Перайсці да зместу

Электраэнергія

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

Электраэнергія (грэч. ἤλεκτρον + ἐνέργειαбурштын + дзеянне) — энергія электрычнага току. Пераменны ток найбольш прыдатны для яе атрымання. Выпрацоўваецца на электрастанцыях. Перадаецца і размяркоўваецца між спажыўцамі з дапамогай ліній электраперадачы, падстанцый і размеркавальных электрычных сетак. У тэхніцы і побыце тэрмін пашыраны для вызначэння колькасці энергіі, якая аддаецца электрастанцыяй або атрымліваецца з электрасеткі спажыўцом. Адзінка вымярэння ў міжнароднай сістэмеджоўль. Пазасістэмная адзінка — кілават·гадзіна (3,6 млн джоўляў)[1].

За 2016 г. сусветная вытворчасць электраэнергіі склала 24 816,4 тэрават·гадзіна, з якіх найбольш вырабілі (56,3 %): Кітай — 6142,5 тэрават·гадзіна (24,8 %), ЗША — 4350,8 тэрават·гадзіна (17,3 %), Індыя — 1400,8 тэрават·гадзіна (5,6 %), Расія — 1087,1 тэрават·гадзіна (4,4 %) і Японія — 999,6 тэрават·гадзіна (4 %). У Беларусі вырабілі 33,1 тэрават·гадзіна (0,1%)[2].

25 лютага 2011 г. А.Лукашэнка падпісаў Указ № 72 «Аб некаторых пытаннях рэгулявання цэн у Рэспубліцы Беларусь», паводле Дадатку 1 да якога Савет міністраў Рэспублікі Беларусь вызначае цэны на электразабеспячэнне (жылля) насельніцтва, Міністэрства антыманапольнага рэгулявання і гандлю Рэспублікі Беларусь (МАРГ Беларусі) — на электраэнергію ДВА «Белэнерга» для юрыдычных асоб і індывідуальных прадпрымальнікаў[3]. 17 кастрычніка 2011 г. Савет міністраў Беларусі ўхваліў Пастанову № 1394 «Аб зацвярджэнні Правіл электраспажывання», паводле 237-га артыкула якіх: «Графік абмежавання содневага спажывання электрычнай энергіі пры нястачы паліва на генеравальных крыніцах мае прадугледжваць скарачэнне спажывання электрычнай энергіі на 25 % ад содневага выпуска электрычнай энергіі ўласным спажыўцам на дзень замеру ў снежні папярэдняга года з разбіўкай на 5 роўных чэргаў». Паводле 238-га артыкула, «Графік абмежавання спажывання электрычнай магутнасці выкарыстоўваецца пры нястачы электрычнай магутнасці ў энергасістэме і складаецца на велічыню 30 % ад спажывання электрычнай магутнасці ў гадзіны найбольшых нагрузак на дзень замеру ў снежні папярэдняга года з разбіўкай абмяжоўванай магутнасці на 10 роўных чэргаў»[4].

У 2012 годзе расцэнка на электраэнергію ў Беларусі складала 13,71 цэнта за 1 кілават·гадзіну, што было параўнальна з сярэднееўрапейскімі расцэнкамі для прамысловасці[5]. 30 снежня 2013 г. Савет міністраў Беларусі зацвердзіў Пастанову № 1166, паводле якой загадаў «Устанавіць для насельніцтва субсідаваныя дзяржавай: ... 1.2. расцэнкі на камунальныя паслугі ў наступных памерах: на электрычную энергію згодна з Дадаткам 2». 2-і пункт Пастановы загадваў у выпадку спажывання звыш нормаў, усталяваных аблвыканкамамі і Мінскім гарвыканкамам, «Устанавіць для насельніцтва цэны на камунальныя паслугі, якія забяспечваюць поўнае пакрыццё эканамічна абгрунтаваных выдаткаў на іх аказанне, згодна з Дадаткам 3»[6].

Пакрыццё насельніцтвам выдаткаў на электразабеспячэнне[7]
Год 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Узровень 37 % 32 % 53 % 82 % 75 % 83 %

