Аляксей Канстанцінавіч Габрусеў
Аляксей Канстанцінавіч Габрусеў | |
---|---|
Дата нараджэння | 1 студзеня 1922 |
Месца нараджэння | в. Гарошкава Гомельская губерня, РСФСР цяпер Дубровенскі раён, Віцебская вобласць |
Дата смерці | 9 верасня 2007 (85 гадоў) |
Месца смерці | г. Феадосія, Аўтаномная Рэспубліка Крым, Украіна |
Месца пахавання | |
Прыналежнасць | |
Род войскаў | сухапутныя войскі |
Гады службы | 1941-1964 |
Званне | |
Часць |
ў гады Вялікай Айчыннай вайны:
|
Камандаваў |
у гады Вялікай Айчыннай вайны: камандзір узвода разведкі, камандзір мінамётнага ўзвода |
Бітвы/войны | Вялікая Айчынная вайна |
Узнагароды і званні |
Аляксей Канстанцінавіч Га́брусеў (1 студзеня 1922 — 9 верасня 2007) — савецкі ваенны. Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны. Герой Савецкага Саюза (1944). Палкоўнік[1][2] запасу (2000).
Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]
Даваенны час[правіць | правіць зыходнік]
Аляксей Канстанцінавіч Габрусеў нарадзіўся 1 студзеня 1922 года ў вёсцы Гарошкава [3] Аршанскага павета Гомельскай губерні РСФСР (цяпер Дубровенскі раён Віцебскай вобласці Рэспублікі Беларусь) у сям'і рабочага. Рускі. У 1926 году сям'я Габрусевых пераехала ў Смаленск. Тут у 1939 годзе Аляксей Габрусеў скончыў сем класаў школы № 30, пасля чаго уладкаваўся працаваць памочнікам столяра на завод № 35[4], адначасова займаўся ў Смаленскам аэраклубе.
Вялікая Айчынная вайна[правіць | правіць зыходнік]
У пачатку ліпеня 1941 года завод быў эвакуіраваны ў горад Куйбышаў. Адсюль у канцы ліпеня 1941 года Аляксей Канстанцінавіч Габрусеў быў прызваны ў шэрагі Рабоча-сялянскай Чырвонай Арміі Молатаўскім раённым ваенкаматам Куйбышаўскай вобласці[2]. Ваяваў на Заходнім фронце. Удзельнік бітвы за Маскву. Быў цяжка паранены. Пасля трох месяцаў лячэння ў шпіталі А. К. Габрусева накіравалі ў Маршанск, дзе на даўкамплектаванні знаходзілася 167-я стралковая дывізія.
Зноў у дзеючай арміі малодшы сяржант А. К. Габрусеў з ліпеня 1942 на Варонежскім фронце, дзе 167-я стралковая дывізія ўвайшла ў склад аператыўнай групы генерал-лейтэнанта Н. Я. Чыбісава. У канцы ліпеня дывізія, у якой служыў А. К. Габрусеў, была перададзена ў склад 38-й арміі і да студзеня 1943 года вяла абарончыя баі на поўнач ад Варонежа. У снежні 1942 года А. К. Габрусеў быў паранены, але хутка вярнуўся ў строй. У канцы студзеня — пачатку лютага 1943 Аляксей Канстанцінавіч удзельнічаў у Варонежска-Касторненскай наступальнай аперацыі, затым Трэцяй бітве за Харкаў. Да лета 1943 А. К. Габрусеў атрымаў званне сяржанта і прызначаны камандзірам аддзялення ўзвода пешай разведкі 465-га стралковага палка. У жніўні 1943 сяржант Габрусеў удзельнічаў у Белгарадска-Харкаўскай аперацыі — складовай часткі Курскай бітвы. Напярэдадні жнівеньскага наступу аддзяленне сяржанта Габрусева зрабіла разведку пярэдняга краю абароны праціўніка, за што Аляксей Канстанцінавіч атрымаў сваю першую баявую ўзнагароду — медаль «За баявыя заслугі». У ходзе жнівеньскага наступу на Курскай дузе сяржант А. К. Габрусеў быў паранены і на фронт вярнуўся ў пачатку верасня 1943 года. У канцы месяца 167-я дывізія выйшла да Дняпра ў раёне сяла Вышгарад[2].
