Калодзішчы

Аграгарадок Калодзішчы Герб Краіна Беларусь Вобласць Мінская Раён Мінскі Сельсавет Калодзішчанскі Каардынаты 53°56′44″ пн. ш. 27°46′25″ у. д. Вышыня цэнтра 242 м Насельніцтва 19 599 чалавек (2022) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 17 Паштовыя індэксы 223050 і 223051 Аўтамабільны код 5 Калодзішчы на карце Беларусі ±

Калодзішчы на Вікісховішчы

Кало́дзішчы (трансліт.: Kalodziščy, руск.: Колодищи) — аграгарадок у Мінскім раёне Мінскай вобласці. Цэнтр Калодзішчанскага сельсавета.

Назва

Ад калода "кароткае тоўстае бервяно; вулей, зроблены з камля дуплістага дрэва". Недалёка ад Калодзішчаў — Ліпавая Калода. Канчатак як у назвах навакольных вёсак Азярышча, Масцішча, Гарадзішча (раней "Гарадзішчы").

Геаграфія

Прымыкае да гарадской мяжы Мінска на ўсходзе ад горада. Тэрыторыя пасёлка складаецца з некалькіх частак, ізаляваных адна ад адной лесам, пусткамі, гаражнымі кааператывамі, складамі, прамысловымі зонамі і іншым.

Гісторыя

Заснаваны ў 2-й палове XIX ст. як леснічоўка. Першымі пасяленцамі ў 1867 годзе былі прызначаныя леснікамі жыхары вёскі Бярозаўка — два браты Ілья і Міхаіл Карповічы.

Да 1871 года разам з чыгункай Масква — Брэст пабудавана станцыя Калодзішчы. Неўзабаве пабудаваны невялікі лесапільны завод і праведзена вузкакалейная дарога. У 1910 годзе завод належаў Кляжыну, многія жыхары Калодзішчаў працавалі на ім.

У 1917 годзе пабудаваны ваенны гарадок і размясцілася воінская часць па навучанні сабак для памежнай службы. Пабудавана чыгуначная ветка Калодзішчы — Міханавічы. У былой сядзібе Анісава адкрыта амбулаторыя. Адкрыта пачатковая школа.

Падчас Другой сусветнай вайны Калодзішчы моцна пацярпелі. Цалкам знішчаны Беларускі рэспубліканскі радыёцэнтр, спалена школа, станцыя.

У 1947 годзе Беларускі рэспубліканскі радыёцэнтр адноўлены. Адноўлены калгас «Перамога». Калодзішчы атрымалі статус рабочага пасёлка.

У канцы 1950-х гадоў пабудаваны тыпавая сярэдняя школа з гімнастычнай залай, клуб і дзіцячы сад.

У 1961 годзе ў Калодзішчах размешчана Геафізічнае ўпраўленне па здабычы і пошуках нафты ў Беларусі. У 1967 годзе Упраўленне пераўтворана ў трэст.

У 1970 годзе ў Калодзішчах пабудаваны Беларускі тэлевізійны цэнтр. Адсюль у эфір пачала выходзіць трэцяя праграма Беларускага тэлебачання, магутнасць перадатчыкаў — 5/1,5 квт. У 1971 годзе адсюль жа пачалася трансляцыя таксама 1 і 2 праграм, магутнасцю перадавальных станцый 25/7,5 квт.

У 1977 годзе ў Калодзішчах пабудаваны «Дом быту» і гандлёвы цэнтр.

У 2008 годзе, пасля больш як дзесяцігадовага перапынку, пачата будаўніцтва некалькіх шматкватэрных дамоў.

Рашэннем Мінскага райсавета ад 17 лютага 2011 года № 103 рабочы пасёлак Калодзішчы пераўтвораны ў аграгарадок.

У 2019 годзе адкрыты падземны пераход праз чыгуначныя пуці і новы будынак чыгуначнай станцыі.

У 2021 годзе пачата праектаванне і будаўніцтва чыгуначнага моста.

Адукацыя

Пасля 1917 года адкрыта пачатковая школа. Першая настаўніца — Алена Васілеўна Крыцкая. Арганізаваны гурткі лікбезу. У 1933 годзе пачатковая школа пераўтворана ў сямігадовую, у 1936 годзе — у сярэднюю.