За 2016 г. ДВА «Белэнерга» адпусціла 28466,98 млн кілават·гадзін электраэнергіі (2995 кВ·г на душу насельніцтва): 53,2 % прамысловасці; 24,3 % насельніцтву (жыллё); 14,8 % непрамысловым спажыўцам (вытворцам паслуг); 5,1 % сельскай гаспадарцы; 1 % гарадскому транспарту[8]. На 1 студзеня 2017 года ў Беларусі налічвалася 4 494 879 побытавых абанентаў электраэнергіі (47,3 % да насельніцтва Беларусі): 35 % у Мінскай вобласці і Мінску, 15 % у Гомельскай вобласці, 14 % у Брэсцкай, 13 % у Віцебскай, 12 % у Гродзенскай і 11 % у Магілёўскай вобласці[9]. 30 верасня 2016 г. МАРГ Беларусі Загадам № 95 ухваліла «Дэкларацыю аб узроўні расцэнак на электраэнергію, адпусканую РУПамі электраэнергетыкі ДВА "Белэнерга" для юрыдычных асоб і індывідуальных прадпрымальнікаў», паводле якой кілават-гадзіна стала каштаваць: прамысловым спажыўцам з далучанай магутнасцю ад 750 кілавольт·ампер — 19,728 капейкі (10,36 цэнта), прамысловым спажыўцам з меншай далучанай магутнасцю і гарадскому (электрыфікаванаму) транспарту — 25,197 капейкі (13,23 цэнта); бюджэтным установам — 26,345 капейкі (13,84 цэнта), іншым непрамысловым спажыўцам (вытворцам паслуг) — 30,858 капейкі (16,21 цэнта); сельскім гаспадаркам — 19,184 капейкі (10,08 цэнта)[10]. 24 жніўня 2017 года Савет міністраў Беларусі зацвердзіў Пастанову № 641, паводле якой з 1 верасня 2017 г. расцэнка на электраэнергію для жылля, абсталяванага электраплітой, склала 10,94 капейкі (5,6 цэнта) за кілават·гадзіну. Расцэнка паводле часу электраспажывання склала 21,89 капейкі (11,2 цэнта) за кілават·гадзіну з 17:00 да 22:00 (час найбольшых нагрузак на электрасетку) і 7,64 капейкі (3,9 цэнта) — з 22:00 да 17:00 (час найменшых нагрузак)[11].

Зноскі

  1. Электраэнергія // Беларуская энцыклапедыя ў 18 тамах / гал.рэд. Генадзь Пашкоў. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2004. — Т. 18. Кніга 1. — С. 95. — 472 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0295-4.
  2. "Статыстычны агляд сусветнай энергіі 2017 года" (PDF)(англ.). ТАА «Брытанская нафта». 13 чэрвеня 2017. Архівавана з арыгінала (PDF) 9 жніўня 2017. Праверана 28 жніўня 2017.
  3. А.Лукашэнка (30 мая 2017). "Указ прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 25 лютага 2011 г. № 72 «Аб некаторых пытаннях рэгулявання цэн у Рэспубліцы Беларусь»"(руск.). Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь. Праверана 27 жніўня 2017.
  4. Міхаіл Мясніковіч (8 чэрвеня 2016). "Пастанова Савета міністраў Рэспублікі Беларусь ад 17 кастрычніка 2011 г. № 1394 «Аб зацвярджэнні Правіл электраспажывання»"(руск.). Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь. Праверана 27 жніўня 2017.
  5. БелТА. У Беларусі створаныя заканадаўчыя ўмовы для прыходу замежнага капіталу ў сферу энергетыкі // Звязда : газета. — 17 мая 2012. — № 92 (27207). — С. 1, 2. — ISSN 1990-763x.(недаступная спасылка)
  6. Міхаіл Мясніковіч. "Пастанова Савета міністраў Рэспублікі Беларусь ад 30 снежня 2013 г. № 1166" (PDF)(руск.). Архівавана з арыгінала (PDF) 11 ліпеня 2019. Праверана 27 жніўня 2017. {{cite news}}: Невядомы параметр |выдавец= ігнараваны (прапануецца |publisher=) (даведка); Невядомы параметр |дата публікацыі= ігнараваны (прапануецца |publication-date=) (даведка)
  7. "Тарыфная палітыка"(руск.). ДВА «Белэнерга». 2017. Архівавана з арыгінала 13 ліпеня 2007. Праверана 27 жніўня 2017.
  8. "Рынак электрычнай і цеплавой энергіі"(руск.). ДВА «Белэнерга». 2017. Архівавана з арыгінала 1 жніўня 2007. Праверана 27 жніўня 2017.
  9. "Звесткі для побытавых спажыўцоў"(руск.). ДВА «Белэнерга». 2017. Праверана 27 жніўня 2017.(недаступная спасылка)
  10. Сяргей Шабека (30 верасня 2016). "Звесткі пра ўзровень расцэнак на электраэнергію для юрыдычных асоб і індывідуальных прадпрымальнікаў"(руск.). ДВА «Белэнерга». Праверана 27 жніўня 2017.(недаступная спасылка)
  11. "Тарыфы на ЖКП праіндэксуюць у Беларусі з 1 верасня". Беларускае тэлеграфнае агенцтва. 25 жніўня 2017. Праверана 27 жніўня 2017.