Перад фарсіраваннем ракі ўзвод разведчыкаў, у ліку якіх быў і А. К. Габрусеў, атрымаў загад пераправіцца на заходні бераг і ўдакладніць абарону праціўніка. Разведка была праведзена паспяхова, але пры захопе «языка» ўзвод быў знойдзены. У распачатым баі, калі камандзір узвода быў цяжка паранены, Аляксей Канстанцінавіч прыняў камандаванне узводам на сябе[2]. Узвод адбіў некалькі контратак праўзыходных сіл праціўніка, у выніку чаго на створаны невялікі плацдарм 28 верасня 1943 года пераправіліся стралковыя часткі дывізіі[2]. За дзеянні пры фарсіраванні Дняпра Аляксей Канстанцінавіч быў падвышаны ў званні да старэйшага сяржанта і прызначаны на пасаду памочніка камандзіра ўзвода пешай разведкі. Пазней падраздзяленні 167-й дывізіі былі выведзеныя на левы бераг Дняпра і фарсіравалі раку другі раз ля сяла Новыя Пятроўцы , пасля чаго пачалі наступ на Кіеў з Люцежскага плацдарма . У баях за сталіцу Украіны 3-5 лістапада старэйшы сяржант Габрусеў з групай разведчыкаў забяспечваў камандаванне 465-га стралковага палка каштоўнымі звесткамі аб суперніку.
10 студзеня 1944 года старэйшаму сяржанту Аляксею Канстанцінавічу Габрусеву указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР было прысвоена званне Героя Савецкага Саюза з уручэннем ордэна Леніна і медалі «Залатая Зорка»[5].
Пасля адлюстравання контрудару суперніка ў ходзе Кіеўскай абарончай аперацыі 197-я стралковая дывізія была падпарадкавана 40-й арміі . Узімку 1944 дывізія вяла баі за вызваленне Правабярэжнай Украіны, удзельнічаючы ў Жытомірска-Бярдзічаўскай і Корсунь-Шаўчэнкаўскай аперацыях (з канца студзеня 1944 у складзе 27-й арміі ). Аляксей Канстанцінавіч ў гэты час са сваёй разведгрупай знаходзіўся ў тыле ворага і, дзейнічаючы ў раёне сёлаў Чорная Каменка і Звянігародка , у перыяд з 14 па 29 студзеня 1944 года здабываў каштоўныя разведданыя пра сілы праціўніка, яго дыслакацыі і рухі. Група некалькі разоў рабіла паспяховыя налёты на асобныя групы немцаў, дастаючы важныя штабныя дакументы.
Вясной 1944 старшы сяржант А. К. Габрусеў удзельнічаў ва Уманска-Баташанскай аперацыі . У красавіку таго ж 1944 года 167-я стралковая дывізія была перададзена ў склад 1-й гвардзейскай арміі , у складзе якой Аляксей Канстанцінавіч прыняў удзел у Праскураўска-Чарнавіцкай аперацыі . Летам 1944 года старэйшы сяржант Габрусеў удзельнічаў у вызваленні Заходняй Украіны і паўднёва -ўсходніх раёнаў Польшчы. У ходзе Львоўска-Сандамірскай аперацыі 20 ліпеня 1944 года, ведучы разведку абароны суперніка ў раёне населенага пункта Цепліцэ-Гурне на заходнім беразе ракі Злоты, разведгруппа Габрусева захапіла мост праз раку і на працягу трох гадзін утрымлівала яго да падыходу асноўных сіл, не дазволіўшы суперніку падарваць яго.
У верасні 1944 1-я гвардзейская армія была перададзена на 4-ы Украінскі фронт, у складзе якога Аляксей Канстанцінавіч прымаў удзел у вызваленні Закарпацкай Украіны і Славакіі (Усходне-Карпацкая аперацыя ), паўднёвай Польшчы (Заходне-Карпацкая аперацыя ) і Мараўска-Остраўскага прамысловага раёна (Мараўска-Остраўская наступальная аперацыя ), змяніўшы за гэты час пасаду камандзіра аддзялення пешай разведкі на пасаду камандзіра мінамётнага ўзвода свайго 465- га стралковага палка. У апошнія дні вайны старэйшага сяржанта А. К. Габрусева адклікалі з перадавой і накіравалі на курсы малодшых лейтэнантаў, якія ён скончыў ужо пасля перамогі.
