Уданшань

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Комплекс старажытных будынкаў у гарах Удан*
кіт.: 武当山古建筑群**
Сусветная спадчына ЮНЕСКА
Краіна Кітай
Тып Культурны
Крытэрыі i, ii, vi
Спасылка 705
Рэгіён*** Азія
Гісторыя ўключэння
Уключэнне 1994  (18-я сесія)
* Міжнародная канвенцыя «ЮНЕСКА»
** Назва ў афіцыйным англ. спісе
*** Рэгіён па класіфікацыі ЮНЕСКА
Уданшань
кіт.: 武当山
Храм Наньян на скале
Храм Наньян на скале
Краіна
Уданшань (Кітай)
Уданшань
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Уданшань (кіт. трад. 武當山, спр. 武当山, піньінь Wǔdāng Shān, пал. Удан-Шань), гара Удан — невялікі горны хрыбет у правінцыі Хубэй, які знаходзіцца недалёка ад прамысловага горада Шыянь і каля 120 км ад горада Сянфань.

Горы Уданшань знакамітыя сваімі даоскімі манастырамі і храмамі, тут быў даоскі ўніверсітэт, у якім даследавалася медыцына, фармакалогія, сістэмы харчавання, медытацыя і баявыя мастацтвы.

Геаграфія[правіць | правіць зыходнік]

На кітайскіх картах назва «Уданшань» (кіт. спр. 武当山) адносіцца як да ўсяго горнага хрыбта (які цягнецца з усходу на захад уздоўж паўднёвага берага ракі Ханьшуй, перасякаючы некалькі раёнаў Шыяня), так і да невялікай групы вяршынь гэтага хрыбта ў межах гарадскога павета Даньцзянкоу, Шыянь. Апошняя група гор вядома як асяродак даасізму[1].

Па сучасных картах найвышэйшыя пікі гор Удан дасягаюць каля 1612 метраў[1][2].

Часам горы Удан разглядаюцца як «адгалінаванне» хрыбта Дабашань[2], які з'яўляецца галоўнай горнай сістэмай заходняй Хубэй, Шэньсі, Чунцына і Сычуані.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Манастыр Пурпурных Аблокаўbeen у гарах Удан
Брама Юань У ў гарах Удан

Вякамі горы Удан былі вядомы як важны асяродак даасізму, славуты сваімі даоскімі варыянтамі баявых мастацтваў тайчыberu[3].

Першае месца пакланення — Храм Пяці Драконаў — было пабудавана па распараджэнні імператара Тай-цзуна з дынастыі Тан[4]. Пазней дабавіліся збудаванні дынастый Сун і Юань. Найбуйнейшы комплекс на гары быў пабудаваны пры дынастыі Мін (14—17 стст.), калі імператар Юнлэ распачаў тут вялікае будаўніцтва каб заручыцца падтрымкай бажаства Сюань У і даосцаў[4].

Храмы час ад часу прыходзілася перабудоўваць, і не ўсе з іх захаваліся. Самыя даўнія захаваныя збудаванні — Залаты Храм і Старажытны Бронзавы Храм, створаныя ў 1307[4]. Іншыя адметныя збудаванні ўключаюць Палац Наньян (збудаваны ў 1285—1310 і пашыраны ў 1312), абгароджаны каменнаю сцяной Забаронены Горад на вяршыні (збудаваны ў 1419) і Храм Пурпурных Аблокаў (збудаваны ў 1119—26, перабудаваны ў 1413 і пашыраны ў 1803—20)[4].

Манастыры, такія як Сад Удан, былі ўключаны ў спіс Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА ў 1994[4].

19 студзеня 2003 года 600-гадовы Палац Ючжэньгун у гарах Удан быў ненаўмысна спалены супрацоўнікам школы баявых мастацтваў[5]. Агонь прарваўся ў зал, ператварыўшы ў попел тры пакоі агульнай плошчай 200 м². Пазалочаная статуя Чжан Саньфэнаberu, якая звычайна размяшчалася ў Ючжэньгуне, была перанесена ў іншы будынак якраз перад пажарам і дзякуючы гэтаму пазбегла знішчэння ў агні[3].

Архітэктура[правіць | правіць зыходнік]

Архітэктура комплексу спалучае ў сабе найлепшыя дасягненні кітайскай традыцыйнай архітэктуры за апошнія паўтары тысячы гадоў.

Найбольш знамянальныя збудаванні:

  • Забаронены горад, пабудаваны на самай вяршыні гары Цяньчжу (калона, якая падпірае Неба). Горад будуецца ў той жа час, што і Забаронены горад у Пекіне, ён акружаны тоўстай каменнай сцяной і мае чатыры ўваходы. За сцяной — некалькі храмаў і на самай вяршыні — Залаты павільён.
  • Храм Наньян
  • Храм Пурпурных Аблокаў
  • Храм Сына Неба

У масавай культуры[правіць | правіць зыходнік]

Па легендах, гара Уданшань — месца ўзнікнення баявых мастацтваў, і ў прыватнасці тайцзіцюаня, хоць крытычныя даследаванні ставяць гэта пад сумненне.

З манастыром звязана хваля папулярнай культуры — фільмаў жанру ушу і літаратуры аб баявых мастацтвах. Па папулярнасці ў масавай культуры Уданшань стаіць на другім месцы пасля Шааліня.

Галерэя[правіць | правіць зыходнік]

  • Уваход у манастыр Пурпурных Аблокаў
    Уваход у манастыр Пурпурных Аблокаў

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі[правіць | правіць зыходнік]

  1. ↑ а б Road Atlas of Hubei (湖北省公路里程地图册; Hubei Sheng Gonglu Licheng Dituce), published by 中国地图出版社 SinoMaps Press, 2007, ISBN 978-7-5031-4380-9. Page 11 (Shiyan City), і карта тэрыторыі Сусветнай спадчыны Уданшань на задняй вокладцы.
  2. ↑ а б Atlas of World Heritage: China. Long River Press. 1 January 2005. pp. 99–100. ISBN 978-1-59265-060-6. Праверана 9 August 2012.
  3. ↑ а б Wang, Fang (May 11, 2004). "Pilgrimage to Wudang". Beijing Today. Праверана 2008-04-19.
  4. ↑ а б в г д Ancient Building Complex in the Wudang Mountains
  5. ↑ "China's world heritage sites over-exploited". China Daily. December 22, 2006. Праверана 2008-04-19.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Pierre-Henry de Bruyn, Le Wudang Shan : Histoire des récits fondateurs, Paris, Les Indes savantes, 2010, 444 pp.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Сцяг ЮНЕСКА Сусветная спадчына ЮНЕСКА, аб’ект № 705
рус. • англ. • фр.
commons: Уданшань на Вікісховішчы
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Уданшань&oldid=4623174"