Перайсці да зместу

Жыльбер дэ Лануа

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Жыльбер дэ Лануа
фр.: Ghillebert de Lannoy
Род дзейнасці пісьменнік, рыцар, дыпламат
Дата нараджэння 1386[1][2][…]
Дата смерці 22 красавіка 1462(1462-04-22)[3]
Грамадзянства
Бацька Guillebert de Lannoy[d][4]
Маці Cathérine de Molembais[d][4]
Жонка Johanna de Ghistelles[d] і Isabelle of Flanders[d]
Дзеці Pierre de Lannoy[d], Jean de Lannoy[d], Philippe de Lannoy, Lord of Willerval[d] і Marguerite de Lannoy[d]
Узнагароды і прэміі
рыцар ордэна Залатога руна
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Жыльбер дэ Лануа (фр.: Gilbert de Lannoy; 1386 — 22 красавіка 1462) — бургундскі падарожнік і дыпламат, мемуарыст.

Жыццё і мемуарыстыка

[правіць | правіць зыходнік]

Паходзіў са старажытнага французскага роду, аселага ў Фландрыі, якая належала герцагам Бургундыі. З 13 год вёў жыццё «дасканалага» рыцара: удзельнічаў у турнірах, крыжовых паходах, шматлікіх войнах і міжусобіцах: Стагадовай вайне, барацьбе арманьякаў і бургіньёнаў у Францыі, Ланкастэраў і Плантагенетаў у Англіі. Кавалер Ордэна Залатога Руна. Шмат падарожнічаў (Германія, Данія, Іспанія, Сірыя, Егіпет), наведваў Святую Зямлю і іншыя традыцыйныя месцы паломніцтва, выконваў дыпламатычныя даручэнні розных манархаў. Здзейсніў два падарожжы па Усходняй Еўропе, у 14131414 і 1421 гадах. Першае адбылося пасля яго ўдзелу ў паходзе прускіх крыжакоў на Польшчу і пралягала праз Ноўгарад і Пскоў, Лівонію і ВКЛ (па маршруце Дынабург — Вільня — Трокі — Коўна — Мемель (Клайпеда)). Сустракаўся з вялікім князем Вітаўтам, яго жонкай Ганнай, дачкой Соф’яй і ўнучкай Ганнай. Пад час другога выконваў ролю пасла англійскага караля Генрыха V да манархаў Усходняй Еўропы — Ягайлы, Вітаўта, візантыйскага імператара Мануіла II, з утапічнай мэтай стварэння шырокай кааліцыі дзяржаў на чале з Англіяй для крыжовага паходу супраць асманаў. Праехаў праз літоўскае Падолле, у Камянцы ізноў сустракаўся з Вітаўтам, прысутнічаў пры прыняцці ім пскоўскага і наўгародскага пасольстваў. Атрымаў каштоўныя падарункі, ахоўныя лісты і даручэнні да татарскага хана, стаўленіка Вітаўта. Працягнуў шлях у Канстанцінопаль праз Малдову і Крым. Быў сведкам узвядзення пад кіраўніцтвам падольскага старосты Гедыгольда на процілеглым ад Белгарада беразе Днястра літоўскага замка, на будоўлі якога былі заняты 12 тысяч чалавек і 4 тысяч вазоў.

Лануа звяртаў увагу перш за ўсё на ваенна-тапаграфічныя характарыстыкі мясцовасцей (стан фартыфікацый, шляхі зносін), але яго дзённікі змяшчаюць шмат іншых каштоўных звестак па гісторыі ВКЛ, у тым ліку этнаграфічнага зместу. Адзначыў наяўнасць у жыхароў ВКЛ асобнай мовы і існаванне 12 епархій. Гарлівы католік, папракаў Вітаўта за сувязь з гусітамі, парушэнне посту і г.д., але засведчыў моц і ўплыў дзяржавы, гегемонія якой на прасторы ад Ноўгарада да Крыма не выклікала ў яго сумненняў. Місія Лануа падвяла рысу пад доўгім перыядам насцярожана-варожага стаўлення да ВКЛ як да дзяржавы «сарацынаў» і садзейнічала распаўсюджванню ведаў аб ёй у Заходняй Еўропе. Так, нямецкі храніст Ульрых Рыхенталь (1420-я гады) спасылаўся на Лануа, вызначаючы межы Еўропы: «Еўропа — гэта зямля, унутры якой мы знаходзімся, яна прылягае да Белай Русі, да Смаленска, а праз іх — і да сапраўднай Турцыі, да герцагства Літвы, Польшчы, Славоніі, Венгрыі, Маравіі, Чэхіі, Рымскай імперыі».

Зноскі

  1. Swartz A. Ghillebert de Lannoy // Open Library — 2007. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. Guillebert de Lannoy // Archives de littérature du Moyen Âge / L. Brun Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
  4. а б Pas L. v. Genealogics — 2003.