Пасля вайны[правіць | правіць зыходнік]
Да 1947 года малодшы лейтэнант А. К. Габрусеў служыў у Польшчы. У 1947 годзе ён скончыў курсы ўдасканалення афіцэрскага саставу (КУАС). З 1954 года служыў у вайсковай частцы ў Феадосіі. Удзельнічаў у размініраванні тэрыторыі Крымскага паўвострава. У 1956 году другі раз прайшоў курсы ўдасканалення, пасля чаго вярнуўся ў сваю частку ў Феадосіі. З 1964 года падпалкоўнік А. К. Габрусеў у запасе[2]. Пасля выхаду ў адстаўку Аляксей Канстанцінавіч працаваў інструктарам ў аўташколе ДТСААФ. З 1980 па 1990 год ён працаваў у аддзеле забеспячэння Феадасійскай тытунёвай фабрыкі. Затым займаўся актыўнай грамадска-патрыятычнай працай сярод моладзі горада. У 2000 годзе А. К. Габрусеву было прысвоена званне палкоўніка запасу. 9 верасня 2007 г. Аляксей Канстанцінавіч сканаў. Пахавалі яго на Новых могілках горада Феадосіі Аўтаномнай Рэспублікі Крым Украіны.
Узнагароды[правіць | правіць зыходнік]
- Медаль «Залатая Зорка» (10.01.1944)
- Ордэн Леніна (10.01.1944)
- Ордэн Айчыннай вайны 1 ступені (06.04.1985)
- Ордэн Славы 3 ступені (08.02.1944)
- Ордэн Чырвонай Зоркі (18.09.1944)
- Медалі, у тым ліку:
Медаль «За баявыя заслугі» (30.08.1943)
Памяць[правіць | правіць зыходнік]
- Бюст Героя Савецкага Саюза А. К. Габрусева ўсталяваны на алеі Герояў у горадзе Феадосіі Украіны
- У горадзе Феадосіі на доме, дзе жыў Герой Савецкага Саюза А. К. Габрусеў, усталявана мемарыяльная дошка
Зноскі
- ↑ На момант прадстаўлення да звання Героя Савецкага Саюза — старэйшы сяржант
- ↑ а б в г д е Габрусев Алексей Константинович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 131. — 737 с.
- ↑ Вёска Гарошкава ў спісе населеных пунктаў Дубровенскага раёна Віцебскай вобласці ў цяперашні час адсутнічае
- ↑ Цяпер ААТ «Смаленскі авіяцыйны завод»
- ↑ Указ Президиума Верховного Совета СССР «О присвоении звания Героя Советского Союза генералам, офицерскому, сержантскому и рядовому составу Красной Армии» от 10 января 1944 года // Ведомости Верховного Совета Союза Советских Социалистических Республик : газета. — 1944. — 19 января (№ 3 (263)). — С. 1
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1987. — Т. 1 /Абаев — Любичев/. — 911 с. — 100 000 экз. — ISBN отс., Рег. № в РКП 87-95382.
- Воробьев М. В., Титов В. Е., Храпченков А. К. Смоляне - Герои Советского Союза. 3-е доп. изд. — М: Московский рабочий, 1982. — С. 110-111. — 622 с.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Аляксей Канстанцінавіч Габрусеў на сайце «Героі краіны»
- Общедоступный электронный банк документов «Подвиг Народа в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.»(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 13 сакавіка 2012. Праверана 23 мая 2014. № в базе данных 1512384916 Орден Отечественной войны 1-й степени . Архівавана з першакрыніцы 16 мая 2013. Праверана 23 мая 2014., 31502263 Орден Славы 3-й степени . Архівавана з першакрыніцы 16 мая 2013. Праверана 23 мая 2014., 42548406 Орден Красной Звезды . Архівавана з першакрыніцы 16 мая 2013. Праверана 23 мая 2014., 17806755 Медаль «За боевые заслуги» . Архівавана з першакрыніцы 16 мая 2013. Праверана 23 мая 2014.
- Габрусев Алексей Константинович на www.az-libr.ru . Архівавана з першакрыніцы 16 мая 2012. Праверана 23 мая 2014.
- А.К. Габрусев на сайте отдела по делам ветеранов и инвалидов УТиСЗН г. Феодосии . Архівавана з першакрыніцы 16 мая 2012. Праверана 23 мая 2014.
- Крымский кабельный канал. Открытие мемориальной доски в честь А.К. Габрусева(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 16 мая 2012. Праверана 23 мая 2014.
- Нарадзіліся 1 студзеня
- Нарадзіліся ў 1922 годзе
- Асобы
- Нарадзіліся ў Гомельскай губерні
- Нарадзіліся ў Дубровенскім раёне
- Памерлі 9 верасня
- Памерлі ў 2007 годзе
- Памерлі ў Феадосіі
- Пахаваныя ў Феадосіі
- Палкоўнікі СССР
- Героі Савецкага Саюза
- Кавалеры ордэна Леніна
- Кавалеры ордэна Айчыннай вайны I ступені
- Кавалеры ордэна Славы
- Кавалеры ордэна Чырвонай Зоркі
- Узнагароджаныя медалём «За баявыя заслугі»
- Удзельнікі Вялікай Айчыннай вайны