя індэксы 426000–426999 Афіцыйны сайт izh.ru (руск.)​ (англ.) Іжэўск на карце Расіі ±

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Іжэ́ўск (руск.: Ижевск, удм.: Ижкар), у 1985—1987 гадах — Усцінаў (руск.: Устинов)) — горад (з 1918 года) у Расіі, сталіца Удмурціі. Насельніцтва 618 776 тыс. чал. (2024).

Заснаваны ў 1760 годзе. Размешчаны на рацэ Іж, за 40 км ад яе ўпадзення ў Каму. Вытворчасць якасных сталяў, развітае машынабудаванне і ў прыватнасці: вытворчасць аўтамабіляў, матацыклаў, стралковай паляўнічай і наразной зброі; прыборабудаванне, харчовая перапрацоўчая прамысловасць.

Гісторыя

У 1760 годзе граф Пётр Іванавіч Шувалаў заснаваў жалезаробчы завод, вакол якога ўзнік пасёлак Іжэўскі Завод. У 1807 годзе завод ператвораны ў збройны і перададзены ў Ваеннае міністэрства. 21 лютага 1918 года пасёлак Іжэўск ператвораны ў горад. У перыяд Грамадзянскай вайны Іжэўск быў захоплены белагвардзейцамі. 8 чэрвеня 1919 года канчаткова вызвалены Чырвонай Арміяй. З 1921 года Іжэўск — цэнтр Воцкай аўтаномнай вобласці (з 1932 — Удмурцкай). З 1934 года — сталіца Удмурцкай АССР.

Адукацыя

• Удмурцкі дзяржаўны ўніверсітэт

Транспарт

• Іжэўскі трамвай

Насельніцтва

Год Колькасць 1996 655 000 1998 655 000 2007 615 000 Год Колькасць 2016 643 496 2017 646 277 2018 648 213 Год Колькасць 2019 648 944 2020 648 146 2021 623 472 Год Колькасць 2023 620 591

Вядомыя асобы

Асноўны артыкул: Вядомыя асобы Іжэўска

• Яўген Фёдаравіч Драгуноў (1920—1991) — распрацоўшчык баявой і спартыўнай стралковай зброі.
• Георгій Сяргеевіч Тамілоўскі (1913—1990) — удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, Герой Савецкага Саюза.
• Мікалай Ільіч Фёдараў (1925—2009) — вучоны ў галіне лясной фітапаталогіі і мікалогіі, доктар біялагічных навук.

Гарады-пабрацімы

•  Бранск, Расія
•  Брэст, Беларусь (2 лістапада 2016)^[…]
•  Каспійск, Расія (11 чэрвеня 2022)
•  Кордава, Аргенціна (13 чэрвеня 2006)
•  Лусака, Замбія (12 чэрвеня 1999)
•  Маракай^[d], Венесуэла (25 ліпеня 2006)
•  Мінск, Беларусь (25 лютага 2020)
•  Партызанскі раён, Беларусь (27 лістапада 2013)
•  Солт-Лэйк-Сіці, ЗША (2004)
•  Сінін, Кітай (13 мая 2002)
•  Татабанья, Венгрыя (10 снежня 1992)
•  Ухань, Кітай (16 чэрвеня 2017)
•  Ямбал, Балгарыя (12 чэрвеня 1999)

Гл. таксама

• Спіс мячэцей Іжэўска

Літаратура

• Іжэ́ўск // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 7. — С. 173. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0130-3 (т. 7).
• Иже́вск // Большой словарь географических названий (руск.) / Гл. ред. В. М. Котляков. — Екатеринбург: У-Фактория, 2003. — С. 238. — 832 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-94799-148-9.