Палушнік азёрны: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
→Распаўсюджанне: дапаўненне |
→Распаўсюджанне: дапаўненне |
||
Радок 38: | Радок 38: | ||
На Беларусі трапляецца пераважна ў Паазер'і. Месцы росту: пясчаныя літаралі алігатрофных і мезатрофных з прыкметамі алігатрафіі азёр з вельмі нізкай мінералізацыяй вады. Утварае чыстыя або мяшаныя (з {{bt-bellat|лабелія Дортмана{{!}}лабеліяй Дортмана|Lobelia dortmanna}} і {{bt-bellat|эладэя канадская{{!}}эладэяй канадскай|Elodea canadensis}}) прыбярэжныя зараснікі («палушнікавыя лугі») шырынёй 20-50 м. |
На Беларусі трапляецца пераважна ў Паазер'і. Месцы росту: пясчаныя літаралі алігатрофных і мезатрофных з прыкметамі алігатрафіі азёр з вельмі нізкай мінералізацыяй вады. Утварае чыстыя або мяшаныя (з {{bt-bellat|лабелія Дортмана{{!}}лабеліяй Дортмана|Lobelia dortmanna}} і {{bt-bellat|эладэя канадская{{!}}эладэяй канадскай|Elodea canadensis}}) прыбярэжныя зараснікі («палушнікавыя лугі») шырынёй 20-50 м. |
||
Ва [[Украіна]] сустракаецца ў [[Заходняе Палессе|Заходнім Палессі]]: [[Валынская вобласць|Валынская]], [[Ровенская вобласць|Ровенская вобласці]]. Утварае монадамінантныя зараснікі, папуляцыі прадстаўлены ў выглядзе шырокіх шчыльных палос на плыткаводдзі азёр. |
Ва [[Украіна]] сустракаецца ў [[Заходняе Палессе|Заходнім Палессі]]: [[Валынская вобласць|Валынская]], [[Ровенская вобласць|Ровенская вобласці]]. Утварае монадамінантныя зараснікі, папуляцыі прадстаўлены ў выглядзе шырокіх шчыльных палос на плыткаводдзі азёр (азёры {{нп3|Белае возера, Ровенская вобласць|Белае|ru|Белое озеро (Ровненская область)}} ({{нп3|Валадзімірацкі раён||uk|Володимирецький район}}), возера {{нп3|Возера Лукі|Лукі|uk|Луки (озеро)}} [[Ратнеўскі раён| Ратнеўскага раёна]], [[Возера Варанкі|Варанкі]] [[Валадзімірацкі раён|Валадзімерацкага раёна]], азёры [[Вялікае возера, Зарычненскі раён|Вялікае]] і [[Сярэдняе возера, Зарычненскі раён|Сярэдняе]] [[Зарычненскі раён|Зарычненскага раёна]]), таксама сустракаецца асобнымі плямамі (азёры [[Возера Свіцязь, Украіна|Свіцязь]] і {{нп3|Пясочнае возера|Пясочнае|uk|Пісочне озеро}} [[Шацкі нацыянальны прыродны парк|Шацкага нацыянальнага прыроднага парку]] і на возеры [[Возера Любча|Любча]] {{нп3|Ковельскі раён|Ковельскага раёна|uk|Ковельський район}}). |
||
У [[Расія|Расіі]] сустракаецца ў [[Мурманская вобласць|Мурманскай вобласці]], [[Карэлія|Карэліі]], [[Ленінградская вобласць|Ленінградскай]], [[Пскоўская вобласць|Пскоўскай]], [[Наўгародская вобласць|Наўгародскай]], [[Цвярская вобласць|Цвярской]], [[Яраслаўская вобласць|Яраслаўскай]], [[Іванаўская вобласць|Іванаўскай]], [[Маскоўская вобласць|Маскоўскай]] (возера {{нп3|Возера Белае (Шатурскі раён, ля с. Уласава)|Белае-Бардукоўскае|ru|Белое (озеро, Шатурский район у с. Власово)}} ў {{нп3|Шатурскі раён|Шатурскім раёне|ru|Шатурский район}}), [[Уладзімірская вобласць|Уладзімірскай]] (ля вёскі {{нп3|Вёска Дваязёры|Дваязёры|ru|Двоезёры}} {{нп3|Мелянкоўскі раён|Мелянскоўскага раёна|ru|Меленковский