Жары (Вілейскі раён)

Вёска Жары Краіна Беларусь Вобласць Мінская Раён Вілейскі Сельсавет Людвіноўскі Каардынаты 54°37′31″ пн. ш. 27°22′52″ у. д. Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1771 Паштовыя індэксы 222422 Аўтамабільны код 5 СААТА 6213820021 Жары на карце Беларусі ±

Жа́ры (трансліт.: Žary, руск.: Жары) — вёска ў Вілейскім раёне Мінскай вобласці. Уваходзіць у склад Людвіноўскага сельсавета.

Геаграфія

Знаходзіцца за 38 км на паўночны ўсход ад Вілейкі, 8 км ад чыгуначнай станцыі Княгінін на лініі Маладзечна — Полацк, за 143 км ад Мінска, на шашы Вілейка — Докшыцы.

Гісторыя

У пісьмовых крыніцах вядома з XVI стагоддзя. У 1518 годзе князі Свідскія прадалі «дзедзічыну» сваю Жары В.^{[удакладніць: камент.]} Кабыльчу за 200 коп грошай. У 1579 годзе маёнткам Кабыльнік і «дварцом» Жары ў Ашмянскім павеце валодала княжна Настасся Міхайлаўна з Мсціслаўскіх, якая 19 ліпеня 1579 года перадала іх у вечнае ўладанне свайму мужу князю Стэфану Збаражскаму, ваяводзе троцкаму. У 1613 годзе сяло ў маёнтку Сэрвач, у Ашмянскім павеце Вялікага Княства Літоўскага, уласнасць Віленскай капітулы і біскупа Бенедыкта Войны, 40 валок зямлі; у 1690 годзе ўласнасць Стэфана Косава, гараднічага віленскага, 25 дымоў.

Пасля другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) у Расійскай імперыі. У 1800 годзе ўладанне І. Вазгірда ў Вілейскім павеце, капліца, карчма. У 1884 годзе адкрыта школа граматы. У 1897 годзе вёска і маёнтак у Даўгінаўскай воласці Вілейскага павета Віленскай губерні, у 1908 годзе 384 дзесяціны зямлі.

З 1921 года вёска ў Польскай Рэспубліцы, у складзе гміны Даўгінава Вілейскага павета Віленскага ваяводства.

З лістапада 1939 года ў БССР, з 4 снежня 1939 года ў Вілейскім павеце Вілейскай вобласці, з 15 студзеня 1940 года ў Крывіцкім раёне, з 12 кастрычніка 1940 года цэнтр Жарскага сельсавета. З чэрвеня 1941 года да 3 ліпеня 1944 года акупіраваны нацыстамі; загінулі 14 землякоў (4 з іх не вярнуліся з фронту), на ўшанаванне іх памяці ў 1963 годзе пастаўлены абеліск. З 20 верасня 1944 года ў Маладзечанскай вобласці. У снежні 1952 года створаны калгас імя С. М. Кірава. З 20 студзеня 1960 года ў Мінскай вобласці. З 25 снежня 1962 года ў Вілейскім раёне. Цэнтр калгаса імя І. Д. Чарняхоўскага, працавалі пачатковая школа, клуб, бібліятэка, магазін, камбінат бытавога абслугоўвання насельніцтва, дзіцячы сад-яслі, аддзяленне сувязі.

З 1991 года ў незалежнай Беларусі. Да 8 лютага 2010 года цэнтр Жарскага сельсавета. Да 28 мая 2013 года вёска ўваходзіла ў склад Сцешыцкага сельсавета.

Насельніцтва

• 1800 год — сяло (26 двароў, 212 жыхароў) і засценак (2 двары, 22 жыхары).
• 1866 год — 218 жыхароў, 22 двары.
• 1897 год — 298 жыхароў, 49 двароў, у маёнтку 2 жыхары.
• 1908 год — 341 жыхар.
• 1921 год — 333 жыхары, 57 двароў.
• 1931 год — 358 жыхароў, 66 двароў, калонія (129 жыхароў, 21 двор), фальварак (17 жыхароў, 2 двары).
• 1940 год — 519 жыхароў, 121 двор (вёска, калонія, фальварак).
• 1960 год — 329 жыхароў.
• 1971 год — 264 жыхары, 87 двароў.
• 1988 год — 155 жыхароў, 67 двароў.
• 2008 год — 129 жыхароў, 57 гаспадарак.

Інфраструктура

У 2009 годзе дзейнічалі клуб-бібліятэка, магазін, аддзяленне сувязі.

Літаратура

• Żary, wieś, powiat wilejski, gmina Serwecz // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XIV: Worowo — Żyżyn (польск.). — Warszawa, 1895. — S. 747.
• Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 8: Мінская вобласць, кн. 1 / рэдкал.: Т. У. Бялова (дырэктар) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2010. — 736 с.: іл. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0520-1.

Спасылкі

• На Вікісховішчы пакуль няма медыяфайлаў па тэме, але Вы можаце загрузіць іх