Сярод вучняў школы

• Вікенцій Паўлавіч Карповіч, лётчык-знішчальнік, Герой Савецкага Саюза (1942)
• Уладзімір Лаўрэнцьевіч Панасюк, партызан
• Уладзімір Кузьміч Глазуноў, партызан
• Жыгімонт Эрдман, партызан

У канцы 1950-х гадоў пабудавана тыпавая сярэдняя школа з гімнастычнай залай.

Насельніцтва

• 2022 год — 19 599 чалавек.
• 2019 год — 17 556 чалавек.
• 2012 год — 13 700 чалавек.
• 2009 год (перапіс) — 11 445 чалавек.
• 1999 год (перапіс) — 9388 чалавек.
• 1997 год — 8711 чалавек, 2673 двары.
• 1977 год — каля 10 000 чалавек.
• 1967 год — больш за 5000 чалавек.

Вядомыя асобы

• Валянцін Іванавіч Даніловіч (1936—1970) — выпрабавальнік парашутнай і касмічнай тэхнікі.
• Вікенцій Паўлавіч Карповіч (1914—1996) — лётчык-знішчальнік, Герой Савецкага Саюза (1942)
• Ігар Іосіфавіч Надашкевіч (нар. 1956) — беларускі жывапісец.
• Аляксандр Барысавіч Тараненка (нар. 1952) — беларускі архітэктар.

Прадпрыемствы і арганізацыі

• Цэнтральная геафізічная экспедыцыя
• Рэспубліканскі тэле-радыёвяшчальны цэнтр
• Рэспубліканскі цэнтр апрацоўкі звестак (РЦАЗ)
• Раённы цэх электрасувязі
• База ядахімікатаў і сельгастэхнікі «Агрыматка-96»
• Мэблевыя прадпрыемствы ТАА «ГеасІдэал», ТАА «Самелга-Трэйд» і інш.
• Цэх афарбоўкі палімераў
• Будаўнічыя арганізацыі
• Кіналагічны цэнтр Узброеных сіл Рэспублікі Беларусь
• Два аддзяленні беларускіх банкаў
• Аддзяленне сувязі
• Два дзіцячыя садкі
• Сярэдняя школа
• Медыцынскі цэнтр
• Крамы і аптэкі, большасцю побач са станцыяй

Транспарт

Чыгуначная станцыя і гандлёвыя павільёны ў 2015 годзе.

Вулічнае асвятленне, дарожнае пакрыццё, тратуары і пешаходныя дарожкі зроблены на цэнтральных вуліцах вакол чыгуначнай станцыі і шматпавярховых дамоў. Дарогі з цвёрдым пакрыццём да ваенных гарадкоў і Маскоўскай шашы.

Праз аграгарадок праходзіць чыгунка Барысаў — Орша — Масква. У межах аграгарадка на станцыі Калодзішчы і прыпыначным пункце Садовы спыняюцца электрацягнікі рэгіянальных і гарадскіх ліній. На станцыі Калодзішчы абслугоўваюць турыстычныя цягнікі.

Рэгулярна курсіруюць

Аўтобусныя маршруты

• 31 — «ДС Уручча-2 — Калодзішчанскія могілкі (2-я брама)»
• 167 — «ДС Уручча-2 — Калодзішчы»
• 169 — «ДС Уручча-2 — чыгуначная ст. Калодзішчы»
• 194С — «ДС Уручча-2 — Калодзішчы-2 (Палігон)»
• 195 — «ДС Уручча-2 — МТЗ Калодзішчы»
• 362 — «Мінск (ДС Славінскага) — Ліпавая Калода»
• 371 — «Мінск (ДС Уручча-2) — Юхнаўка»

Маршрутнае таксі

1547 — «Чыг. ст. Калодзішчы — ДС Каржанеўскага»

Сярэдняя тэмпература паветра

Клімат Калодзішчаў
Паказчык	Сту	Лют	Сак	Кра	Май	Чэр	Ліп	Жні	Вер	Кас	Ліс	Сне
Сярэдняя тэмпература, °C	−11	−9	0	14	19	20	23	21	16	9	2	−10
Сярэдні мінімум, °C	−12	−13	−7	1	7	11	16	12	7	0	−4	−11

Літаратура

• Кало́дзішчы // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 7. — С. 478. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0130-3 (т. 7).
• Kołodziszcze // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom IV: Kęs — Kutno (польск.). — Warszawa, 1883. — S. 281.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Калодзішчы