район}}), [[Разанская вобласць|Разанскай]] ({{нп3|Возера Светлае, Касімаўскі раён|Светлае возера|ru|Светлое (озеро, Касимовский район)}}), [[Ніжагародская вобласць|Ніжагародскай]] (азёры [[Святое-Дзедаўскае]], [[Святое-Сцяпурынскае]] , [[Вялікае Плотава]] і [[Малое Плотава]]), [[Свярдлоўская вобласць|Свярдлоўскай]] (блізу [[Горад Екацярынбург|Екацярынбурга]]), [[Чалябінская вобласць|Чалябінскай]] (у азёрах {{нп3|Возера Кундравінскае|Кундравы|ru|Кундравинское}} і {{нп3|Возера Тургаяк|Тургаяк|ru|Тургояк (озеро)}}. |
У [[Расія|Расіі]] сустракаецца ў [[Мурманская вобласць|Мурманскай вобласці]], [[Карэлія|Карэліі]], [[Ленінградская вобласць|Ленінградскай]], [[Пскоўская вобласць|Пскоўскай]], [[Наўгародская вобласць|Наўгародскай]], [[Цвярская вобласць|Цвярской]], [[Яраслаўская вобласць|Яраслаўскай]], [[Іванаўская вобласць|Іванаўскай]], [[Маскоўская вобласць|Маскоўскай]] (возера {{нп3|Возера Белае (Шатурскі раён, ля с. Уласава)|Белае-Бардукоўскае|ru|Белое (озеро, Шатурский район у с. Власово)}} ў {{нп3|Шатурскі раён|Шатурскім раёне|ru|Шатурский район}}), [[Уладзімірская вобласць|Уладзімірскай]] (ля вёскі {{нп3|Вёска Дваязёры|Дваязёры|ru|Двоезёры}} {{нп3|Мелянкоўскі раён|Мелянскоўскага раёна|ru|Меленковский район}}), [[Разанская вобласць|Разанскай]] ({{нп3|Возера Светлае, Касімаўскі раён|Светлае возера|ru|Светлое (озеро, Касимовский район)}}), [[Ніжагародская вобласць|Ніжагародскай]] (азёры [[Святое-Дзедаўскае]], [[Святое-Сцяпурынскае]] , [[Вялікае Плотава]] і [[Малое Плотава]]), [[Свярдлоўская вобласць|Свярдлоўскай]] (блізу [[Горад Екацярынбург|Екацярынбурга]]), [[Чалябінская вобласць|Чалябінскай]] (у азёрах {{нп3|Возера Кундравінскае|Кундравы|ru|Кундравинское}} і {{нп3|Возера Тургаяк|Тургаяк|ru|Тургояк (озеро)}}. |
Версія ад 13:08, 28 лістапада 2014
Палушнік азёрны | |||||||||||||||||
Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||
Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||||
Isoëtes lacustris L., 1753 | |||||||||||||||||
|
Палушнік азёрны (Isoëtes lacustris) — водная расліна, від роду Палушнік (Isoetes) сямейства Палушнікавыя (Isoеtaceae).
Біялагічнае апісанне
Палушнік азёрны. Батанічная ілюстрацыя з кнігі О. В. Тамэ «Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz», 1885
|
Шматгадовая вечназялёная водная разнаспоравая травяністая расліна вышынёй 8-20 см з укарочаным сцяблом і клубнепадобным карэнішчам са шматлікімі каранямі. Расце зараснікамі або групамі на пяшчаным або пясчана-глейкім грунце па дне алігатрофных азёр на глыбіні да 4 метраў і больш. Размнажаецца спрэчкамі, адзначана апаспарыя . Вельмі патрабавальны да чысціні вады.
Ад сцябла адыходзіць пучком жорсткае цёмна-зялёнае шылападобнае лісце (філоіды): унутранае лісце (трафафілы) стэрыльнае, вонкавае (спарафілы) з расшыранай асновай — фертыльнае. У пазухах лісця ўтвараюцца сядзячыя макра- і мікраспарангіі, прыкрытыя пакрывалам (вэлюмам). Мегаспоры (50-100) бугорчата-маршчакаватыя. Сперматазоіды шматжгуцікавыя.
