Уладзіслаў Ігнатавіч Стржэльчык

Уладзіслаў Ігнатавіч Стржэльчык
Дата нараджэння	31 студзеня 1921(1921-01-31)
Месца нараджэння	Петраград, РСФСР
Дата смерці	11 верасня 1995(1995-09-11) (74 гады)
Месца смерці	Санкт-Пецярбург, Расія
Месца пахавання	Літаратарскія масткі[d]
Грамадзянства	СССР  Расія  РСФСР
Жонка	Людміла Паўлаўна Шувалава[d]
Прафесія	акцёр, тэатральны педагог
Гады актыўнасці	1938 — 1993
Тэатр	Вялікі драматычны тэатр імя Г. А. Таўстаногава Расійскі дзяржаўны інстытут сцэнічных мастацтваў Ленінградскі дзяржаўны інстытут культуры
Узнагароды	медаль «За абарону Ленінграда» (1943)
IMDb	ID 0835470
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Уладзіслаў Ігнатавіч Стржэ́льчык (руск.: Владислав Игнатьевич Стржельчик; 31 студзеня 1921 — 11 верасня 1995) — расійскі савецкі акцёр тэатра і кіно, тэатральны педагог. Герой Сацыялістычнай Працы (1988), Заслужаны артыст РСФСР (1954), Народны артыст РСФСР (1965), Народны артыст СССР (1974).

Біяграфія

Нарадзіўся ў Пецярбургу. Скончыў школу. У 1938 годзе паступіў у драматычную студыю Вялікага драматычнага тэатра імя М. Горкага (сучасны Вялікі драматычны тэатр імя Г. А. Таўстаногава) на курс Б. А. Бабачкіна і быў залічаны ў дапаможны склад акцёрскай трупы тэатра. У 1940 годзе быў прызваны ў Чырвоную Армію. Удзельнік Савецка-фінляндскай вайны. З пачатку Вялікай Айчыннай вайны Уладзіслаў Сржэльчык на фронце, у дзеючай арміі, а пасля пераведзены ў ансамбль Ленінградскай ваеннай акругі. Пасля вайны ў 1946 годзе вярнуўся ў Ленінград і працягваў навучанне ў студыі Вялікага драматычнага тэатра. Навучанне скончыў у 1947 годзе і быў залічаны ў асноўны склад акцёрскай трупы тэатра.

У 1959—1966 гадах У. І. Стржэльчык выкладаў у Ленінградскім інстытуце тэатра, музыкі і кінематаграфіі, у 1966—1969 гадах — у Леніградскім інстытуце культуры імя Н. К. Крупскай. Быў старшынёй Ленінградскага аддзялення Саюза тэатральных дзеячаў.

Магіла У. І. Стржэльчыка на Воўкаўскіх могілках

Памёр У. І. Стржэльчык 11 верасня 1995 года. Пахаваны ў Санкт-Пецярбургу на Літаратарскіх мастках Воўкаўскіх могілак.

Творчасць

У. І. Стржэльнік — майстар выразнага партрэта, высокай выканаўчай культуры. Выдатныя знешнія дадзеныя героя-палюбоўніка, гучны голас, пластычнасць, шырокі жэст прынеслі яму велізарную папулярнасць у камедыях і драмах. Дэбютаваў Вялікім драматычным тэатры імя М. Горкага ў 1946 годзе ў ролі Клаўдзіа ў спектаклі «Шмат шуму з нічога» У. Шэкспіра. Выканаў шэраг роляў у тэатры (больш чым у 40 спектаклях<ref name="Культура">), зняўся ў мастацкіх фільмах і тэлевізійных спектаклях. Агучваў ролю імператара Мікалая ў фільме «Ферэнц Ліст — Мары кахання» (СССР, ВНР, 1970). Прымаў удзел у здымках дакументальных фільмаў «Перш за ўсё — тэатр» (1972), «Жыць, думаць, адчуваць, кахаць…» (1988).

Ролі ў тэатры

Цыганаў («Варвары» М. Горкага), Грэкаў («Ворагі» М. Горкага), Саламон («Цана» А. Мілера), Князь («Ханум» А. Цагарэлі), Гарадулін («На ўсякага мудраца хапае прастаты» А. Астроўскага), Фёдар («Пралог» А. Штэйна), Ганя Івалгін («Ідыёт» па раману Ф. М. Дастаеўскага), Райскі («Абрыў» паводле рамана Ф. М. Дастаеўскага), Кулагін («Тры сястры» А. П. Чэхава) Паскуале («Здані» Эдуарда дэ Філіпа), Акцёр («На дне» М. Горкага), Фларында Арэтузі («Слуга двух спадароў» Карла Гальдоні) і інш.

