Перайсці да зместу

Апера Ле Пелецье

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Апера Ле Пелецье
Заснаваны 1820
Закрыты 28 кастрычніка 1873[1]
Краіна
Размяшчэнне
Будынак
Архітэктар Франсуа Дэбрэ
Умяшчальнасць 1 800
Map
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Апера́ Ле Пелецье (фр.: Salle Le Peletier / Opéra Le Peletier[2]) — оперны тэатр у Парыжы, які дзейнічаў з 1821 па 1873 год. На працягу свайго існавання тэатр называўся па-рознаму, найбольш важнымі з іх былі: Тэатр Каралеўскай акадэміі музыкі (1821—1848), Опера Нацыя (1848—1850), Тэатр Нацыянальнай акадэміі музыкі (1850—1852), Тэатр Імператарскай Акадэміі музыкі (1852—1854), Імператарскі оперны тэатр (1854—1870), Нацыянальны оперны тэатр (1870—1873).[3]

Тэатр, які знаходзіўся на вуліцы Ле Пелецье, дом № 12, быў спраектаваны і пабудаваны архітэктарам Франсуа Дэбрэ на месцы саду атэля De Choiseul.[2] Зала была разлічана на 1800 месцаў. Асаблівасці канструкцыі забяспечвалі добры гук.[4]

Тэатр быў знішчаны пажарам у ноч з 28 на 29 кастрычніка 1873 года. Пажар працягваўся 24 гадзіны і нанёс вялікі ўрон. Страта будынка паскорыла работы па ўзвядзенні Опера Гарнье, распачатыя ў 1860 годзе. Да 5 студзеня 1875 года, калі быў адкрыты новы тэатр, трупа выступала ў зале Вантадур  (руск.) (бел..

Гісторыя

[правіць | правіць зыходнік]
Пастаноўка оперы Шарля-Сымона Катэля  (руск.) (бел. «Баядэркі  (англ.) (бел.» на адкрыцці зала Парыжскай оперы на вуліцы Ле Пелецье 16 жніўня 1821 года.

Калі пляменнік караля Людовіка XVIII, Шарль-Фердынанд, герцаг Берыйскі  (руск.) (бел., быў зарэзаны ў ноч на 13 лютага 1820 года перад былым тэатрам Парыжскай оперы на вуліцы Рышэлье  (руск.) (бел. (фр.: Salle de la Rue de Richelieu), кароль вырашыў, што тэатр будзе знесены, каб на яго месцы пабудаваць памятную капліцу. Аднак праект пабудовы капліцы так і не быў рэалізаваны з-за рэвалюцыі 1830 года. Сёння фантан Лувуа  (англ.) (бел. на плошчы Лувуа займае месца, дзе павіна была быць пабудавана капліца.[5] Тэатр на вуліцы Рышэлье быў галоўным месцам Парыжскай оперы з 1794 года. Вельмі хутка пасля смерці свайго пляменніка ў лютым 1820 года кароль даручыў архітэктару Франсуа Дэбрэ спраектаваць новы тэатр для оперы на вуліцы Ле Пелецье, праект якога быў завершаны праз год. Падчас будаўніцтва оперныя і балетныя трупы занялі тэатр Фавар і тэатр Лувуа  (англ.) (бел..[6]

Апера Ле Пелецье была ўрачыста адкрыта 16 жніўня 1821 года змешанай пастаноўкай, якая складалася з гімна «Vive Henry VIII», оперы кампазітара Ш.-С. Катэля  (руск.) (бел. «Баядэркі  (англ.) (бел.» і балет балетмайстра П. Гардэля «Вяртанне Зефіра».[7] Нягледзячы на тое, што тэатр павінен быў быць часовым і быў пабудаваны з дрэва і гіпсу, ён працягваў выкарыстоўвацца больш за пяцьдзясят гадоў. Многія з вялікіх опер 19 стагоддзя былі ўпершыню прадстаўлены на яго сцэне, сярод іх: «Вільгельм Тэль  (руск.) (бел.» Дж. Расіні (1829), «Роберт-д’ябал  (руск.) (бел.» Дж. Меербера (1831), «Жыдоўка  (руск.) (бел.» Ф. Галеві  (руск.) (бел. (1835) і «Дон Карлас» Дж. Вердзі (1867).[8]

Тэатр, плошча якога складала 14 000 квадратных метраў са сцэнай у 104 футы, быў даволі перадавым для свайго часу. 6 лютага 1822 года газ быў упершыню выкарыстаны для асвятлення сцэнічных эфектаў у оперы Нікаля Ізуара  (руск.) (бел. «Аладзін, або Чароўная лямпа».[9] Сцэну і аркестровую яму  (руск.) (бел. можна была прыбіраць, каб ператвараць глядзельную залу ў масіўную залу, дзе можна было ладзіць вялікія балі і іншыя гулянні.

Балет

[правіць | правіць зыходнік]

Нараўне з балетам Тэатра Яе Вялікасці  (руск.) (бел. ў Лондане, Апера Ле Пелецье стала месцам росквіту рамантычнага балета  (англ.) (бел., а такія балетмайстры, як Жуль Перо, Артур Сен-Леон, Філіпа Тальёні, Жазеф Мазілье, Жан Каралі і Поль Тальёні, паставілі шмат шэдэўраў для балета Парыжскай оперы. Сярод гэтых твораў: «Сільфіда  (англ.) (бел.» (1832), «Жызель  (англ.) (бел.» (1841), «Пахіта  (англ.) (бел.» (1846), «Карсар  (англ.) (бел.» (1856), «Матылёк  (англ.) (бел.» (1860), «Ручай» (1866) і «Капелія» (1870). Сярод вялікіх балерын, якія ўпрыгожылі сцэну ў гэты час, былі Марыя Тальёні, Карлота Грызі, Караліна Разаці, Фані Эльслер, Люсіль Гран і Фані Чэрыта.

