Перайсці да зместу

Кандукэтор

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Кандукэтор Румыніі
Скасаваная
дзяржаўная пасада

Іон Антанэску
(апошні на пасадзе)

Краіна  Каралеўства Румынія
Папярэдняя пасада пасада заснавана
Пасада-пераемніца пасада скасавана
Першы на пасадзе Іон Антанэску
Апошні на пасадзе Іон Антанэску
Заснавана 22 студзеня 1941
Скасавана 23 жніўня 1944

Кандукэто́р (рум.: conducător — «правадыр») — тытул, які выкарыстоўвася шэрагам румынскіх палітыкаў.

Паходжанне тэрміна

[правіць | правіць зыходнік]

Слова паходзіць ад румынскага дзеяслова a conduce (ад лац.: ducere — «весці»), і роднасна тытулам дучэ, дож, а таксама лац.: dux (правадыр) і англ.: duke (герцаг). Па сваім значэнні аналагічны, напрыклад, тытулам фюрара нацысцкай Германіі і каўдылья ў Іспаніі часоў Франка.

Упершыню быў выкарыстаны ў якасці дадатковага тытула каралём Каралем II у апошнія гады кіравання рэжыму Фронту нацыянальнага адраджэння, і неўзабаве быў прыняты маршалам Іонам Антанэску, які 14 верасня 1940 года атрымаў дыктатарскія паўнамоцтвы. Намінальна Антанэску займаў пасаду прэм'ер-міністра, а главой дзяржавы з'яўляўся кароль Міхай I, аднак рэальная ўлада была засяроджана ў руках Антанэску. Паводле меркавання гісторыка Адрыяна Чараяну, выкарыстоўваючы гэты тытул, Антанэску жадаў падкрэсліць сувязь з Германіяй, а з моманту выпадзення з урада Жалезнай гвардыі (гл. Нацыянал-легіянерская дзяржава) — таксама рэжым сваёй асабістай улады.

Тытул быў адроджаны прэзідэнтам Сацыялістычнай Рэспублікі Румыніі Нікалае Чаўшэску пачынаючы з 1968 года, калі роля Камуністычнай партыі Румыніі саслабла і ўзнік культ асобы Чаўшэску. Паралельна выкарыстоўваўся больш рэдкі тытул «кырмач» (рум.: carmaci — стырнік), запазычаны з лексікону КНДР і мааісцкай КНР. Тытул павінен быў падкрэсліваць асабістую ўладу Чаўшэску, а таксама яго сімвалічную сувязь з князямі Валахіі і Малдовы (іншыя параўнанні праводзіліся паміж Чаўшэску і старажытнымі правадырамі дакаў).