Распаўсюджанне
Арэал уключае Паўночную Амерыку, Еўропу (Скандынавія, Цэнтральная, Атлантычная і Усходняя Еўропа) і нешматлікія ізаляваныя папуляцыі на Урале і ў Заходняй Сібіры.
На Беларусі трапляецца пераважна ў Паазер'і. Месцы росту: пясчаныя літаралі алігатрофных і мезатрофных з прыкметамі алігатрафіі азёр з вельмі нізкай мінералізацыяй вады. Утварае чыстыя або мяшаныя (з лабеліяй Дортмана (Lobelia dortmanna) і эладэяй канадскай (Elodea canadensis)) прыбярэжныя зараснікі («палушнікавыя лугі») шырынёй 20-50 м.
Ва Украіна сустракаецца ў Заходнім Палессі: Валынская, Ровенская вобласці. Утварае монадамінантныя зараснікі, папуляцыі прадстаўлены ў выглядзе шырокіх шчыльных палос на плыткаводдзі азёр (азёры Белае (Валадзімірацкі раён ), возера Лукі Ратнеўскага раёна, Варанкі Валадзімерацкага раёна, азёры Вялікае і Сярэдняе Зарычненскага раёна), таксама сустракаецца асобнымі плямамі (азёры Свіцязь і Пясочнае Шацкага нацыянальнага прыроднага парку і на возеры Любча Ковельскага раёна?!).
У Расіі сустракаецца ў Мурманскай вобласці, Карэліі, Ленінградскай, Пскоўскай, Наўгародскай, Цвярской, Яраслаўскай, Іванаўскай, Маскоўскай (возера Белае-Бардукоўскае ў Шатурскім раёне ), Уладзімірскай (ля вёскі Дваязёры Мелянскоўскага раёна ), Разанскай (Светлае возера ), Ніжагародскай (азёры Святое-Дзедаўскае, Святое-Сцяпурынскае , Вялікае Плотава і Малое Плотава), Свярдлоўскай (блізу Екацярынбурга), Чалябінскай (у азёрах Кундравы і Тургаяк .
Біялогія
Расце зараснікамі або групамі на чыстых празрыстых плыткаводдзях (глыбіня 0,7-2 м, часам да 4 метраў і больш) мезатрофных і алігамезатрофных замкнёных або слабапратокавых азёр з пясчаным або пясчана-глейкім грунтам з нязначным узроўнем вады. Зараснікі ставяцца да класа Isoëto-Nanojuncetea. Гідрафіт.
Размнажэнне спорамі, адзначана апаспорыя. Спараносіць у жніўні-верасні. Жаночы спарафіт жыве за кошт пажыўных рэчываў мегаспоры.
Вельмі патрабавальны да чысціні вады.
Абмежавальныя фактары і ахова
Гэты від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі і ахоўваецца законам. III катэгорыя (VU) |
Парушэнне гідралагічнага рэжыму азёр, іх забруджванне бытавымі і прамысловымі сцёкамі, вытоптванне плыткаводдзя скатом.
Від знаходзіцца пад пагрозай знікнення. Занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі і Расіі.
Неабходныя меры па абмежаванні рэкрэацыйнай нагрузкі на ўзбярэжжа азёр, дзе расце гэта расліна, даследаванне стану ўсіх раней вядомых папуляцый віду і стварэнне асабліва ахоўных прыродных тэрыторый ва ўразлівых месцах яго арэалу.
У Чалябінскай вобласці ахоўваецца на тэрыторыі помніка прыроды «Возера Тургаяк ».
Выкарыстанне
Дэкаратыўная, прыдатная для аквакультуры расліна.
Літаратура
- Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь: Рэдкія і тыя, што знаходзяцца пад пагрозай знікнення віды жывёл і раслін. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 1993. ISBN 5-85700-095-5
- Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 41. Isoëtes lacustris L. — Полушник озёрный // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2002. — Т. 1. Папоротники, хвощи, плауны, голосеменные, покрытосеменные (однодольные). — С. 115. — ISBN 8-87317-091-6.