Шахматы

[правіць | правіць зыходнік]

У 1858 годзе Апера Ле Пелецье стала месцам правядзення адной з самых вядомых гульняў у гісторыі шахмат — Опернай партыі  (руск.) (бел. паміж амерыканскім майстрам Полам Марфі (белыя) і двума французскімі арыстакратамі: герцагам Брансвікскім і графам Ісуарам. Гульня праходзіла ў асабістай ложы герцага падчас выканання «Нормы  (руск.) (бел.» В. Беліні.[11]

Пажар

[правіць | правіць зыходнік]

У ноч на 29 кастрычніка 1873 года тэатр напаткаў той жа лёс, што і многіх яго папярэднікаў: ён быў знішчаны пажарам, які бушаваў на працягу 27 гадзін і, як мяркуюць, пачаўся з-за інавацыйнага газавага асвятлення ў тэатры. На шчасце, у 1858 годзе імператар Напалеон III наняў грамадзянскага планіроўшчыка барона Асмана для пачатку будаўніцтва другога тэатра для Парыжскай оперы і балета па праекце архітэктара Шарля Гарнье. У 1875 годзе быў урачыста адкрыты новы тэатр, сёння вядомы як опера Гарнье.

Галерэя

[правіць | правіць зыходнік]
  • Карціна «Grande Salle» тэатра падчас пастаноўкі балета (1864)
    Карціна «Grande Salle» тэатра падчас пастаноўкі балета (1864)
  • Перспектыўны выгляд фасада  на вуліцы Ле Пелецье (каля 1870)
    Перспектыўны выгляд фасада  на вуліцы Ле Пелецье (каля 1870)
  • Літаграфія «Grande Salle» (1854)
    Літаграфія «Grande Salle» (1854)
  • План пляцоўкі, план паверху і перспектывы інтэр'еру (1822)
    План пляцоўкі, план паверху і перспектывы інтэр'еру (1822)
  • Закулісная зона (каля 1840)
    Закулісная зона (каля 1840)

Вядомыя прэм’еры

[правіць | правіць зыходнік]

Оперы

[правіць | правіць зыходнік]

Балеты

[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. ↑ Wild N. Dictionnaire des théâtres parisiens (1807–1914) — 2 — Ліён: 2012. — С. 220. — ISBN 978-2-914373-48-7
  2. ↑ а б Mead, Christopher Curtis (1991). Charles Garnier’s Paris Opera. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press.
  3. ↑ Levin, Alicia. «A documentary overview of musical theaters in Paris, 1830—1900» in Fauser 2009, p. 382.
  4. ↑ Paris, Nouveau guide des voyageurs, p. 240.
  5. ↑ Barbier 1995, pp. 34—35.
  6. ↑ Pitou 1983, 1: 38, 44.
  7. ↑ Pitou 1990, pp. 758—760.
  8. ↑ Simeone 2000, p. 192.
  9. ↑ Simeone 2000, pp. 191—192.
  10. ↑ Almanach des spectacles, J.-N. Barba, 1831 S. 23 (online).
  11. ↑ The Exploits and Triumphs, in Europe, of Paul Morphy, the Chess Champion, Frederick Edge, D. Appleton and Company, New York (1859) pp. 172—173.
  12. ↑ Прэм’ера «Фаўста» Гуно адбылася ў тэатры Лірык у Парыжы 19 сакавіка 1859 года як «апера камік» з вусным дыялогам. Рэчытатывы былі дададзены да пастаноўкі ў Страсбургу ў красавіку 1860 года. Упершыню была выканана Парыжскай операй (з даданнем балетнай музыкі) 3 сакавіка 1869 года. Гл. Loewenberg 1978, калонка 939.

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Barbier, Patrick (1995). Opera in Paris, 1800—1850: A Lively History. Portland, Oregon: Amadeus Press. ISBN 978-0-931340-83-3.
  • Fauser, Annegret, editor; Everist, Mark, editor (2009). Music, theater, and cultural transfer. Paris, 1830—1914. Chicago: The University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-23926-2.
  • Loewenberg, Alfred (1978). Annals of Opera 1597—1940 (third edition, revised). Totowa, New Jersey: Rowman and Littlefield. ISBN 978-0-87471-851-5.
  • Mead, Christopher Curtis (1991). Charles Garnier’s Paris Opera. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press. ISBN 978-0-262-13275-6.
  • Pitou, Spire (1983). The Paris Opéra: an encyclopedia of operas, ballets, composers, and performers (3 volumes). Westport, Connecticut: Greenwood Press. ISBN 978-0-686-46036-7.
  • Pitou, Spire (1990). The Paris Opéra: An Encyclopedia of Operas, Ballets, Composers, and Performers. Growth and Grandeur, 1815—1914. New York: Greenwood Press. ISBN 9780313262180.
  • Simeone, Nigel (2000). Paris: a musical gazetteer. Yale University Press. ISBN 978-0-300-08053-7.

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Апера_Ле_Пелецье&oldid=4073773"