Ролі ў кіно

Начальнік цэха Міхаіл Аляксеевіч Зыбін («Побач з намі», 1950), мастак Кісцянскі («Гэта здарылася на Някрасаўскай», 1957), Грамека («Балтыйскае неба», 1961), Мікалай Мікалаевіч Мірза-Булат-Тугноўскі («Гранатавы бранзалет», 1964), Напалеон («Вайна і мір», 1967), генерал Кавалеўскі («Ад’ютант Яго правасхадзіцельства», 1969), атаман Дутаў («Канец атамана», 1970), Валянцін Крамаў («Адкрытая кніга», 1973), Фёдар Васільевіч Валіцкі («Блакада», 1974—1977), генерал Антонаў («Вызваленне Прагі», ЧССР, 1976), Карэтнікаў («Злачынства», 1976), генерал Антонаў («Фронт за лініяй фронту», 1976; «Фронт у тыле ворага», 1981), доктар Хайдэн («Еўрапейская гісторыя», 1984), генерал-губернатар («Справа Сухаво-Кабыліна», 1991), Уладзімір Святаславіч («Уладзімір Святы», 1993) і інш.

Ролі ў тэлевізійных спектаклях

Аляксей Грэкаў («Ворагі», 1953), князь («Зачараваны вандроўнік»,1963), палкоўнік Берг («Маёр Віхр», 1967), Мікалай I («Апошнія дні», 1968), Чаадаеў («Смерць Вазір-Мухтара» паводле Ю. Тынянава, 1969), Майкл Кембл («Фіеста» паводле рамана Э. Хэмінгуэя, 1971), былы супрацоўнік («31-ы аддзел», 1972), Ілля Артамонаў («Справа Артамонавых», 1981), Барні Кэшмэн («Апошні гарачы закаханы», 1989) і інш.

Узнагароды і званні

• Герой Сацыялістычнай Працы (1988)
• Заслужаны артыст РСФСР (1954)
• Народны артыст РСФСР (1965)
• Народны артыст СССР (1974)
• Дзяржаўная прэмія РСФСР імя братоў Васільевых (1971, за за ролю генерала Кавалеўскага ў серыяле « Ад’ютант Яго правасхадзіцельства»)
• Ордэн Леніна (1988)
• Ордэн Кастрычніцкай Рэвалюцыі (1981)
• Ордэн Айчыннай вайны II ступені (1985)
• Медаль «За абарону Ленінграда» (1943)
• Медаль «За баявыя заслугі» (1944)
• Медаль «За перамогу над Германіяй у Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.» (1946)
• Юбілейны медаль «Трыццаць гадоў Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
• Юбілейны медаль «Сорак гадоў Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
• Медаль «У памяць 250-годдзя Ленінграда»
• Прэмія Міжнароднага драматургічнага таварыства «За ўклад у развіццё драматычнага мастацтва, які пераадольвае міжнародныя бар’еры» (1989)
• Ганаровая грамата Прэзідыума Вярхоўнага Савета РСФСР (1991)
• Прэмія Мэрыі Санкт-Пецярбурга за ролю Паскуале ў спектаклі «Здані» (1995)
• Вышэйшая тэатральная прэмія Санкт-Пецярбурга «Залаты сафіт» (1995, пасмяротна)

Памяць

У 1997 годзе ў Санкт-Пецярбургу на доме, дзе жыў акцёр (вуліца Басейная, 47), была ўсталяваная мемарыяльная дошка. У 1998 годзе ў Санкт-Пецярбургу заснавана незалежная акцёрская прэмія імя У. І. Стржэльчыка, цырымонія ўручэння якой праходзіць кожны год 31 студзеня.

Літаратура

• Стржэ́льнік Уладзіслаў Ігнатавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 204-205. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Кино: Энциклопедический словарь. / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — М.: Советская энциклопедия, 1987. (руск.)
• СТРЖЕ́ЛЬЧИК Вла­ди­слав Иг­нать­е­вич // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая Российская энциклопедия, 2004—2017.
• Стржельчик Владислав Игнатьевич // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)

Спасылкі

• Владислав Стржельчик (руск.) (Праверана 28 мая 2023) // Культура. РФ
• Владислав Стржельчик // КИНО-ТЕАТР.Ру (руск.) (Праверана 28 мая 2023)
• Стржельчик Владислав Игнатьевич (руск.) (Праверана 28 мая 2023) // Сайт Вялікага драматычнага тэатра імя Г. А. Таўстаногава
• Стржельник Владислав Игнатьевич // Актёры советского и российского кино (RUSactors.ru) (руск.) (Праверана 28 мая 2023)
• Кружнов Ю. Н. Стржельник Владислав Игнатьевич Архівавана 28 мая 2023. (руск.) (Праверана 28 мая 2023) // Интернэт-партал «Энциклопедия Санкт-Петербурга»
• Виктор Кутуркин Золотая эпоха БДТ. Вспоминая Стржельчика // Проза. Ру (руск.) (Праверана 28 мая 2023)